تاکنون بسیار در مورد چالش های بخش مسکن ایران گفته و بحث شده است. قیمت مسکن در ایران در سالهای گذشته، افزایش قابل توجهی را تجربه کرده و با توجه به عدم رشد متناسب درآمد مردم با نرخ تورم در کشورمان، دستِ طیف های قابل توجهی از ایرانیان از خرید مسکن کوتاه شده است. 

گزارش های رسمی حاکی از این هستند که میانگین قیمتی هر متر مربع مسکن در تهران به عنوان پایتخت کشورمان از 112 میلیون تومان فراتر رفته است. بر اساس ارزیابی ها مختلف، خانه‌دار شدن در کلانشهری نظیر تهران با توجه به حداقل دستمزدهای پرداختی، تا یک و نیم قرن نیز به طول می انجامد. این آمارها سبب شده اند تا بسیاری از افراد که قدرت خرید مسکن ندارند، در بخش اجاره مسکن نیز وضعیت خود را با چالش و مشکل رو به رو ببینند. گزارش های رسمی وزارت کار که سال 1403 منتشر شدند نشان می دهند که در برخی از استان های کشورمان نظیر البرز و قم، افراد با اضافه شدن هزینه های مسکن، به جرگه فقرا پیوسته اند. در کلانشهری نظیر تهران نیز حدودا 55 درصد از درآمد خانوارها صرف پرداخت اجاره‌بها می‌شود. 

برخی آمارها حاکی از این هستند که در تهران، حدودا 50 درصد خانوارها مستاجر هستند. البته که مشکلات بخش مسکن ایران، بسیار گسترده است با این حال، به تازگی شاهد یک رکوردزنی عجیب و قابل تامل در این بخش بوده ایم.  به تازگی خبرگزای فارس در گزارشی به این مساله اشاره کرده که تعداد مسکن خالی در ایران به 2.8 میلیون واحد رسیده که این عدد دو برابر میانگین جهانی است. جالب اینکه بانک مرکزی پیشتر اعلام کرده که در کشورحدودا 3 میلیون خانوار مستاجر داریم. 

یکی از مهمترین موضوعاتی که سبب شده قیمت مسکن و متعاقبا اجاره بهای مسکن در کشورمان افزایشی باشد، این مساله است که تعادلی میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن برقرار نیست. این در حالی است که خالی ماندن 2.8 میلیون واحد مسکونی در ایران، خود از ظرفیتی خبر می دهد که آزادشدن آن می تواند بسیاری از حباب ها را در بازار مسکن ایران را بترکاند و شرایط زندگی را برای مردم کشورمان راحت‌تر کند.  در این رابطه، توجه به دو موضوع مهم به نظر می رسد.  

اول اینکه همانطور که ابوالفضل نوروزی کارشناس بخش مسکن گفته، در سال 1385 حدودا 600 هزار واحد مسکونی خالی در ایران وجود داشت که این عدد اکنون به رقم 2.8 میلیون واحد رسیده است. این مساله نشان می دهد که با افزایش احتکار مسکن در ایران، این مولفه خسارات قابل توجهی را در کنار برخی از دیگر مولفه ها، نظیر تشدید تحریم های خارجی علیه ایران و البته برخی نواقص ساختاری در حوزه حکمرانی بخش مسکن، به این حوزه وارد کرده است. موضوعی که با در پیش گرفتن سیاست های جدید نظیر وضع مالیات بر خانه های خالی و طیفی از دیگر ابتکارها، باید به نحوی جدی مورد توجه قرار گیرد. 

نکته دوم اینکه انتشار آمارهایی از این دست (وجود 2.8 میلیون واحد مسکونی خالی در ایران)، نشان می‌دهد تا چه اندازه در سطح حکمرانی بخش مسکن در ایران، ضعف وجود دارد. پیشتر بسیاری از کارشناسان در مورد ضرورت تخصیص زمین قابل ساخت و ساز و یا ارائه منطقی و مدام وام به انبوه سازان و فعالان بخش مسکن نیز تاکید داشته اند. 

در این حوزه ها هم متاسفانه با چالش های جدی رو به رو هستیم که در طی سالیان متمادی صرفا ماهیت فرسایشی به خود گرفته اند و بیش از پیش، انباشته شده اند. در شرایط کنونی نیز حل این مشکلات بسیار دشوار شده است. از این رو، تغییر نگرش ها در حوزه حکمرانی مسکن، یکی از نیازهای جدی امروزِ بخش مسکن کشورمان است.