• چیستی هنر در گذر زمان

    «درآمدی تاریخی بر نظریۀ هنر»؛ رابرت ویلیامز؛ ترجمه نادره سادات‌سرکی و سارا زمانی؛ نشر هرمسچیستی هنر در گذر زمان

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    فلسفۀ هنر، برخلاف ظاهر ژیگولی و سانتی‌مانتالش که آن را تبدیل به گفتمانی مناسب کافی‌شاپ‌ها کرده، یکی از پیچیده‌ترین و دشوارترین شاخه‌های فلسفه است. کافی‌ست نظریات کانت و هگل را در باب هنر و زیبایی به یاد آوریم. وسعت دامنۀ آن هم مشکل دیگری است. فراموش نکنیم که فلسفۀ هنر همزاد اصل فلسفه است و به اندازۀ همان قدمت دارد

  • آیا حیات یک راز است؟

    «حیات چیست؟»؛ پل نرس؛ ترجمه کاوه فیض‌اللهی ؛ نشر نوآیا حیات یک راز است؟

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    نویسندۀ کتاب نوبلیست است. در سال ۲۰۰۱ جایزۀ نوبل پزشکی-فیزیولوژی را به پل نرس، زیست‌شناس انگلیسی، دادند. دوجین جایزه و منصب دیگر هم دارد. با همۀ این‌ها، در کمال شگفتی، تاکنون هیچ کتابی از او منتشر نشده است

  • عارفی از همدان

    «آینۀ جانان»؛ سعید کریمی؛ نشر فرهنگ معاصرعارفی از همدان

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    آشنایی با شمس‌الدین دیلمی کار ساده‌ای نیست. برای عموم افراد که یک کار نشدنی به شمار می‌آید. به سه دلیل: اولاً، آثار دیلمی زیادند؛ ثانیاً، این آثار زیاد در دسترس نیستند و هنوز – جز دو سه مورد – به صورت نسخۀ خطی هستند؛ ثالثاً، آثارش به زبان عربی‌اند، که این هم به‌شکلی دیگر آن‌ها را از دسترس خارج می‌سازد. این کتاب کار خواننده را آسان کرده است.

  • دولت مستعجل

    «روان‌شناسیِ سلبریتی»؛ گیل استیوِر؛ ترجمه تهمینه زاردشت؛ نشر نودولت مستعجل

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    اینستاگرام. اکسپلورر. آقا، که حالا حسابی مشهور شده، یک کت براق عجیب و غریب پوشیده که به نظر کاملاً زنانه می‌آید. بعد با آن شکل و شمایل ناهنجار از چیزی تعریف می‌کند که از آن پوشش کذائی هم مسخره‌تر است، و صدای بچه‌گربه درمی‌آورد. ملت آریایی همیشه حاضر در اینستاگرام نیز در کامنت‌ها سنگ تمام می‌گذارند و غش و ضعف می‌کنند.

  • فهم فیلم در سرآغازهایش

    «فتوپلی» ؛ هوگو مانستربرگ؛ ترجمه احمدرضا معتمدی؛ نشر هرمسفهم فیلم در سرآغازهایش

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    امروزه فیلم برای ما یک پدیدۀ کاملاً عادی است؛ چیزی در کنار سایر امور روزمره. به مدد تکنولوژی، هر وقت، هر جا، هر فیلمی را که بخواهیم می‌توانیم تماشا کنیم. این عادت، این دسترسی آسان، این تماشای فراوان باعث شده که برجستگی فیلم برای ما نامرئی باشد. اما فیلم یکی از شگفتی‌های محیرالعقول فرهنگ و تمدن است

  • آخرین بینش‌ها

    «رودخانۀ آگاهی»؛ آلیور ساکس؛ ترجمه ماندانا فرهادیان، نشر نوآخرین بینش‌ها

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    «مردی که زنش را با کلاه اشتباه گرفت» عنوانی مناسب برای یک اثر داستانی سوررئال یا یک نمایشنامۀ بدیع است. حتی بریده‌هایی از آن کتاب هم این نظر را تأیید می‌کنند. اما این کتاب یک اثر علمی است در باب ماجراهایی عجیب و دور از ذهن که بیماران روانی گرفتارشان بوده‌اند. اما سبک و نثر این اثر به‌گونه‌ای است که آن را به سطح ادبیات ارتقا داده است. این است هنر نویسندگی.

