نقدي بر طرح تعارض منافع

محمدکاظم انبارلویی،   4000825132
نقدي بر طرح تعارض منافع

طرح تعارض منافع از سوي كميسيون اجتماعي مجلس يك‌شنبه 16 آبان 1400 به صحن علني مجلس آمد و با 153 رأي موافق و 64 رأي مخالف و 10 رأي ممتنع به تصويب رسيد. نمايندگان با كليات طرح موافقت كردند و براساس پيشنهاد تعدادي از نمايندگان و موافقت هيئت رئيسه مقرر شد طرح به صورت دو شوري در كميسيون اجتماعي مجلس بررسي شود.

اين طرح شامل 3 فصل و 27 ماده مي باشد كه دقت‌هاي خوبي را در تعاريف حقوقي به كار برده است كه وقتي تعارض منافع شخصي بر منافع عمومي رخ مي‌دهد متخلف در هر رده و هر سمت از كار بركنار و به مجازات برسد. تصويب اين طرح يك گام به جلو براي صيانت از بيت‌المال و برخورد جدي با مفسدين است. 

اما يك اشكال مهم وكليدي در اين طرح وجود دارد و آن اين‌كه طراحان طرح از يك مقوله مهم از تعارض منافع ، در بخش اول اين طرح كه موضوع تعاريف و مشمولين را تعريف كرده، غفلت نموده‌اند.

آن مقوله مهم و اصلي در موضوع تعارض منافع اين است كه وقتي تعارض منافع بين دو دستگاه دولتي و عمومي ايجاد مي شود يا تعارض منافع بين يك دستگاه دولتي و يا شركت دولتي با خود «دولت» به ماهو «درآمد عمومي» ايجاد مي شود ، چه بايد كرد؟

گزارش تفريغ بودجه همه ساله در مجلس قرائت مي‌شود مملو از ظهور چنين تعارضي است كه متأسفانه آسيب‌هاي آن به اقتصاد كشور به‌ويژه درحوزه ماليه عمومي بيش از تعارض منافع به مفهوم ترجيح منافع شخصي بر منافع عمومي است.
به عنوان مثال در گزارش 100 صفحه‌اي تفريغ نفت در سال 83 براي اولين بار كشف شد. شركت ملي نفت بيش از 6 ميليارد دلار از فروش صادرات نفت خام را به خزانه واريز نكرده همچنين اين گزارش حاكي است شركت ملي نفت ريالي از فروش نفت خام در داخل را هم به خزانه واريز نكرده است.

حال آنكه وفق تبصره 38 قانون دائمي بودجه موظف بود، فروش نفت را به هرصورت به خزانه واريز كند.اين ترك فعل وزارت نفت به عنوان يك دستگاه دولتي ترجيح منافع يك دستگاه دولتي به «درآمد عمومي» خزانه بود. متأسفانه مسئولين وقت ديوان محاسبات هيچ برخوردي با متخلف نكردند چون در آن ترجيح منافع شخصي بر منافع عمومي پيدا نكردند! حال آنكه در اثر اين تخلف آشكار خزانه مملكت از ميلياردها دلار پول صادرات نفت به خارج و ميلياردها ريال فروش ناشي از فروش نفت در داخل محروم شد و در اثر اين محروميت بودجه دچار كسري شد و كسري آن از طريق استقراض از بانك مركزي و چاپ اسكناس بدون پشتوانه تأمين شد. ضرر اين تعارض منافع در حقيقت از جيب مردم پرداخت شد و نفع آن به يك دستگاه دولتي رسيد.

سال 83 ‌آخرين سال رياست جمهوري آقاي خاتمي بود و رئيس جمهور به عنوان پاسدار قانون اساسي به جاي اين‌كه منافع ملت را لحاظ كند منافع يك دستگاه دولتي را بي‌هيچ دليلي صيانت كرد. 

در همين گزارش 100 صفحه‌اي تفريغ نفت در سال 83 مصاديقي از جرائم مربوط به تعارض منافع از جنس «ترجيح منافع شخص به منافع عمومي» مشاهده شد. مثل موضوع «رشوه كمپاني استات اويل» و «قرارداد ننگين كرسنت» كه اولي در همان سال رسيدگي نشد و دومي هنوز زيان‌هاي خسارت‌بار آن دست از سر دولت و ملت برنداشته است.

