دبی در سواحل امارات متحده عربی واقع شده است و معمولاً بسیار خشک است. اما در حالی که به طور متوسط کمتر از ۱۰۰ میلیمتر در سال بارندگی دارد، گاهی اوقات بارندگیهای شدیدی را تجربه میکند. در شهر العین - در فاصله کمی بیش از ۱۰۰ کیلومتری دبی - حدود ۲۵۶ میلیمتر باران تنها در ۲۴ ساعت ثبت شد.
یک سامانه هوای کمفشار «بُریده» که هوای گرم و مرطوب را جذب میکرد و مانع از ورود سایر سامانههای آب و هواییمی شد، دلیل اصلی آن بود.
پروفسور مارتن آمباوم، هواشناس دانشگاه ردینگ که الگوهای بارندگی در منطقه خلیج فارس را مطالعه کرده است، توضیح میدهد: «خصوصیت این قسمت از جهان، داشتن دورههای طولانی بدون باران و سپس بارندگیهای نامنظم و شدید است، اما این رویداد، بارندگی بسیار نادری بود.»
هنوز نمیتوان دقیقاً تعیین کرد که تغییرات اقلیمی چقدر نقش داشته است. این امر مستلزم تحلیل علمی کاملی از عوامل طبیعی و انسانی است که میتواند چندین ماه طول بکشد.
اما این بالاترین میزان بارندگی با چگونگی تغییرات اقلیمی مطابقت دارد.
به زبان ساده: هوای گرمتر میتواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد - حدود ۷ درصد بیشتر برای هر درجه سانتیگراد - که به نوبه خود میتواند شدت باران را افزایش دهد.
ریچارد آلن، استاد علوم اقلیمی دانشگاه ردینگ میگوید: «شدت بارش بیسابقه بود، ولی این امر با گرمایش اقلیمی سازگار است که در آن رطوبت بیشتری برای تغذیه توفانها و بروز بارشهای شدید وجود دارد که به همراه آن سیلهای تصاعدی قویتری از راه میرسند.»
به تازگی یک مطالعه نشان داد که با ادامه گرم شدن جهان، بارندگی سالانه تا پایان قرن میتواند تا حدود ۳۰ درصد در بیشتر مناطق امارات افزایش یابد.
دکتر فریدریک اتو، مدرس ارشد علوم آب و هوا در امپریال کالج لندن میگوید: «اگر انسانها به سوزاندن نفت، گاز و زغالسنگ ادامه دهند، آب و هوا به گرم شدن ادامه میدهد، بارندگیها شدیدتر میشوند و مردم همچنان جان خود را در سیل از دست میدهند.»
بارورسازی ابرها شامل دستکاری ابرهای موجود برای کمک به تولید باران بیشتر است.
این کار را میتوان با استفاده از هواپیما برای ریختن ذرات کوچک (مانند یدید نقره) در ابرها انجام داد. آنگاه بخار آب میتواند راحتتر متراکم شود و به باران تبدیل شود.
این تکنیک دهها سال است که وجود داشته است و امارات متحده عربی در سالهای اخیر از آن برای کمک به رفع کمبود آب استفاده کرده است. در ساعات پس از سیل، بعضی از کاربران رسانههای اجتماعی به سرعت این تغییرات شدید آب و هوایی را تنها با عملیات بارورسازی ابرها در این کشور نسبت دادند.
گزارشهای قبلی بلومبرگ حاکی از آن بود که هواپیماهای بارورکننده ابرها در روزهای یکشنبه و دوشنبه اعزام شده بودند، اما نه در روز سهشنبه و زمانی که سیل رخ داد.
در حالی که به طور مستقل قادر به تأیید زمان باروری ابرها نیستیم، اما کارشناسان میگویند که در بهترین حالت ممکن است تأثیر جزئی بر توفان داشته باشد و تمرکز بر بارورسازی ابرها «گمراه کننده» است.
دکتر اتو میگوید: «حتی اگر بارورسازی ابرها در اطراف دوبی به بارش کمکی کرده باشد، جو پیش از آن هم به خاطر تغییر اقلیم خودش به قدر کافی آب داشته است که تولید ابر کند.»
بارورسازی ابرها معمولاً زمانی انجام میشود که شرایط و وضعیت باد، رطوبت و گرد و غبار برای ایجاد باران کافی نباشد. در هفته گذشته، نسبت به خطر بالای سیل در سراسر خلیج هشدار داده شده بود.
پروفسور دیانا فرانسیس، رئیس بخش علوم محیط زیستی و ژئوفیزیک در دانشگاه خلیفه ابوظبی، میگوید: «زمانی که چنین سامانههای شدید و مقیاس بزرگی پیشبینی میشود، بارورسازی ابرها - که فرآیندی پرهزینه است - انجام نمیشود، زیرا نیازی به بارورکردن چنین سامانههای نیرومندی در مقیاس منطقهای نیست.»
مت تیلور، هواشناس بیبیسی نیز خاطرنشان کرد که این رویداد آب و هوایی شدید پیشبینی شده بود. او گفت: «پیش از این رویداد، مدلهای کامپیوتری (که تأثیرات احتمالی بارور شدن ابرها را در نظر نمیگیرند) پیشبینی میکردند که یک سال باران در حدود ۲۴ ساعت ببارد.»
«تأثیرات بسیار گستردهتر از آن چیزی بود که میتوانستم فقط از بارور شدن ابرها انتظار داشته باشم - سیل شدید مناطق وسیعی از بحرین تا عمان را تحت تاثیر قرار داد.»
ماموریتهای بارورسازی ابرها در قلمرو امارات توسط مرکز ملی هواشناسی، یک گروه ویژه دولتی، انجام میشود. جلوگیری از تبدیل شدن بارندگی شدید به سیلابهای مرگبار نیازمند دفاع قوی برای مقابله با بارشهای شدید ناگهانی است. البته دبی به شدت شهری شده است. فضای سبز کمی برای جذب رطوبت وجود دارد و تأسیسات زهکشی قادر به تحمل چنین میزان بارندگی بالا نبودند.
پروفسور فرانسیس توضیح میدهد: «نیاز به استراتژیها و تدابیر سازگاری برای [تطبیق با]این واقعیت جدید [بارانهای مکرر و شدید]وجود دارد.» به عنوان مثال، زیرساختهای جادهها و تأسیسات باید تطبیق داده شوند و مخازنی برای ذخیرهسازی آب بارانهای بهاری و استفاده از آن در اواخر سال ایجاد شود.» در ژانویه، اداره راه و ترابری امارات متحده عربی یگان جدیدی را برای کمک به مدیریت سیل در دوبی راه اندازی کرد.