  • ذهن چگونه کار می‌کند؟

    «ذهن مکانیکی»؛ تیم کرِین؛ ترجمه مینو زمانیفر – احمد لطفی؛ نشر نوذهن چگونه کار می‌کند؟

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    در ایام خوش و لَشِ دانشجویی، از میان واحدهای درسی تخصصی، فلسفۀ ذهن جایگاه اول را در زیبایی و جذابیت داشت، البته از آخر. سه‌چهار جلسه کافی بود تا از این درس زده شوم. نتیجه‌ای که تا میان‌ترم از آن دو واحد گرفتم هم این بود که فلسفۀ ذهن از میان همۀ شاخه‌های فلسفه، خشک‌ترین و بی‌مزه‌ترین و حتی بدترین فلسفۀ مضاف است

  • این در وطن خویش غریب

    «آغازگران پژوهش زبان پهلوی در ایران» نویسنده: عسکر بهرامی؛ فرهنگ معاصراین در وطن خویش غریب

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    آموزش و آموختن زبان پهلوی در ایران، یعنی در مهد خودش، حدود صد سال سابقه دارد! عجیب است، اما واقعیت دارد. این کتاب روایت ماجرای این واقعیت عجیب است؛ روایت شروع این ماجرا و این‌که در آن سرآغازها چه اتفاقاتی افتاد.

  • دروازه مصر باستان

    «آشنایی با هیروگلیف»؛ پنولوپه ویلسون؛ ترجمه فاطمه ایجی؛ فرهنگ معاصردروازه مصر باستان

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    نمی‌دانم کتاب «فرعون‌ها هم می‌میرند» اثر الیزابت پین را خوانده‌اید یا نه. اگر به آثار تاریخی و کوتاه علاقه دارید، گزینۀ خوبی‌ست، به‌ویژه که هنوز هم خیلی ارزان‌قیمت است! این کتاب، که مترجم خوب و گمنام و فقید، آقای حسن پستا ترجمه کرده، با ماجرای کشف «سنگ رشید» یا همان «روزتا استون» آغاز می‌شود

  • حرف آخر را عقل می‌زند

    «حرف آخر»؛ تامس نیگل؛ ترجمه جواد حیدری؛ نشر نوحرف آخر را عقل می‌زند

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    کتابی جدید روی میزم هست، کنار دستم، که به قلم یک زیست‌شناس طراز اول نوشته شده است. کتاب خوبی است؛ آن‌قدر خوب که ارزش مطالعۀ کامل را داشته باشد. در آغازِ بخش پایانی فصلِ ماقبل آخر می‌خوانم: «از دیدگاه دکارت، ذهن و بدن دو جوهر مجزا هستند

  • گذشتۀ درخشان علم در ایران

    «دیروزِ دانش» (چهارده مقاله در تاریخ علم)؛ غلامعلی حدّاد عادل؛ نشر هرمسگذشتۀ درخشان علم در ایران

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    این روزها وقتی اصطلاح «علم» به گوش‌مان می‌خورد، نام «غرب» به ذهن‌مان متبادر می‌شود. «علم» و «غرب» چنان با هم گره خورده‌اند که گویی علم ذاتاً غربی است. اما همیشه این‌طور نبوده است. به یاد دارم که در سال‌های دور، یکی از دوستان نزدیک سفری علمی به انگلستان داشت.

  • بزرگ‌ترین راز

    «ذهن آگاه» (در جستجوی نظریه‌ای بنیادی)؛ دیوید چالمرز؛ ترجمه یاسر پوراسماعیل؛ نشر نوبزرگ‌ترین راز

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    دیوید چالمرز، فیلسوف ذهن استرالیایی، را با دو چیز می‌شناسند: این کتاب و موهایش. هر دو هم حجم چشم‌گیری دارند. موهای لخت و بورش که، خب، معلوم است. اما چرا کتابش این‌قدر مفصل از آب درآمده است؟ می‌گویم. اما قبلش یک خاطره.

  • هندبوک سیروسلوک

    «روضة المریدین»؛ ابن یزدانیار همدانی؛ نشر فرهنگ معاصرهندبوک سیروسلوک

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    گسترۀ دانش در همۀ زمینه‌ها، به دلایل مختلف، باعث شده که متخصصان هرازچند گاهی مغز یا عصارۀ معرفتی یک زمینۀ خاص را به‌صورت جمع‌وجور عرضه کنند؛ غالباً در قالب یک جلد کتاب. این سنت حسنه در غرب معاصر رواج دارد و چنین کتاب‌هایی را هندبوک (Handbook) می‌نامند که نمونه‌های فراوانی در همۀ زمینه‌ها دارد و علاقمندان آن‌ها را به‌خوبی می‌شناسند

  • سوسیالیسمی نو برای زندگی

    «وداع با پرولتاریا»؛ آندره گُرز ؛ترجمه مصطفی رحیمی؛ نشر نوسوسیالیسمی نو برای زندگی

