رییس یکی از بیمارستان های مشهور خصوصی تهران با ظاهر شدن در فضای مجازی و چشمانی اشکبار از تعدیل ۵۰ درصدی کارکنان بیمارستان خود به دلیل کرونا خبر داد. او گفت حتی قادر به تامین حداقل های حقوق برای این نیروها نیست و علیرغم رضایت قلبی نداشتن خودش وهیات مدیره، آنها مانند پدری دلسوز و شرمسار که نمی توانند خواسته های بحق فرزندانشان را تامین کنند مجبور به این تصمیم شده اند.
کسی جز خود مدیران این بیمارستان ها نمی داند که هزینه هایشان در این ایام چه تغییری کرده است و آیا واقعا به آن حد از وخامت رسیده که نیمی از نیروهای خود را تعدیل کنند یا نه. اما این را همه می دانند که به مدد سیاست های اقتصادی سرمایه محور در پیش گرفته شده در همه ۳۰ سال گذشته، حتی بخش بهداشت و درمان کشور نیز که با سلامت و جان مردم سر و کار دارد از آفات آن در امان نماند و در حالی که از امکانات و بنیه بیمارستان های دولتی و خدمات آنها کاسته می شد بیمارستان ها یا درمانگاه های خصوصی در رقابتی که قرار بود شاه کلید توسعه اقتصادی کشور باشد روز بروز به درآمدهای سرشار خود افزودند تا جایی که امروز دیگر کمتر کسی است که نداند در بخش درمانی کشور چه ظرفیت های عظیمی برای سوداگری نهفته است.
متاسفانه برخلاف تمام پندارهای مثبت و ساده انگارانه درباره نتایج توجه به انگیزه های رقابت آمیز مادی و پیش بینی افزایش رفاه ناشی از این امر یعنی سرریز شدن درآمدهای طبقات صاحب سرمایه به طبقات پایین تر مزد بگیر چنین امری تحقق نیافت و آنچه بر جای ماند افزایش روحیه سوداگرانه ای است که دیگر حتی در بخش های درمانی نیز کاملا نهادینه و پذیرفته شده است و حتی در شرایط دشوار نیز ( بر خلاف دهه نخست انقلاب که انگیزه های ایثارگرایانه و تعاون مدارانه بر رفتار و گفتار آحاد جامعه از مسوولان گرفته تا مردم حاکم بود) کمتر رغبتی برای همکاری و از خودگذشتگی ایجاد میکند.
مشخصا در پاسخ به برخی دلایل ارایه شده از سوی مدیران چنین بنگاه های اقتصادی و تجاری باید پرسید آیا سختی این چند صباح دشوار را نمی شد با همدلی بیشتر و البته کمتر کردن انگیزه های سوداگرانه آسان تر کرد؟ و اساسا آیا آنها بیشتر از کسانی که در مجموعه تحت مدیریت خود مورد تعدیل قرار گرفته اند سختی این شرایط دشوار حس می کنند؟ آیا نمی شد برای مدتی کوتاه برنامه های توسعه گرایانه خود را متوقف کنند و از سرمایه های آنچنانی اندوخته شده خود در تمام این سال ها قدری هم برای شرایط دشوار امروز هزینه کنند؟
از اینروست که دلایل رییس بیمارستانی که اینچنین براحتی صحنه و میدان را به نفع منافع شخصی ترک میکند پذیرفتنی نیست.
این مدیران و صاحبان کسب و کارهای بزرگ در کشور به خوبی شاهد بوده اند که در تمام سال های گذشته به خصوص سالهای نخست پیروزی انقلاب و سالهای جنگ مردم طبقات پایین‌تر جامعه چگونه از «همه» داشته های مادی خود برای کمک به اداره کنندگان جامعه هزینه کردند و در حال حاضر نیز همان ها هستند که هزینه های اصلی را می پردازند و دشواری های بزرگ را بر گرده خود احساس میکنند.
متاسفانه چنین نابرابری حتی در جامعه بزرگ درمانی کشور نیز صادق است و با مشاهده برخی واکنشها نظیر آنچه در ابتدای این نوشته آمد با قاطعیت باید گفت چندان منصفانه هم نیست که ایثارگری ها و جانفشانی های قابل مشاهده در بخش درمانی کشور را به پای همه جامعه بزرگ پزشکی کشور و به خصوص صاحبان اصلی سرمایه در گردش آن نوشت.
در این جامعه نیز آن کسانی در حال ایثار و فداکاری هستند که همچنان باورهای پیشین و اصیلی را که راهنمای عمل در ابتدای پیروزی انقلاب بود حفظ کرده اند یا حتی بدون باور سیاسی خاصی به حکم ندای وجدان و ارزشهای انسانی خود عمل میکنند.
بسیار فرق است میان کسانی که در زمان های دشوار محاسبات مربوط به سود و زیان مادی راهنمای عملشان است و کسانی که فداکارانه و علیرغم امکان خالی کردن میدان، خطر را به جان می خرند.
تجربه کرونا همچنانکه در کل دنیا ضرورت گسترش رفتارهای خارج از محاسبات اقتصادی را دوباره زنده کرده است در کشور ما نیز از همین زاویه باید مورد تامل باشد و به خصوص به کار درس آموزی از تجربه ۳ دهه در پیش گرفتن الگوی اقتصادی بیاید که در کل دنیا این روزها مورد نقد و واکاوی قرار گرفته است.
