بر کسی پوشیده نیست که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی سالانه در ایران است. سی و ششمین نمایشگاه کتاب تهران هم‌اکنون و از تاریخ 17 تا 27 اردیبهشت 1404، در محل مصلی امام خمینی(ره) در حال برگزاری است.

شعار نمایشگاه امسال، "بخوانیم برای ایران" است. رویدادی که با اقبال قابل توجه افکار عمومی و البته حضور بیش از 2300 ناشر داخلی و خارجی همراه شده است. جدای از تمامی ویژگی های مثبتی که نمایشگاه تهران حامل آن ها است، اینطور به نظر می رسد که مسوولان برگزاری جشنواره و جریان حکمرانی فرهنگی در کشورمان، باید به دو مساله مهم جهت تقویت بنیان های نمایشگاه مذکور و گسترش بخشیدن به افق های مطرح در قالب آن توجه داشته باشند. 

اول اینکه در سال های اخیر و همزمان با تشدید مشکلات اقتصادی در کشورمان، شاهد اثرگذاری مستقیم این موضوع بر بازار کتاب و نشر نیز بوده ایم. در این چهارچوب، با بالارفتن هزینه های صنعت نشر و دیگر هزینه های مرتبط با حوزه کتاب، قدرت خرید مردم در این عرصه کاهش یافته است. این مساله ای است که بسیاری از منتقدان در مدت اخیر بارها و بارها به آن اشاره داشته اند. 

اگرچه در قالب برگزاری نمایشگاه کتاب تهران برخی امکانات به مردم برای خرید کتاب همراه با تخفیف ارائه می‌شود با این حال، نیاز است که این ابتکارات گسترده‌تر شوند و جدای از ناشران دولتی، کمک های بیشتری به ناشران خصوصی و مستقل شود تا آن ها هم بتوانند هم در نمایشگاه حضوری فعال داشته باشند و هم فروش بهتری را تجربه کنند. موضوعی که از هر منظر به نفع صنعت نشر و البته فرهنگ کتاب و کتابخوانی در ایران است. 

مساله دوم اینکه اگرچه در نمایشگاه سال جاری نیز شاهد حضور ناشران خارجی هستیم با این حال، واقعیت این است که حضور ناشران بین المللی در نمایشگاه کتاب تهران شبیه به دیگر نمایشگاه های معتبر جهان، فراگیر و گسترده نیست. در این رابطه، ناشران خارجی بعضا دغدغه هایی دارند نظیر اینکه به دلیل تحریم های تحمیلی علیه کشورمان نمی توانند روی امکانات بانکی برای جابجایی درآمد ناشی از حضورشان در نمایشگاه تهران حساب باز کنند یا حداقل در این رابطه با مشکلات جدی دست به گریبان هستند. 

در عین حال، برخی موضوعات مرتبط با مسائل سیاسی و جنگ روانی نیز مانع از حضور موثر آن ها در نمایشگاه کتاب تهران می شود. این موانع باید به خوبی آسیب شناسی و شناسایی شوند و برای آن ها راه‌حل های موثری ارائه شود و تا جای ممکن، بخش بین المللی نمایشگاه کتاب تهران نیز تقویت شود. موضوعی که می تواند جایگاه بین المللی این نمایشگاه را به عنوان یک رویداد مهم فرهنگی، تا حد زیادی تقویت کند.