شهید حسین امیرعبداللهیان، دیپلماتی از بدنه وزارت امور خارجه بود؛ به تعبیری او از دل وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران رشد کرد، به جایگاه‌های مختلف رسید و نهایتاً سکان‌دار وزارت امور خارجه ایران شد. این موضوعی است که از لحاظ شخصیتی تأثیر مهمی بر روی بینش و رویکردهای حسین امیر عبداللهیان داشت.
درمورد اینکه این شخصیت چه تأثیری در سه سال گذشته داشته است باید آن را در سه سطح مورد بررسی قرار داد: سطح بازیگر(کارگزار)، سطح سیستم و سطح زمین بازی.
در سطح کارگزار؛ کاری که آقای امیرعبداللهیان انجام داد توسعه روابط با شرق برای تقابل با غرب بود. حضور ایران در سازمان‌های بین‌المللی یکی از اهداف کلام امیرعبداللهیان بود که نتیجتاً هم ایران توانست پس از مدت‌ها عضو سازمان همکاری‌های شانگهای و همچنین عضو پیمان بریکس شود. همانطور که بیان شد شرق‌گرایی دستگاه دیپلماسی ایران برای تقابل با غرب از جدی‌ترین تأثیرات و اقدامات شهید امیرعبداللهیان بود. اما نکته مهم این است که توسعه روابط با قدرت‌های شرقی چون روسیه و چین، یا حضور در ائتلاف‌های شرقی مانع توجه و گسترش روابط دستگاه دیپلماسی ایران و حسین امیرعبداللهیان با غرب نشد. به عبارتی ایران در این مدت رایزنی‌هایی با کشورهای غربی پیگیری و دنبال کرد. این رایزنی‌ها با آمریکا به شکل غیرمستقیم، با کشورهای اروپایی به شکل مستقیم و چانه‌زنی‌های ایران با سازمان جهانی انرژی اتمی به طور متوازن پیگیری و ادامه‌دار بود.
در موازات این امر؛ آقای امیرعبداللهیان سیاست کاهش تنش با همسایگان را در دستور کار خود قرار داد. ما تقاوت دیدگاه و رقابت منطقه‌ای با برخی کشورهای همسایه داشتیم. شاید نمونه بارز آن تنش با عربستان سعودی بود که دستگاه دیپلماسی ما در این مدت توانست پس از 7سال قفل روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان را بگشاید. این یک اتفاق مهم با ثمرات و تبعات قابل توجه بود که شاهدش هستیم که یکی از آن‌ها روزنه‌گشایی برای گسترش روابط ایران و مصر بود؛ کما اینکه دیدیم وزیرامور خارجه مصر برای ادای احترام به پیکر شهیدانِ خدمت و حضور در مراسم یادبود آنان شرکت کرد. این‌ها همگی اتفاقات مهم و ارزنده‌ای است که حاصل آن سیاست تنش صفر شهید امیرعبداللهیان در منطقه است. از دیگر کارکردهای مرحوم امیرعبداللهیان توجه به دیپلماسی اقتصادی بود؛ موضوعی که در سیاست خارجه ما به آن شکل درخورد مورد توجه قرار نمی‌گرفت.
نکته قابل توجه دیگر این است که برخی دوقطبی‌سازی‌ها درمورد شهید امیرعبداللهیان در اصل خیانت به شخص اوست. وزیرِ شهید دستگاه دیپلماسی به عنوان سکّان‌دار این دستگاه به تناسب نشست‌هایی را با وزاری پیشین امور خارجه برقرار می‌کرد. این یک اتفاق نادری در وزارت امور خارجه بود که تا قبل از آن ما شاهدش نبودیم. حسین امیرعبداللهیان، فراتر از جناح‌بندی‌های سیاسی مرسوم اصلاح‌طلب و اصولگرا به سیاست خارجه ایران نگاه می‌کرد. این موضوع در کنار توجهی که به اتفاقات پیرامونی میدان داشت یک قدرت مانور مضاعفی را به حسین امیرعبداللهیان داده بود. ما شاهد بودیم که حسین امیرعبداللهیان در کنار توجهی که به طیف‌های مختلف داخلی داشت، توانست با توجه به میدان مشکلات و گره‌های زیادی را حل و فصل کند.
در سطح سیستمی، امیرعبداللهیان با توجه به موضوعات پیرامونی ما، تحولات خاورمیانه و رویکردهای کلان جمهوری اسلامی، تلاش کرد یک ساختار نظام‌مند سیستمی در سیاست خارجه ما طراحی کند. در ذیل پیوند میدان و دیپلماسی که به آن اشاره‌ای شد، در سه سال و نیم گذشته در بزنگاه‌های مهم دستگاه‌سیاست خارجه ما توانست با دستگاه میدان، همسویی و همراهی موفقیت‌آمیزی در جهت تحقق اهداف خرد و کلان ایفا کند.
در سطح زمین بازی، موضوعی که شایسته توچه است این است که زمین بازی در عرصه بین‌الملل در ده سال اخیر و مشخصاً در 5 سال گذشته با یک سیر صعودی در حال تغییر است. به عبارتی ما در مرحله گذار از نظم نوین جهانی هستیم. آقای امیرعبداللهیان و سیستم جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای جانمایی کشور در معادلات بین‌المللی بودند، هستند و خواهند بود. مسأله‌ای که وجود دارد این است که در رقابت بین کلوپ قدرتمندان (۵کشور شورای امنیت) در خاورمیانه و غرب آسیا هم شاهد وضع جدیدی بودیم. طوفان‌الاقصی، مشخصاً اتفاقی بود که معادلات خاورمیانه را تحت تأثیر خودش قرار داد. شهید امیرعبداللهیان در این وضعیت به عنوان فرمانده جنگ دیپلماتیک در برابر رژیم صهیونیستی قرار گرفته بود. گرچه همانطور که رهبری اشاره داشتند، طوفان‌الاقصی یک عملیات کاملاً فلسطینی بود؛ اما پس از این اتفاق جمهوری اسلامی توانست در خاکریز مقدم دیپلماسی در برابر اسرائیل نقش مهمی ایفا کند. در این بین محور مقاومت توانست اقدامات کُنشی قابل توجهی را بر طرف‌های مقابل خودش تحمیل کند. عده‌ای گمان می‌برند که برخی تعدی‌ها و اقدامات اسرائیل کنش است، در صورتیکه این قبیل کارها در اصل واکنش از سوی رژیم صهیونیستی است.
