مهر نوشت: فساد فقط متعلق به سیستم بانکی نیست و ممکن است در هر نهادی وجود داشته باشد، با این حال درچند سال اخیر، فساد در سیستم بانکی کمی متفاوت تر از سایر نهادها شده است. از اختلاس های میلیاردی تا تصمیم گیریهای نادرست در رابطه با سیستم بانکی کشور دیده میشود.  

از کارمند گرفته تا رئیس شعبه و حتی مدیر عامل بانک، دومینوی تخلفات به همین جا ختم نمی شود و امسال در رابطه با فسادهای اقتصادی، نام مدیرانی که روزگاری پستهای بالای بانکی در رده معاون رئیس بانک مرکزی و رئیس حراست بانک مرکزی داشتند هم در بین متخلفان دیده می شود.

تقریبا در تمامی پروندههای بزرگ فساد اقتصادی، ردپای یکی از مدیران و یا کارمندان بانکی دیده می شود، البته این به معنای فساد گسترده در سطح سیستم بانکی نیست و مدیران بانکی پاکدستی هم در سیستم بانکی کشور مشغول به کار هستند اما با توجه به دامنه اختیارات و فعالیت های بانکی، وجود حتی یک مورد فساد می تواند، ضرر زیادی به بیت المال وارد کند.

برخی از این فساد ها گاها موردی و با نفوذ شخص انجام می شود که از جمله آن می توان به پرونده محمودرضا خاوری و مدیر عامل بانک صادرات در رابطه با پرونده مه آفرید اشاره کرد، بعضی از این تخلفات هم ریشه در تصمیم گیری های کلان بانکی دارد.

شب گذشته اما حجت الاسلام محسنی اژه ای در برنامه تلوزیونی نگاه یک، باانتقاد از برخی تصمیم گیریها و تصمیم سازی های نادرست در حوزه سیستم بانکی، گفت: همین اقدامی که در مورد مسئله ارز و سکه و واردات صورت گرفت، یکی از مصادیق غفلت است. در طول سال ۹۶ مضاعف شدن فشارهای دشمن مشخص بود و رسما شیطان بزرگ به میدان آمد و اعلام کرد که کارهایی را می‌خواهد انجام دهد و زیر برجام هم زد و گفت خیلی از مسائل را اجرایی می‌کند و در سیستم بانکی هم بهانه جویی‌های بیشتری کردند. در اینجا با وجود اینکه می‌دانستیم ممکن است با مشکلات بیشتری در صادارت اعم از نفت و غیرنفت مواجه شویم و دسترسی به ارز دشوارتر شود، چه وظیفه‌ای داشتیم؟ وظیفه داشتیم که به طور جد از ذخایر ارزی صیانت کنیم و در مورد مصرف آن نهایت دقت را داشته باشیم و احساسم این است که این اقدام صورت نگرفته است.

 اول اینکه آیا این سیاست بانک مرکزی در این شرایط صحیح بوده است یا خیر؟ بحث این است که آیا این سیاست بدون در نظر گرفتن شرایط و بدون این که شرط یا سقفی برای عرضه سکه قرار دهند، درست بوده است؟ حتی اگر انگیزه بانک مرکزی جمع کردن نقدینگی یا مداخله در بازار یا ایجاد تعادل در بازار باشد، باز هم اینکه به هرکسی هر مقدار می‌خواهد سکه بفروشد، محل بحث است. چه بسا ممکن است کسانی باشند که بخواهند این سکه‌ها را از کشور خارج کنند و قصد قاچاق داشته باشند و ممکن است با دشمن همسو و همفکر باشند. لذا این سیاست جای بحث دارد.

 ابهامات گفته های مسئولان قضایی

چهاردهم مرداد ماه که قوه قضائیه  از بازداشت معاون ارزی بانک مرکزی خبر داد. البته این بازداشت در حالی صورت گرفت که احمد عراقچی چند روز قبل از بازداشت، از سمت خود کنار رفته بود. دومینوی بازداشتها و احضارها به همین جا ختم نشد و «الف. م»  حراست فعلی بانک مرکزی تحت تعقیب قرار گرفت، بازداشت شد و مورد تحقیق قرار گرفت. پس از خبر بازداشت دو مسئول سابق بانک مرکزی، خبر ممنوع الخروجی سیف، رئیس سابق بانک مرکزی هم مطرح شد اما بیست و یک مرداد ماه بود که حجت الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای  در  صد و بیست و نهمین نشست خبری  خود در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه هفته پیش معاون سابق بانک مرکزی دستگیر شده است، گفت:در راستای تحقیقات تکمیلی بر روی افراد بیشتر از جمله رییس سابق بانک مرکزی آیا این فرد احضار شده است؟ دستگیری این فرد در راستای پرونده اقتصادی اخیر مطرح است؟ گفت: اینکه دستگیری در دستور کار هست یا نه زمانی مطرح می شود که در تحقیقات مشخص شود و اتهامی بر روی این فرد لحاظ شود، تا این لحظه به عنوان مطلع و شاهد نیاز به احضار مطرح نشده است و تا کنون وی احضار نشده است. بازداشت هم با توجه به عدم احضار مطرح نیست.

