به گزارش فارس، در راستای مقابله با تحریم های نفتی آمریکا که از ۱۳ آبان اعمال خواهد شد و همزمان با کاهش صادرات نفت کشورمان در ماه های اخیر، شاهد اجرایی شدن یکی از مهمترین گزینه های مقابله با این تحریم ها یعنی عرضه نفت در بورس از روز یکشنبه این هفته بودیم. در این روز، نخستین عرضه نفت در رینگ صادراتی بورس انرژی انجام شد و با همکاری شرکت ملی نفت ایران، مجموعا ۸ محموله ۳۵ هزار بشکه ای نفت خام یعنی مجموعا 280 هزار بشکه با قیمت ۷۴.۸۵ دلار به ازای هر بشکه به بخش خصوصی فروخته شد. در نتیجه، ایران توانست نخستین گام برای مقابله با تحریمهای نفتی را با موفقیت بردارد.
همانطور که انتظار می رفت این موفقیت موجب ناراحتی دشمنان نظام شد و واکنش شدید رسانه‌های بیگانه با راهبری تلویزیون سلطنتی انگلیس را به دنبال داشت. در واقع، ایجاد جو رسانه‌ای سنگین علیه این راهکار ضدتحریمی توسط رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی فارسی، شبکه من‌وتو، شبکه ایران اینترنشنال و قلم‌به‌مزدهای وابسته به آنها، ابعاد تازه‌ای از ناراحتی دشمن از موفقیت این راهکار برای بی‌اثرکردن تحریمهای نفتی آمریکا را نشان داد.
*سازوکار شفاف بورس مانع بروز بابک زنجانی‌ها
یکی از نکاتی که رسانه‌های بیگانه سعی کردند از همان لحظات آغازین موفقیت عرضه نفت در بورس انرژی به مخاطبین القا کنند، امکان بروز فساد و ظهور مجدد بابک زنجانی‌ها در سازوکار فروش نفت به بخش خصوصی بود. در همین راستا، بی بی سی فارسی در اولین واکنش خود در گزارش ویدیویی آورده است: «در ابتدای دهه نود خورشیدی نیز که تحریمهای گسترده‌ای علیه صنعت نفت اعمال شد، دولت وقت تصمیم گرفت سازوکار تازه‌ای برای فروش نفت پیدا کند و اتفاقا همین رویکرد در راه‌اندازی بورس انرژی موثر بود. اما در عمل نه تنها بخش خصوصی به میدان نیامد، بلکه زمینه‌ساز فساد کم‌سابقه‌ای شد. پرونده بابک زنجانی، نمونه مشهور فروش نفت خارج از عرف حاکم برای دور زدن تحریم‌هاست».
این در حالی است که در دوره قبلی تحریم‌ها وزارت نفت با ایجاد کارگروهی در قالب یک اتاق تاریک و نه در بستر شفاف بورس، اقدام به جذب مشتری و فروش نفت کشور کرد. در این روش، فروش و قیمت‌گذاری نفت ایران در فضایی غیرشفاف و مبتنی بر تجربه و شناخت مدیران و کارشناسان وزارت نفت صورت می‌گرفت و در نهایت قیمت نفت با توجه به مذاکره مستقیم و چانه‌زنی‌های مدیران این وزارتخانه با مشتریان نفت کشور تعیین می‌شد. همین موضوع موجب ایجاد رانت و فساد و ظهور پدیده‌هایی مانند بابک زنجانی در سازوکار فروش نفت به بخش خصوصی گردید.
با این وجود، کارکرد اصلی بورس ایجاد شفافیت در شکل‌گیری قیمت است و متقاضیان خرید نفت از سازوکار بورس ابتدا توسط سازمان بورس تایید صلاحیت شده و اعتبارسنجی‌های لازم صورت می‌گیرد. در واقع، سازمان بورس موظف است که با گرفتن وثیقه از خریدار، بازگشت بهای نفت فروخته شده توسط شرکت ملی نفت را تضمین کند فلذا با فروش نفت در بورس عملا امکان بروز پدیده‌هایی مانند بابک زنجانی وجود ندارد و فضاسازی رسانه های بیگانه بخصوص بی بی سی فارسی در این زمینه کاملا بی اساس و غیرواقعی است.
*فضای رقابتی بورس مانع ارزان فروشی نفت
شبکه معاند «من و تو» نیز یک روز قبل از آغاز عرضه نفت در بورس انرژی، با انتشار گزارشی با عنوان «قاچاق یا چوب حراج به نفت ایران» مدعی شد که فروش نفت در بورس انرژی، به ارزان فروشی نفت منجر می‌شود. در این گزارش آمده است: «محدوده نوسان قیمت نامحدود است و کف قیمت وجود ندارد؛ این یعنی (در فروش نفت) قیمت نفت تحریم شده یا قیمت نفت قاچاق ایران مد نظر است و نه قیمت واقعی آن در بازار جهانی».
این ادعا در حالی مطرح می شود که با اعمال تحریم‌ها، قیمت نفت ایران به دلیل هزینه‌های تحریم عملا کمتر از قیمت نفت در شرایط عادی خواهد بود که علت آن را باید در افزایش هزینه مربوط به بیمه، ریسک شناسایی و رهگیری محموله‌ها و همچنین بلوکه شدن پول در بانک‌های خارجی و نه منفعت بی دلیل تاجران جستجو کرد. در این میان، سازوکار عرضه نفت در بورس باعث می‌شود که قیمت نفت در فضایی رقابتی شکل گیرد و هرکس توانایی خرید و فروش نفت کشور را دارد وارد معامله شده و در فضای رقابتی میان مشتریان، قیمت نفت ایران به بالاترین قیمت قابل معامله خود برسد. لذا عرضه نفت در بورس نه تنها چوب حراج زدن به نفت ایران نیست که ابزاری برای فروش نفت به بالاترین قیمت ممکن در شرایط تحریم ارزیابی می‌شود.
گفتنی است کارشناسان اعتقاد دارند در معامله نفت در بورس انرژی در روز 6 آبان، قیمت نفت معامله شده تنها حدود 1.7 دلار با قیمت واقعی آن فاصله داشت که با توجه به فضای اقتصادی و سیاسی پیش روی کشور، رقم ناچیزی محسوب می‌شود. البته منابع غیررسمی از تخفیفهایی بیش تر از این رقم، صحبت کردهاند که در فضای غیرشفاف و اتاق تاریک فروش نفت ایران، مورد مذاکره قرار می‌گیرد.
در مجموع، مخالفت انگلستان با موفقیت ایران در تولید و فروش نفت، موضوع جدیدی نیست و این کشور قبلا نیز در جریان «ملی شدن صنعت نفت ایران» سنگاندازیهای بسیاری کرده بود. به همین دلیل، کاملا قابل پیش بینی بود که رسانه سلطنتی انگلیس با «مردمی شدن فروش نفت ایران» به عنوان یک اقدام راهبردی و ضد تحریم نیز مقابله کند.
با توجه به هجمه سنگین رسانه‌های معاند به اجرای موفق این راهکار بی اثر کردن تحریم های نفتی، ضرورت دارد که صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز با رویکردی فعالانه، ظرفیت این اقدام اصولی برای مقابله با تحریمهای نفتی آمریکا را به طور دقیق تبیین کند.
