همانگونه که اشاره شد، این ناکامی دلایل مختلفی دارد که باید از ضعف نظام تعلیم و تربیت در سطوح مختلف و همچنین شبیخون فرهنگی دشمن با استفاده از ابزار رسانه از جمله شبکههای تلویزیونی ماهوارهای و فضای مجازی، بهعنوان مهمترین آنها نام برد.
حال این سؤال مطرح است که با عنایت به توصیههای مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام خامنهای (دامت برکاته) در مورد ضرورت بهبود نظام تعلیم و تربیت و انجام جهاد تبیین، برای تحقق این هدف و در واقع برای تربیت و توانمندسازی افکار عمومی در بخشها و موضوعات مختلف اعم از؛ علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی چه باید کرد؟
در این رابطه میتوان فهرست اقدامات متعدد و متنوعی را ارائه نمود که بیان همه آنها در این مختصر نمیگنجد، لیکن از آنجا که موفقیت در انجام هر اقدامی در این زمینه مستلزم استفاده از ظرفیتهای مردمی و تعامل نزدیک با آنهاست، لذا قطعاً گفتگوی مستقیم یا اصطلاحاً رخ به رخ (feɪs tu feɪs) یکی از اثرگذارترین روشهای آموزش، تبیین و توجیه به شمار میرود، اما واضح است که گفتگوی مستقیم با 85 میلیون جمعیت کشور امکانپذیر نیست.
بنابراین بار دیگر این سؤال مطرح میشود که کدام گروه از اقشار و اصناف جامعه میتوانند تأثیرگذاری بیشتری بر مخاطبین داشته باشند و به عبارت بهتر گروههای مرجع مستعد برای اصلاح الگوهای رفتاری مخاطبین کدامند؟
بیشک روحانیون با توجه به ارتباط گسترده و دائمی با اقشار مختلف جامعه و ایفای نقش از بدو تولد تا هنگام مرگ (خواندن اذان و اقامه در گوش کودک و راهنمایی و هدایت معنوی افراد جامعه در سنین مختلف)، میتوانند یکی از تأثیرگذارترین اقشار جامعه بر افکار و رفتار مردم باشند.
مربیان کودکستانها و مهدهای کودک که با خمیرمایه ذهنی کودکان و نونهالان سروکار دارند، فرهنگیان (بهویژه معلمین) که حدود 12 سال از بهترین سالهای عمر نوجوانان و جوانان را برای تربیت آنها در اختیار دارند و همچنین اساتید دانشگاه که چارچوب نهایی فکر جوانان کشور را شکل میدهند، گروه دیگری هستند که اقدامات آنها از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است.
بانوان (مادران) نیز به واسطه نقش محوری که در تربیت فرزند دارند و همچنین تأثیرگذاری عمیقتری که بر شاکله فکری و رفتاری کل خانواده و بعضاً دوستان و بستگان خود برجای میگذارند، گروه دیگری هستند که با عنایت به پایبندی قویتر آنان نسبت به مبانی اعتقادی، هر مقدار هزینه برای روشنگری آنها، نوعی سرمایهگذاری محسوب میشود.
مداحان، شعرا، سخنرانان، مدیران و حتی اصنافی که ارتباط بیشتری با مردم دارند مانند؛ مشاورین در موضوعات مختلف مانند مشاورین خانواده و مشاورین اجتماعی، راننده تاکسیها، آرایشگرها (مردانه و زنانه)، طراحان لباس و نقاشان تصاویر منقوش بر البسه و سایر اصناف و اقشاری که به شکل گسترده و مستمر با مردم ارتباط دارند، بهویژه سلبریتیها (اعم از ورزشکاران، هنرپیشهها و امثال آنها در هنرهای هفتگانه) نیز اگر به درستی پیام انقلاب اسلامی را دریافت نمایند، میتوانند در ردیف بهترین مبلغین اصول و ارزشهای اسلامی و انقلابی قرار گیرند.
به همین دلیل اگر قرار باشد تعلیم و تربیت، جهاد تبیین و روشنگری افراد جامعه به شکل مؤثر و فراگیرانجام شود، باید تلاش بخش فرهنگی بر هدایت و همراهسازی منطقی، اصولی و صادقانه گروههای فوق که برای اکثر افراد جامعه (متناسب با گرایش فکری آنها) نقش مرجع را برعهده دارند، متمرکز شود.