سه روز بعد اما دادستان کل کشور مبنی بر اینکه مردم انتظار دارند که به جز دلالان، افراد اصلی از جمله برخی مسئولان بانکی هم احضار شوند، گفت: از کجا می دانید احضار نشده است؟  نمی توان همه چیز را در مرحله اول اعلام کرد و از  کجا می دانید که احضار نشده است.

حجت الاسلام منتظری در واکنش به این گفته که روز یکشنبه آقای اژه ای گفتند که احضار نشده است، گفت: به هرحال رسیدگی به پرونده های پیچیده این چنینی قطعا احتیاج به طی کردن یکسری مراحل دارد و اگر بخواهیم رسیدگی متقن باشد؛ حتما باید بر اساس صبر و حوصله و متناسب با کار باشد و کار سنگین است و رسیدگی به پرونده های مالی گسترده است و الان خبر دارم و از نزدیک می بینم و کنترل کرده و نظارت میکنم.  

بالاخره سیف احضار شد/ از دانه ریزها به سیف رسیدیم

پس از بیست و پنج روز از گمانه زنی ها و اعلام خبرهای منابع غیر رسمی در رابطه با احضار سیف(رئیس سابق بانک مرکزی)، بالاخره شب گذشته، حجت الاسلام محسنی اژه ای تحقیق از سیف را تایید کرد و گفت: رئیس سابق بانک مرکزی تا الان مورد تحقیق و سوال قرار گرفته، اما بازداشت نشده است و تحقیقات ادامه دارد. با این حال و به عنوان مثال در پاساژ علاءالدین و سبزه میدان یک دلال را دستگیر می‌کنند و بعد از بررسی مشخص می‌شود فلان دلال برای آقای وحید مظلومین و یا سالار آقاخان کار می‌کند و بعد از دستگیری سالار آقاخان از وی تحقیقات می‌شود و سپس به آقای عراقچی می‌رسند و این فرد مطالبی را می‌گوید که در نتیجه آن از آقای سیف تحقیق می‌کنند. بنابراین خیلی از اوقات از رده پایین‌ها و مباشرها شروع می‌کنیم و به دانه درشت‌ها می‌رسیم و راهی جز این نداریم. هیچ مرزی نیز در اینجا وجود ندارد.

فسادهای ادامه دار سیستم بانکی

آیا تصمیم گیران برای مدیران بانکی هم احضار می شوند؟  

بنا به اعلام گفته های مسئولان قضایی، قوه قضائیه به این یقین  رسیده است که افرادی برای بعضی مدیران تصمیم سازی می‌کنند. محسنی اژه ای البته به همین نکته بسنده نکرد و اعلام کرد: خدای ناکرده ممکن است ارتباط با بیگانه داشته باشند و تا الان در مورد پرونده‌هایی که داشتیم، در خصوص تصمیم سازی‌ها، قرائن و شواهد زیادی داریم که برای افراد تصمیم سازی کرده اند. لیکن اینکه آیا این مدیر متوجه بوده، سوءنیت داشته یا می‌فهمیده که این کارشناسی غلط است، باید بررسی شود. با این حال با توجه به اینکه برخی جرائم بانکی در پرونده های فساد های چندین سال اخیر تکرار شده و یا در حال تکرار هستند که از جمله آن می توان به پرونده مظلومین اشاره کرد که بانک مرکزی از همان ابتدای بازداشت سوم یعنی تیرماه امسال همچون بازداشت در سال ۹۱ و در دهه ۸۰، خواهان آزادی این متهم بوده است. قوه قضائیه اما این بار زیر بار خواسته های بانک مرکزی نرفت و در نهایت وی روز گذشته در اولین جلسه دادگاه حضور یافت. با این حال و با استناد به سخنان قوه قضائیه مبنی بر وجود تصمیم سازان برای برخی مدیران، این سوال برای مردم مطرح شده است که آیا تصمیم گیران اصلی این آشفته بازار اقتصادی هم احضار و مورد تحقیق قرار می گیرند؟