در سال‌های اخیر نفوذ چین در بازار اروپا به طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. این موضوع، هم فرصت‌ها و هم چالش‌هایی را برای اتحادیه اروپا ایجاد کرده است. از یک سو، چین به‌عنوان یک شریک تجاری مهم، فرصت‌های جدیدی را برای صادرات و سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های اروپایی فراهم می‌کند. از سوی دیگر، افزایش حضور چین در بازار اروپا، نگرانی‌هایی را در مورد رقابت ناعادلانه و وابستگی اقتصادی به وجود آورده است. کارشناسان اقتصادی، نظرات متفاوتی در مورد نفوذ چین در بازار اروپا دارند. برخی از آنها معتقدند که این موضوع، فرصت‌های جدیدی را برای اروپا به ارمغان می‌آورد، اما برخی دیگر، نگران وابستگی اقتصادی اروپا به چین هستند.

رشد اقتصادی چین و پیامدهای آن برای اروپا

رشد اقتصادی سریع چین در دو دهه گذشته، این کشور را به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل کرده است. این رشد اقتصادی، منجر به افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات در چین شده است. در سال 2022، صادرات چین به اتحادیه اروپا به ارزش 442 میلیارد یورو رسید که نسبت به سال 2021 بیش از 10 درصد افزایش داشت. این امر باعث شده است که چین به دومین شریک تجاری بزرگ اتحادیه اروپا تبدیل شود. عمده کارشناسان بر این باورند که نفوذ چین در بازار اروپا، یک پدیده پیچیده است و صرفا به چشم تهدید به آن نگاه نمی‌کنند.

سرمایه‌گذاری‌های چین در اروپا

چین در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در اروپا انجام داده است. این سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف، از جمله زیرساخت‌ها، انرژی، و فناوری صورت‌گرفته است. در سال 2022، سرمایه‌گذاری چین در اروپا به ارزش 180 میلیارد یورو رسید که نسبت به سال 2021 بیش از 50 درصد افزایش داشت. همچنین شرکت‌های چینی در حال افزایش حضور خود در بازار اروپا هستند. این شرکت‌ها در حال رقابت با شرکت‌های اروپایی در بخش‌های مختلفی از جمله تولید، خرده‌فروشی و فناوری هستند. در سال 2022، شرکت‌های چینی بیش از 200 میلیارد یورو در اروپا درآمد داشتند.

رقابت ناعادلانه

برخی از شرکت‌های اروپایی معتقدند که شرکت‌های چینی از یارانه‌های دولتی و سایر حمایت‌های دولتی برخوردارند که این موضوع، رقابت را برای آنها دشوار می‌کند. یکی از نمونه‌های بارز رقابت ناعادلانه شرکت‌های چینی، به صنعت فولاد مربوط می‌شود. شرکت‌های چینی با استفاده از یارانه‌های دولتی، فولاد را با قیمتی پایین‌تر از قیمت تمام شده در بازارهای جهانی عرضه می‌کنند.

علاوه بر این، برخی از کارشناسان هشدار می‌دهند که وابستگی بیش از حد اروپا به چین، می‌تواند این اتحادیه را در معرض خطر قرار دهد. مسئله رقابت ناعادلانه شرکت‌های چینی در اروپا پیچیده و چندوجهی است. اگرچه تعریف واحدی برای "ناعادلانه" وجود ندارد، اینجا به نمونه‌هایی از شیوه‌هایی که اغلب باعث نگرانی می‌شوند اشاره می‌کنیم.

در اولین مورد می‌توانیم به کمک‌های دولتی و تسهیلات ویژه برای برخی شرکت‌های چینی اشاره کنیم. چین تعداد زیادی بنگاه دولتی (SOEs) دارد که از طرف دولت یارانه دریافت می‌کنند، به منابع مالی با شرایط بهتر دسترسی دارند و هزینه‌های عملیاتی پایین‌تری نسبت به شرکت‌های خصوصی دارند.

دومین مسئله سیاست‌های صنعتی است. دولت چین سیاست‌های صنعتی متعددی را برای حمایت از شرکت‌های داخلی اجرا می‌کند، مانند محدود کردن سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های خاص یا ارائه یارانه‌های هدفمند برای صنایع خاص. این امر هم شرایط رقابت برابر را برای شرکت‌های اروپایی دشوار می‌کند.

