جام جم نوشت: انتشار یک ویدئوی چند دقیقهای از شبکه سیانان که دوربین همراه با خبرنگارش بهظاهر به شکل مستقیمی به زندان صیدنایا رفته و در یکی از سلولها را باز و یک زندانی را آزاد میکند آنقدر به شکل فاحشی ساختگی به نظر میرسد که حتی صدای استادان سوادرسانه را هم بلند کردهاست!
تلخ ماجرا اینکه، این ویدئو به شکل گستردهای همچنان میان خبرگزاریهای ایرانی هم، دست به دست میشود! این اولینبار نیست یک ویدئوی تمام جعلی از سوی شبکهای (که حداقل برای خود اعتباری قائل است) منتشر میشود. پیش از این هم به شکل مضحکی چنین تصاویری از این شبکه منتشر شده بود. آنقدر که حالا نام «کلاریسا وارد» بهعنوان گزارشگر این ویدئو همراستا با یک فریب رسانهای است.ویدئوی جدید او از جریان آزاد کردن مورد سوری از زندان صیدنایا حتی با معیارهای فیلمهای سینمایی هالیوود هم دچار اشتباهات فاحش و مضحکی است، اما سیانان همیشه ثابت کرده برای انتقال دروغ از هیچ تلاشی دریغ نمیکند. همین چند ماه پیش بودکه یکی ازسردبیران بخش خبری این شبکه اعتراف کردکه در جریان بمباران بیمارستانی در غزه از سوی رژیمصهیونیستی آنها تقویم روزهای هفته الصاق شده به دیوار بیمارستان را به جای اسامی و نامهای اعضای حماس به بینندگان سادهلوح خود غالب کرده بودند!
سعی کن بترسی!
قصه دروغهای سیانان قصه طول و درازی است و حتی فهرست گزارشهای جعلی آن از حوصله این نوشته جمعو جور خارج است امانمونه دیگرقابلتوجهی که بازهم ردپای کلاریسا وارددرآن مشهوداست مربوط به حضور اودرجریان تجاوز رژیمصهیونیستی به غزه میشود.این گزارش که در نزدیکی مرز بین اراضی اشغالی و غزه فیلمبرداری شده، شامل یک قطعه صوتی «ساختگی» از صدایی خارج از صحنه است که به نظر میرسد به خدمه سیانان راهنمایی میکند که چگونه وانمود کنند که در برابر موشکها «مثلا» پناه گرفتهاند.صدایی که در میان وضعیت به ظاهر پرآشوب گزارش میگوید: «به اطرافت نگاه کن انگار در خطر هستی». «سعی کنید زیبا و ترسیده به نظر برسی.» البته که شبکه سیانان در برابر این رسوایی آشکار اعلام کرد صوت شنیده شده به نوعی به تصویر الحاق شده است اما بسیاری از سایتهای حقیقتیاب (فکت چکین) به نادرستی گزارش منتشر شده اذعان کردند و آن را ساختگی نامیدند.
رقابت برای دروغ
فضای پرتنش این روزهای شبکههای اجتماعی بهگونهای است که اغراق نیست بگوییم برای دفاع از حقیقت و واقعیت جرات و جسارت بالایی باید وجود داشته باشد. اینکه یک ویدئوی مضحک ساختگی تحتعنوان آزادی اسیری از زندان مخوف صیدیانا منتشر میشود و شما با استدلالهایی آن را ناواقع بدانید؛ بدون شک متهم به مشترک بودن درجنایتهای احتمالی میشوید! اما آنچه پرواضح است اینکه اغلب ویدئوهای منتشر شده با پیوست توضیحی «آزادی از زندان صیدیانا» نادرست است. بهعنوان نمونه در یک ویدئوی پربازدید چند روز گذشته تصاویری از «موزه جنگ در ویتنام» تحت عنوان سیاهچالههای زندان صیدیانا منتشر میشود و البته که کانالهای خبری فارسی و خبرگزاریهای حتی رسمی ایران به شکل گستردهای آن را انتشار میدهند.
اینفلوئنسرها میتازند
اگرچه حالا میدانیم وقتی نام کلاریسا وارد را میشنویم باید از ابتدا به حقیقت گفته شده از زبان اومشکوک باشیم، اما حداقل تحولات این چند روز گذشته نشان میدهد حالا بسیاری از اینفلوئنسرها جای گزارشگران رسمی را درانتقال اخبار درست گرفتهاند. بخش قابلتوجهی از جعلیات منتشر شده در رسانههای خبری مربوط به فعالیت این افراد در شبکههای اجتماعی بوده و این همان هشداری است که کارشناسان حوزه رسانه مدتها بود که به آن نهیب زده بودند. اینکه وقتی مرجعیت یک رسانه (به دلایل مختلف بسیار ازجمله کاهش سرمایه اجتماعی و ازبین رفتن اعتماد عمومی به اخبار رسمی)ازبین میرود، این وظیفه به شکل نادرست و خطرناکی به دوش اینفلوئنسرها گذشته شده است.این قصه در ایران هم بسیار مشهود است ودربزنگاههای اجتماعی وسیاسی همچون ناآرامیهای شهریور۱۴۰۱بهخوبی به چشم آمد اما این نکته محدود به ایران نیست واساسا سوادرسانهای کاربران فضای مجازی کمتر از آن است که بتواند دربرابر این هجمه دروغ ایستادگی کند.بهویژه آنکه حالا آنهابه ابزارها(بخوانید سلاحهای)خطرناکی همچون هوشمصنوعی هم مجهز شدهاند.بهعنوان مثال بسیاری ازویدئوهای منتشرشده تحت عنموان وضعیت زندان صیدیانا بهواسطه هوشمصنوعی و توسط اینفلوئنسرهای تیکتاک در فضای مجازی منتشر شدهاند.جالب اینکه ویدئوهای جعلی گاه تا ۹میلیون بازدید داشتهاند اما استدلالهای رد حقیقی بودن آن (یعنی تکذیب درستی آن ویدئو)بهسختی به ۱۰۰هزار بازدید رسیدهاند!
سعی کن ترسیده باشی!
این همان ویدئویی است که کلاریسا وارد سعی دارد وضعیت غزه را به شکل عجیبی وارونه جلوه دهد. ویدئویی که البته یک کارگردان پشت صحنه هم دارد و به او اعلام میکند در این صحنهها سعی کند «ترسیده» به نظر برسد!
ملکه دروغ
این هم ویدئوی اخیر وشاهکار تازه کلاریسا وارد که پیش از این هم دروغهایش درباره انتشار گازهای جعلی غیرنظامیان در سوریه، گلولهباران جعلی از حماس و البته نجات جعلی زندانی سوری او توسط منابع معتبر رسمی تکذیب شده بود.