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    آشنایی من با آندره گُرز (۱۹۲۳-۲۰۰۷)، فیلسوف اتریشی-فرانسوی، برمی‌گردد به همان سال‌های دوری که افراد مطالب جالب را از طریق ایمیل برای همدیگر می‌فرستادند. آن زمان اینترنت بود، اما هنوز خبری از گوشی‌های هوشمند نبود و شبکه‌های اجتماعی را کسی به خواب هم نمی‌دید

  • روان‌درمان‌گری با زمینه‌گرایی پدیدارشناختی

    «مغاک جنون»؛ جرج اَتوود؛ ترجمه پیوند جلالی و آرش مهرکش؛ نشر نوروان‌درمان‌گری با زمینه‌گرایی پدیدارشناختی

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    انسان چگونه می‌تواند خود را بشناسد؟ او چیزی تاریک و نهفته است. می‌گویند خرگوش هفت پوست دارد، ولی انسان می‌توان هفت بار هفتاد پوست بیندازد و هنوز نتواند بگوید این تویی آن‌طور که واقعاً هستی، و دیگر نمود ظاهری محض نیستی.

  • چیستی و چگونگی صدق

    «صدق در فلسفۀ تحلیلی»؛ چِیس رِن؛ ترجمه شیرزاد گلشاهی کریم؛ نشر هرمسچیستی و چگونگی صدق

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    اهمیت، بلکه محوریت معرفت‌شناسی در فلسفۀ مدرن نیازی به گفتن ندارد. از طرف دیگر، وقتی پای معرفت یا شناخت به میان می‌آید، سروکلۀ صدق هم پیدا می‌شود؛ چون شناختی که صادق نباشد، شناخت محسوب نمی‌شود. در فلسفه، شناخت را «باورِ صادقِ موجه» تعریف کرده‌اند

  • جهان به کجا می‌رود؟

    «به سوی تمدن جدید»؛ الوین تافلر و هایدی تافلر؛ ترجمه محمدرضا جعفری؛ نشر نوجهان به کجا می‌رود؟

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    دوست دارم این نوشته را با جمله‌ای شروع کنم که مطمئنم اگر کسی منصفانه و صادقانه به خودش برگردد، آن را می‌پذیرد: «من می‌توانم بهتری از آن‌چه هستم باشم.» یا در حالت جمعی‌اش این‌طور بگوییم: «ما می‌توانیم بهتر از آن‌چه هستیم باشیم.» خب، پس چرا – یک «چرا»ی دردناک و سوزناک – بهتر نمی‌شویم؟

  • دفاع از هرمنوتیک گادامر 

    «حلقۀ انتقادی»؛ دیوید کوزِنز هوی؛ ترجمه مراد فرهادپور؛ نشر هرمسدفاع از هرمنوتیک گادامر 

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    آن کس که به فلسفه‌ورزی مدرن عشق می‌ورزد، مشتاق اندیشه‌های بسیار بیگانه‌ای است که سازوکارشان نمود سازوکار یک ایده، یک تفکر، یک سوژۀ بسیار متفاوت است. او آرمان آزادی را در آگاهی می‌جوید؛ نه صرفاً به این معنا که این آگاهی چارچوب آزادی ممکن و مفید را مشخص می‌کند، بلکه به این معنا که آزادی نیازمند رهیدن از محدودیت آگاهی گذشته است.

  • ماکیاوللی در مقام معلم

    «ماکیاوللی برای همه» (فیلسوف روزهای دشوار)؛ پاتریک بوشرون؛ ترجمه لی‌لا سازگار؛ نشر نوماکیاوللی در مقام معلم

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    در فرمان سلطنتیِ مظفرالدین‌شاه قاجار در خصوص نصب صدراعظم آمده بود: «او به کلیۀ امور و پُلتیک دولتی از خارجه و داخله خبیر و بصیر است.» خوانندۀ امروزی احتمالاً از واژۀ «پُلتیک» تعجب می‌کند. در این صورت، بیشتر شگفت‌زده می‌شود اگر واژۀ «پُلتیکچی» را هم بشنود. و بعد لابد می‌پرسد ماجرای این کاربردها چیست.

  • گفتگوهایی در باب موسیقی و همه‌چیز

    «تشابه‌ها و تناقض‌ها»؛ دنیل بَرِنبُیم و ادوارد سعید؛ ترجمه بهزاد هوشمند؛ نشر گیلگمشگفتگوهایی در باب موسیقی و همه‌چیز

    دکتر علی غزالی‌فر*،

    یک گفتگوی ژرف و جذاب میان دو شخصیت طراز اول. البته اغراق می‌کنم که می‌گویم «باز هم»، چون تعداد چنین آثاری واقعاً کم است. در عرصۀ موسیقی که احتمالاً چیز چشمگیری نیست یا لااقل من ندیده‌ام؛ عرصه‌ای که امری ناگفتنی آن را پوشانده است. و دربارۀ ناگفتنی بودن آن بسیار گفته‌اند.