یکی دیگر از مزایای شرکت‌های چینی به نسبت شرکت‌های اروپایی، نقض حقوق مالکیت فکری (IP) است. شرکت‌های چینی اغلب متهم به تولید و فروش کالاهای تقلبی و سرقت ادبی در حوزه مالکیت فکری، مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی و نرم‌افزار هستند. این اقدامات می‌تواند به اعتبار برندهای اروپایی آسیب برساند و سود آن‌ها را کاهش دهد.

نکته بعدی انتقال اجباری فناوری است. برخی از شرکت‌های اروپایی که در چین فعالیت می‌کنند، گزارش داده‌اند که برای انجام کار تحت فشار قرار گرفته‌اند تا فناوری خود را به شرکای چینی منتقل کنند.

دامپینگ زیست‌محیطی هم موردی است که به آن اشاره می‌شود. ممکن است شرکت‌های چینی بتوانند با رعایت نکردن قوانین زیست‌محیطی کالاها را با هزینه‌های پایین‌تری تولید کنند. در نهایت اینکه برخی از شرکت‌های چینی متهم به نقض حقوق کارگری، مانند استفاده از کار اجباری یا پرداخت دستمزد پایین هستند. این امر می‌تواند به آن‌ها مزیت ناعادلانه‌ای نسبت به شرکت‌های اروپایی که ملزم به رعایت استانداردهای بالاتر هستند، بدهد.

اتحادیه اروپا برای رسیدگی به این نگرانی‌ها اقداماتی انجام داده است، از جمله انجام تحقیقات در مورد موارد مشکوک به دریافت یارانه‌های ناعادلانه و تقویت قوانین مالکیت فکری خود. با این حال، یافتن راه حل‌های مؤثر همچنان یک چالش به حساب می‌آید.

رقص ظریف اتحادیه اروپا و چین

دولت‌های اروپایی، به دنبال راه‌هایی برای مقابله با نفوذ چین در بازار اروپا هستند. آنها در تلاش‌اند تا با همکاری با یکدیگر، قوانین و مقرراتی را وضع کنند که رقابت عادلانه را تضمین کند. اتحادیه اروپا در تلاش است تا رویکردی متعادل در قبال چین اتخاذ کند. این اتحادیه، خواهان حفظ روابط تجاری قوی با چین است، اما درعین‌حال، به دنبال کاهش وابستگی اقتصادی خود به این کشور و مقابله با رقابت ناعادلانه است.

در سال ۲۰۲۱، اتحادیه اروپا یک استراتژی جدید در قبال چین منتشر کرد. این استراتژی، بر اساس سه رکن اصلی، یعنی همکاری، رقابت، و مقابله بنا شده است. اتحادیه اروپا در تلاش است تا با همکاری با چین در زمینه‌هایی مانند تغییرات آب‌وهوایی و مبارزه با پاندمی کووید-۱۹، روابط خود با این کشور را تقویت کند.

درعین‌حال، اتحادیه اروپا برای مقابله با رقابت ناعادلانه از سوی چین، اقداماتی را انجام داده است. به‌عنوان‌مثال، این اتحادیه در سال ۲۰۲۱، یک ابزار جدید برای بررسی سرمایه‌گذاری‌های خارجی را معرفی کرد.

نتیجه‌گیری

افزایش نفوذ چین در بازار اروپا، پیامدهای اقتصادی و سیاسی متعددی دارد. از نظر اقتصادی، این موضوع می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ها و افزایش تنوع محصولات برای مصرف‌کنندگان اروپایی شود. اما درعین‌حال، می‌تواند منجر به ازدست‌رفتن شغل در اروپا و وابستگی اقتصادی این قاره به چین شود.

از نظر سیاسی، افزایش نفوذ چین می‌تواند به چالش‌هایی برای اتحادیه اروپا منجر شود. چین، خواهان افزایش نفوذ خود در جهان است و این موضوع می‌تواند با منافع اتحادیه اروپا در تضاد باشد. واردات از چین همیشه وجود داشته است اما حالا تبدیل به یک هیولای در حال رشد شده که بسیاری از شرکت‌های اروپایی را حسابی نگران کرده است. آنها معتقدند که شرکت‌های چینی از مزایای غیرمنصفانه‌ای برخوردارند و این موضوع، رقابت را برای آنها دشوار می‌کند. رقص آهسته اتحادیه اروپا و چین در بازار اروپا، ادامه خواهد داشت و مهارت و ظرافت زیادی نیاز است تا هر دو طرف بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.