المپیاد دانش‌آموزی ادبی یکی از قدیمی‌ترین المپیادهای دانش‌آموزی کشور است که از سال ۱۳۶۶ هرساله در میان دانش‌آموزان سراسر کشور برگزار می‌شود. این المپیاد تا همین سال‌های اخیر تنها المپیادی بود که برای جمعیت بزرگ دانش‌آموزان علوم انسانی کشور در نظر گرفته شده بود و اکنون بسیاری از برگزیدگان این المپیاد، استاد دانشکده‌های علوم انسانی و به‌ویژه رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی شده‌اند.
المپیادهای دانش‌آموزی تحت نظر نهادی به نام «باشگاه دانش‌پژوهان جوان» برگزار می‌شوند و این باشگاه نیز زیرمجموعهٔ سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) فعالیت می‌کند. هر المپیاد کمیتهٔ علمی‌ای دارد که ریاست باشگاه اعضای آن را از نخبگان و معلمان و اساتید برتر هر رشته انتخاب می‌کند.
اما این آزمون علمی کشوری در سال گذشته دچار تغییر و تحولاتی شده که موجب اعتراض بسیاری از برگزیدگان سابق و داوطلبان فعلی آن شده است. بنا بر متن اعتراضی که این نخبگان علمی منتشر کرده‌اند، «بی‌برنامگی در برگزاری دورهٔ تابستانی و کیفیت پایین مطالب ارائه‌شده در آن»، «نبود فرصت کافی اعتراض برای دانش‌پژوهان در پایان دورهٔ تابستانی»، «وجود اشتباهات و اغلاط متعدد در آزمون‌های مرحلهٔ دوم سال گذشته و مراحل اول و دوم امسال» و «غلبهٔ رویکرد شبه‌علمی و کنکوری در طرح سؤالات آزمون» از عمده‌ترین انتقاداتی است که بر وضعیت فعلی المپیاد ادبی وارد است.
بنا بر این متن، ریاست کمیتهٔ فعلی رویکردی غیرعلمی و کاملا متفاوت از دوره‌های گذشته را در نظر دارد. همچنین مطابق این شکوائیه در آزمون مرحلهٔ دوم امسال که در اردیبهشت‌ماه برگزار شده، ۱۸ سؤال از مجموع صد سؤال غلط بوده است. اما ریاست کمیته «پاسخ مستند به اشکالات واردشده بر آزمون مرحلهٔ دوم را نیز به آینده‌ای مبهم حواله داده» و تاکنون خبری از حذف این سؤالات غلط نشده است. این در حالی است که در این آزمون قریب به ۱۱۰۰ دانش‌آموز پایهٔ یازدهم از سراسر کشور شرکت کرده‌اند و در سال‌های دیگر مشاهده شده است که حتی وجود یک سؤال غلط موجب قبولی یا عدم قبولی داوطلبان بسیاری شده است.
مدال‌آوران سابق و داوطلبان فعلی المیپاد ادبی در پایان نامهٔ سرگشادهٔ خود خواسته‌های خود را چنین اعلام کرده‌اند: «۱. تمامی سؤال‌های غلط و چندگزینه‌ای در آزمون مرحلهٔ دوم باید حذف یا اصلاح شوند.۲. برنامهٔ دورهٔ تابستانه پیش از آغاز دوره باید اصلاح و اعلام شود.»
به نظر می‌رسد امتناع از اصلاح اشکالات مذکور، موجب دل‌سردی بسیاری از علاقه‌مندان به المپیاد ادبی می‌شود و بیم آن می‌رود که دومین المپیاد باسابقهٔ کشور به‌کلی در مسیر اضمحلال بیفتد.