وقتي تعارض منافع بين دو دستگاه عمومي يا دولتي پديد مي‌آيد و برخلاف قوانين يكي از آن دو دستگاه منتفع مي‌شود اين ملت است كه «ضرر» مي‌كند. اين مقوله در هيچ جاي «طرح تعارض منافع» در «تعاريف و مشمولين» در بخش اول اين طرح به آن اشاره نشده است.

وقتي تعارض منافع بين يك دستگاه دولتي با «درآمد عمومي» دولت به عنوان بيت‌المال مسلمين پديد مي‌آيد، طرح در اين مورد ساكت است.

اكنون در بودجه‌هاي ساليانه دولت، بخشي از بودجه برخي دستگاه‌هاي دولتي را (جمعي – خرجي) حساب مي‌كنند. مفهوم اين تدبير آن است كه منافع عمومي را ناديده گرفته و درآمدي كه مربوط به درآمد عمومي مي‌باشد به يك دستگاه دولتي اختصاص داده وخزانه - بخوانيد منافع عمومي - را از آن درآمد محروم كرده است.

اگر همان دستگاه دچار كسري و كاستي درآمد، خود را از حالت (جمعي – خرجي) خارج مي‌كند و زيان آن‌را از درآمد عمومي تأمين مي‌كند. مفهوم اين رويكرد آن است اگر دستگاهي درآمد اضافي آورد مال خودش است اگر كم آورد بايد از جيب ملت پرداخت شود. در اين حالت مسئول دستگاه و رئيس دولت تعارض بين منافع عمومي ودستگاه دولتي را به ضرر مردم حل و فصل مي‌كند!

از اين موارد در بودجه كل كشور و اداره شركت‌هاي دولتي در بودجه ساليانه دولت زياد ديده مي شود.
مثلا در تبصره يك بودجه 1400 كه در سال‌هاي گذشته هم به همين منوال بوده، شركت ملي نفت و شركت ملي گاز از دادن سود سهام و ماليات معاف است.

اما در بند ج همين تبصره آمده است اگر دولت نتوانست سقف مورد نظر در پيش‌بيني درآمد نفت را بودجه تأمين كند ، بايد برود از صندوق ذخيره ارزي كاستي آن‌را تأمين كند!

براساس گزارش تفريغ بودجه سال 1399 دريافت‌ها و پرداخت‌هاي 354 دستگاه اجرايي از طريق خزانه‌داري كل كشور و نزد بانك مركزي صورت نگرفته است حال آنكه براساس اصل 53 قانون اساسي همه دريافت‌ها و پرداخت‌هاي دستگاه‌هاي دولتي بايد از طريق خزانه صورت گيرد همچنين حكم بند الف تبصره 7 بودجه سال 99 همين بود. واكاوي اين پديده نشان مي‌دهد تعارض منافع يك دستگاه اجرايي با «درآمد عمومي» دولت به ماهو «تمركز وجوه در خزانه‌داري كل» كاملا مشهود است.اين كار اصلا جرم است. در حالي كه در طرح «تعارض منافع» اصلا ورودي به اين مقوله نشده است.

طراحان طرح،  چشم خود را بر اين پديده و آسيب‌شناسي ماليه عمومي بسته‌اند نتيجه اين چشم‌پوشي آن است كه كسري بودجه را از هر طريق زيانبار ، ازجمله استقراض مي‌شود تأمين كرد الاّ درآمدهايي كه قانون محاسبات عمومي آن را «درآمد عمومي» مي‌داند!!

ترجيح «منافع دستگاه‌هاي دولتي» بر «منافع عمومي»  - بخوانيد درآمد عمومي دولت - يك جرم آشكار در يك اقتصاد دولتي است كه ضرر و زيان آن براي مردم بر كسي پوشيده نيست. طراحان طرح از چنين جرم مشهودي غفلت كرده‌اند. اميدواريم كميسيون اجتماعي با اعتنا به اين نقد ، نقيصه طرح را برطرف كنند.

yektanetتریبونخرید ارز دیجیتال از والکس

پربحث‌های دیروز

  1. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  2. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  3. وکیل رسمی دادگستری به اتهام اخذ رشوه دستگیر شد  

  4. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  5. سقف دریافتی ماهیانه کارمندان دولت ۷۰ میلیون تومان شد

  6. جریمه تخلفات حادثه ساز ۵ برابر شد/ اعمال از هفته آینده            

  7. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  8. تعرفه‌های پزشکی ۱۴۰۳ قابلیت اجرایی ندارد/ مصوبه دولت اصلاح شود  

