فرض کنید همین الان تصمیم به مذاکره با ترامپ گرفته ایم. بیایید ببینیم کم و بیش چه اتفاقی خواهد افتاد.
قبل از هر چیز امریکا و خصوصا اسراییل اینگونه جمع بندی خواهند کرد که این محصول ضعف ایران و نشان دهنده موفقیت راهبرد خشن نتانیاهو در یک سال و نیم گذشته است. در نتیجه، بدیهی ترین اتفاقی که خواهد افتاد این است که درخواست ها از ایران در همان دقیقه اول مذاکرات، فرسنگ ها فراتر از موضوع هسته ای خواهد رفت.
بعد، چون ارزیابی طرف مقابل این است که فشار موثر بوده، همزمان با مذاکره، فشار تشدید خواهد شد. همین حالا هم که ترامپ ظاهرا از مذاکره حرف می زند، در عمل، سیاست ضربه زدن به فروش نفت و کاهش اساسی درآمدهای ایران را بیش از یک ماه است شروع کرده است. حرف از مذاکره و فشار در عمل، تثبیت خواهد شد.
بنابراین تا اینجا، پذیرش مذاکرات رسمی و علنی هیچ فایده ای جز تایید راهبرد فشار و افزایش انگیزه طرف های مقابل برای تشدید آن نخواهد داشت. اگر طرف مقابل جمع بندی کند با فشار می تواند تصمیم های امنیت ملی در ایران را جابجا کند، از همان ساعت اول مذاکره مرده است.
در گام بعد، وقتی شما در چنین شرایطی وارد مذاکره شدید، فشارها به شیوه عجیب و غریبی -شبیه آنچه در یادداشت امنیت ملی ترامپ آمده- تشدید خواهد شد. این تلقی که ایران ضعیف شده و اکنون بهترین زمان برای به تسلیم کشاندن ایران است، باعث می شود بده بستان در مذاکره معنای خود را از دست بدهد. رسما باج خواهند خواست.
بویژه در چنین شرایطی اساسا معنا نخواهد داشت که توقع داشته باشیم تحریم ها حتی اندکی تعدیل شود. دشمنی که حس می کند تحریم ایران به مذاکره کشانده، چرا باید آن را تعدیل کند؟ آیا منطقی نیست که تحریم ها را تشدید کند تا مذاکره تبدیل به تسلیم شود؟ پذیرش مذاکره تحت این شرایط، منتفی کردن مبنای تعدیل تحریم هاست.
قدم بعدی را هم می دانیم. اسراییلی ها خواهند گفت معلوم شد راهی که تا حال آمده ایم درست بوده و باید کار را تمام کنیم. به این ترتیب، بدیهی ترین اتفاقی که خواهد افتاد این است که ترامپ را وادار خواهند کرد شروط مذاکرات را بسیار سخت گیرانه کند. چیزهای بسیار بیشتری خواهند خواست و چیزهای بسیار کمتری خواهند داد. همان بازی که که از ابتدا دنبالش بودند.
همزمان با همه اینها یک بازی بزرگ هم در داخل کشور اجرا خواهد شد. مردم منتظر خواهند ماند ببینند نتیجه مذاکره چه می شود و در نتیجه عمده فعالیت های اقتصادی به تعلیق می رود. احتمالا بخشی از مسئولان اجرایی هم با فرض اینکه توافق حتمی است، کارها را زمین می گذارند و به جای عمل به وظایفشان با ادعای اینکه کشور قابل اداره نیست، برای توافق لابی خواهند کرد.
نتیجه چه خواهد شد؟ وارد مذاکره شده اید اما چیزی برای توافق وجود ندارد. طرف مقابل به جای اینکه حسن نیت شما را درک کند، نتیجه خواهد گرفت که ضعیف و شکننده شده اید. مسئولان کار نخواهند کرد و مردم هم در انتظاری بی حاصل خواهند ماند. آیا این چیزی است که دنبال آن هستیم؟
قضیه البته می تواند خیلی از این بدتر شود. وقتی شرطی شدگی جامعه و انتظار مسئولان از حد گذشت، تازه وقت آن می رسد که پروژه های جدید امتحان شود. تحت آن شرایط حتما کسانی در امریکا و اسراییل خواهند بود که استدلال کنند یک ضربه نظامی و امنیتی بزرگ می تواند ایران را در مذاکرات کاملا تسلیم کند. طبیعی نیست؟
من ادعا نمی کنم این شبیه سازی تمام و کمال درست است اما واقعیت این است که از هر سناریوی دیگری با تجربه ما سازگارتر است. آیا کسانی ادعا می کنند این بار تجربه متفاوتی رخ خواد داد؟ خب باید استدلال کنند. من استدلالی ندیده ام.
موضع رهبر انقلاب مبتنی بر این تجربه زیسته و بسیاری اطلاعات و تحلیل های دیگر است که لابد ما از آن پاک بی خبریم. سیاستگذاری امنیت ملی نه جای لجبازی است و نه جای خوش خیالی. در اینجا سخت باید هوشیار و واقع بین بود و آیت الله خامنه ای نشان داده عمیقا چنین است.
و نهایتا آیا نتیجه همه اینها این است که باید ایستاد و هیچ کاری نکرد؟ این نتیجه گیری بسیار خام است. نتیجه گیری درست این است: در مقابل امریکای ترامپ باید راهبرد بسیار پیچیده تری داشت و من فکر می کنم رهبری حتما چنین راهبردی دارد. همیشه آنچه دیگران در آینه صافی ندیده اند او در خشت خام دیده است.
این ما هستیم که باید کار خود را درست انجام بدهیم. رهبری نشان داده کارش را بلد است.
