ایام محرم و صفر بویژه ده روز ابتدایی ماه محرم، ایامی است که افراد به هیات رفته و به مراسم سوگواری و عزاداری میپردازند، مراسمهایی که در آن دعا، نوحه و قرآن و ... خوانده میشود و در انتهای برخی از این مراسم مداحی به صورتی خاص و تند و ذکر حسین حسین بصورت سریع انجام میگیرد که به آن شور نیز گفته میشود و باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا امروز به بررسی شور زدن در مداحی و همچنین احکام شرعی مربوط به آن بپردازد، پس پیشنهاد میکنیم با ما همراه باشید.
شور زدن یعنی چه؟شور زدن به حالت عزاداری با زمزمه و بر سر و سینه زدن، به صورت ممتد و بی فاصله است. معمولاً این شیوه، در اواخر برنامه مداحی و با هدایت مداح، صورت میگیرد، گفته میشود.
شور زدن از اصطلاحات خاص عزاداری و نوحه خوانی است. وقتی سینهزنی یا زنجیر زنی به نقطه اوج خود میرسد، ریتم حرکات و صداها سریعتر و پرشورتر شده، با کلماتی همچون «حسین حسین» و... بر سر و سینه میزنند.
گاهی هم کسانی در این حال غش میکنند و از خود بی خود میشوند، آنان را از میان جمع بیرون برده، آب به چهرهاش میریزند تا به خود آید. وقتی دستههای عزادار و زنجیرزن به حال «شور» میرسند، طبل هاو سنجها را با شدت بیشتری به صدا درمیآوردند. این حالت در عزاداری های برخی شهرها بیشتر رایج است.
حکم شرعی حسین حسین گفتن (شور) در مداحیآیت الله خامنه ای:
سوال: گفتن ذکر ائمه به صورت «حسین حسین» تند و پشت سر هم (شور) جایز است؟
جواب: ظاهرا مصداق غنا نباشد، اما بر اساس نظر آیت الله خامنهای به برخی از مداحان که تکرار این الفاظ ثمره چندانی ندارد:
«این مداحی شما، نوحه خوانی شما باید حکم یک منبر آموزنده را داشته باشد.»
یعنی قصیدههایی را بخوانید، مطالبی را داشته باشید که مردم بر معرفت شان نسبت به ائمه اطهار (ع) و تاریخی که گذشته است، وقایعی که در عاشورا اتفاق افتاده است اطلاع بیشتری پیدا کنند؛ باید یک منبر آموزنده باشد. البته نمیتوانیم به طور کلی بگوییم حرام است؛ نه، حرام نیست و به عنوان یک فتوا نیست. به عنوان یک توصیه که به جای تکرار این الفاظ مطالبی گفته شود که برای مخاطبین ضمن اینکه عزاداری هست مفید هم باشد و بر معرفت آنها بیفزاید و چیز یاد بگیرند.
آیت الله مکارم شیرازی:
سوال: ذکر نام ائمه در مداحی به شکلی که به طور واضح تلفظ نشود و یا به گونه ای دیگر تغییر کند مثلاً «حوسین» به جای «حسین» (ع) گفته شود، چه حکمی دارد؟
جواب: باید از این گونه تکرار نام امام (ع) اجتناب کنند.
سوال: آیا استفاده از جملاتی همچون «ما همه سگ حسینیم» در مجالس عزاداری امام حسین (ع) اشکالی دارد؟
جواب: عزاداری خامس آل عبا از مهمترین شعائر دینی است ولی باید از سخنان و اشعاری که متناسب با عزاداران اهل بیت (ع) نیست جداً خودداری شود، زیرا حضرت سیدالشهدا (ع) از اینگونه امور بیزار است و اینگونه تعبیرات، شایسته عزاداران حسینی نیست.
سوال: در مراسم عزاداری خصوصا در ایام محرم شاهد آن هستیم که فردی در کنار مداح به صورت صدای پس زمینه لفظ نام امام حسین (ع) را به صورت نامفهوم و پشت سر هم تکرار میکند. آیا این شیوه اشکالی ندارد؟
آیت الله مکارم شیرازی:
از جمله اموری که باعث وهن مذهب میشود سبکهای نامناسب مداحیهایی است که اخیرا به وجود آمده است. استفاده از سبکهای مناسب مجالس لهو و فساد مخصوصا شیوههای غربی و گوش دادن به آنها جایز نیست.
آیت الله سیستانی:
به خودی خود جایز است.
آیت الله علوی گرگانی:
اگر عرفا موجب اهانت به نام اهل بیت علیهم السلام نشود اشکال ندارد.
آیت الله خامنه ای:
اگر وهن جلسه عزاداری نباشد اشکال شرعی ندارد. سزاوار است جلسات عزاداری خالصانه، ساده و بی پیرایه از اینگونه اعمال برگزار شود.
آیت الله شبیری زنجانی:
اگر شان مجلس عزا حفظ شود و موجب اختلاف نباشد، مانعی ندارد.