در سال های گذشته مساله ازدواج جوانان و زمینه سازی برای تسهیل این موضوع، از جمله مسائلی بوده که مورد توجه دولت های مختلف کشورمان بوده است. متاسفانه آمارهای مرتبط با ازدواج در ایران، وضعیت چندان مساعدی ندارند و به تازگی نیز معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان کشورمان، در گزارشی این مساله را مورد اشاره قرار داده است. بر اساس گزارش مذکور، در وضعیت کنونی، ۱۷ میلیون ایرانیِ زیر ۴۵ سال هنوز ازدواج نکرده اند.
از این میزان، ۹/۵ میلیون نفر مرد و ۷/۵ میلیون نفر زن، همچنان مجرد هستند. کارشناسان معتقدند که تداوم آمارهای اینچنینی می تواند به مشکلاتی نظیر پیری جمعیت، انزوا و فروپاشی نهاد خانواده ختم شود. حتی همین حالا برخی از صاحب نظران تاکید می کنند که با تداوم روندهای موجود، تا سال ۱۴۳۰، چیزی در حدود ۳۰ درصد از جمعیت ایران را سالخوردگان تشکیل خواهند داد. موضوعی که بدون تردید برای ایران حامل تبعات منفی در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.
اما چرا آمارهایِ تجرد افراد در ایران بالاست؟
در سال های گذشته و همزمان با تشدید مشکلات اقتصادی در کشورمان، ازدواج کردن نیز خود به مراسمی پرهزینه تبدیل شده است. اگر هزینه های برگزاری مراسم عروسی و یا تهیه جهیزیه را کنار بگذاریم، اینکه می بینیم اکنون گزارش های مختلف حاکی از این هستند که میانگین، حدودا ۵۷ درصد از درآمد افراد در تهران به عنوان پایتخت ایران صرف پرداخت اجاره خانه می شود (و البته که در دیگر بخش های ایران نیز وضعیت بهتر از این نیست) و یا حقوق ماهانه افراد در بسیاری از حوزه ها از میزان تورم کشور عقب مانده است، همه و همه سبب میشود تا افراد چالش ها و مشکلات قابل توجهی را در زمینه ازدواج و تشکیل خانواده بیابند. این مساله زمانی جدی تر می شود که بدانیم بعضا مشکلات جدی اقتصادی خود می توانند بر رابطه همسران نیز اثرگذاری منفی داشته باشند.
تفاوت های نسلی نیز یکی از واقعیت های عینی و ملموس دنیای امروز است. جهان کنونی و نسلهای فعلی، تفاوت های قابل توجهی با نسل های پیشین دارند. جالب است که بدانیم بر پایه گزارش های معتبر علمی، از سال ۲۰۱۰ تاکنون که سال ۲۰۲۵ است، ما شاهد ظهور ۳ نسل جدید بوده ایم. این مساله خود حاکی از این واقعیت است که تغییرات در جهان کنونی به قدری سریع هستند که در ظهور نسل ها و جنس رفتارها و جهانبینی آن ها نیز اثرگذار هستند.
در این راستا، یکی از ویژگی هایی که در مدل رفتاری و زندگی نسل های جدید دیده می شود این است که اقبال کمتری به ازدواج دارند. البته این مولفه وقتی در کنارمشکلات اقتصادی پیش رویِ ازدواج قرار می گیرد، ماهیت پیچیده تری را پیدا می کند. اینکه اکنون می بینیم شمار قابل توجهی از متخصصان علوم رفتاری و روانشناسی، بر پیچده بودن الگوی زندگی نسل های جدید تاکید دارند، خود مُهر تاییدی بر این است که جنس متفاوت نگاه این نسل ها به دنیا، نگاه متفاوت آن ها به مقوله زندگی مشترک را نیز به نمایش می گذارد.
دولت های مختلف نیز علی رغم سر دادن شعارهای گوناگون درباره تسهیل ازدواج و تشکیل خانواده، آنطور که باید و شاید در این حوزه گام برنداشته اند و اگر بخواهیم بهتر بگوییم، پا را فراتر از شعار بیرون نگذاشته اند. این مساله نیز سبب شده تا حمایت از ازدواج جوانان صرفا در حد شعار و مواضع کلامی باقی بماند. کافی است توجه داشته باشیم تنها در یک قلم یعنی وام ازدواج جوانان، در چندین برهه شاهد بوده ایم که بانک ها یا این وام را پرداخت نمی کردند یا با تذکر مسوولان امر رو به رو شده اند که لازم نیست در این رابطه سخت گیری های جدی نظیر ضرورت تامین چند ضامن را داشته باشند.
