بانک مرکزی به تازگی در اقدامی، از افزایش سقف پرداخت وام خرد شبکه بانکی به 400 میلیون تومان و سقف تسهیلات قرض الحسنه اشخاص حقیقی در بانک های قرض الحسنه به 500 میلیون تومان خبر داده است. بانک مرکزی این اقدام را با هدف حمایت از معیشت خانوارها در دستورکار قرار داده است. با این حال، این افزایش در شرایطی رخ داده که برخی کارشناسان به این موضوع اشاره می کنند که در واقع این کار نوعی کاهش را نشان می دهد! 

در این رابطه، کافی است یک مقایسه تاریخی بر پایه شاخص های قیمت مصرف کننده و قیمت سکه تمام(امامی) در دو برهه زمانی خرداد 1402 و شهریور 1404 را مورد توجه داشته باشیم. در این چهارچوب، در خرداد ماه سال 1402 که سقف وام خرد 300 میلیون تومان بوده، شاخص قیمت مصرف کننده 189.3 و قیمت سکه تمام نیز 28 میلیون و 400 هزار تومان بوده است. این در حالی است که در شهریور ماه سال 1404 که سقف وام خرد به 400 میلیون تومان رسیده، شاخص قیمت مصرف کننده به 370.5 و قیمت سکه تمام هم به 92 میلیون و 700 هزار تومان افزایش یافته است.  

این بدان معناست که در شرایطی که سقف وام خرد رشدی حدودا 34 درصدی را تجربه کرده، شاخص قیمت مصرف‌کننده و قیمت سکه تمام، به ترتیب رشدی 95.7 درصدی و 226.4 درصدی را تجربه کرده اند. جالب اینکه با 300 میلیون تومان در خرداد 1402 این امکان وجود داشت که 10.5 سکه تمام خرید اما اکنون که مبلغ وام مذکور به 400 میلیون تومان افزایش یافته، تنها می توان 4.3 سکه تمام خرید! این آمارها در نوع خود با 2 نکته مهم همراه هستند. 

اول اینکه این آمارها نشان می دهند که مساله تورم در اقتصاد ایران جدی است و در صورتی که راهکارهایی جدی و عملی برای این مشکل اندیشیده نشود، همچنان در سال های آتی نیز علی رغم افزایش مبلغ وام خرد و دیگر وام ها، شاهد کاهش ارزش واقعی آنها برای افراد خواهیم بود. درست به همین دلیل است که بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که تدبیر جدی مساله تورم، برای کلیت اقتصاد ایران حامل پیامدهای مثبتی است و می تواند در طیف متنوعی از بازارهای کشورمان، ایجادکننده گشایش های جدی باشد. 

نکته دوم اینکه اگرچه افزایش سقف وام خُرد و قرض الحسنه تحولی مثبت است، با این حال، باید این مساله در دستورکار مسوولان امر باشد که افزایش مبلغ وام مذکور را در بازه‌های زمانی کمتر در دستورکار داشته باشند تا در وضعیتی که هنوز تورم مهار نشده، حداقل از قدرت خرید افراد به واسطه وامی که دریافت می کنند، حمایت شود.