  9. انتظار ۹ساله برای اصلاح هزینه تخلف رانندگی/تغییری برای حفظ جان مردم

  10. ایران بر سکوی بریکس/ دستاوردهای پولی، مالی برای ایران چیست؟  

  11. عکسی از سیدمحمد خاتمی در مراسم ترحیم زهرا شجاعی/ این وزیر دولت رئیسی هم آمد

  12.   طحان‌ نظیف: لایحه عفاف و حجاب هنوز به تأیید شورای نگهبان نرسیده است  

  13.  مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی ابلاغ شد

  14. هیچ خوداظهاری یا مدرکی دال بر بیماری روحی دکتر بخشی در دست نبود/ علت مرگ این پزشک مشخص نیست  

  15. پوتین: اف-۱۶‌های اوکراین در همه‌جا هدف مشروع هستند، حتی کشورهای دیگر

پربحث‌های هفته

  1. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  2. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  3. کارگری انگشتر ۵۰ میلیاردی را به صاحبش بازگرداند

  4. عوامل توهین کننده به نظام و مقدسات اسلامی دستگیر شدند

  5. جلاد، به پایان سلام کن!

  6. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  7. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  8. نرخ تعرفه‌های خدمات بهداشتی درمانی ۱۴۰۳ اعلام شد/ نرخ رسمی ویزیت ۵۰% گران می‌شود!

  9. بازداشت سومین عامل حمله تروریستی در مسکو

  10. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  11. اول، بساط دلالی باید جمع شود

  12. انتقام از پوتین؟

  13. وکیل رسمی دادگستری به اتهام اخذ رشوه دستگیر شد  

  14. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  15. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  16. بذرپاش: امسال هر ماه افتتاح مسکن داریم

  17. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  18. افزایش ١٧٠ درصدی حداقل حقوق کارگران در دولت سیزدهم

  19. مردم طلای دست دوم خریداری نکنند

  20. سقف دریافتی ماهیانه کارمندان دولت ۷۰ میلیون تومان شد

  21. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  22. هشدار سخنگوی پلیس به رانندگان نوروزی؛ آمار تصادفات هولناک است!

  23. وزیر اقتصاد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد

  24. کولرهای گازی بلای جان صنعت برق

  25. منظور: تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به صرفه نیست

پربحث‌های هفته

  1. اقدام عجیب سفیر ایران در باکو/ برای عزت ایران استعفا دهید              

  2. جنگ ترکیبی خودمان، علیه خودمان!

  3. بهادری جهرمی: مبالغ جرایم رانندگی متناسب با تورم افزایش یافت

  4. تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

  5. آقایان رئیسی و اژه‌ای! آیا در پیشگاه خدای متعال و امام‌زمان (عج) پاسخی دارید؟

  6. ائتلاف ایران، روسیه و چین تبدیل به کابوسی برای آمریکا می‌شود

  7. علم‌الهدی: امروز در کشور از آثار تحریم اقتصادی آمریکا مشکلی حس نمی‌کنیم

  8. بازگشت احتمالی ترامپ چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

  9. خط و نشان حقوقی ایران برای کویت

  10. ایران اینترنشنال در آستانه تعطیلی / تعطیلی قریب الوقوع دفتر واشنگتن + عکس

  11. ابابیل ۵، از آخرین دستاورد‌های قدرت پهپادی جهان

  12. رئیسی: همه بخش‌های تولیدی مخاطب شعار سال هستند

  13. فضائلی: اختلاف سلیقه‌ها در کشور نباید نفرت ایجاد کند

  14. ادعای حسنی و رفتار اموی!

  15.   طحان‌ نظیف: لایحه عفاف و حجاب هنوز به تأیید شورای نگهبان نرسیده است  

  16. درگذشت معاون امور زنان در دولت اصلاحات

  17. چرا شبکه آشوب به سراغ براندازان داخلی رفته است؟ / با اپوزیسیون داخل کشور آشنا شوید!

  18. حاجی‌دلیگانی: فساد نتیجه بی‌توجهی و عدم رعایت قانون است

  19. جوابیه پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله علم‌الهدی به حواشی اخیر

  20. یک دیدار معنادار

  21. جمهوری اسلامی ایران در حمایت از فلسطین و غزه تردید نخواهد کرد

  22. صلح امام حسن(ع)؛ چرا؟!

  23. نامگذاری شعار سال تعیین نقشه راه است/ مسوولان موانع را از سر راه تولید بردارند

  24. شهادت یکی از مستشاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه

  25. سرلشکر رشید: آمریکا شریک جرم اسرائیل است

آخرین عناوین