طرح دوفوریتی «شفافیت آرای نمایندگان» حتی در رای‌گیری هم شفاف نبود. شفاف شدن آرا تنها 26درصد رای آورد! درباره شفافیت آرا، نمایندگان یکسری ملاحظاتی را مدنظر دارند. می‌توان گفت رای حداقلی دیروز نمایندگان به طرح فوق، حاوی پیام بود.

اول اینکه 160 نماینده نهایی که طرح را امضا کردند، اگر همین تعداد رای می‌داند، دو فوریت طرح تصویب می‌شد، اما اینگونه نشد. پیام این رای، تفاوت رفتارهای ظاهری و باطنی نمایندگان است که دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. به خاطر فشارهای بیرونی، ملاحظات سیاسی و گروهی و غیره، نمایندگان از تصویب آن خودداری کردند. بسیاری از آن 160 نماینده که طرح را امضا کرده بودند، به «شفافیت» اعتقاد نداشتند! بنابراین ممکن است به خاطر فشارها و یا رودربایستی‌ها، دو فوریت طرح را امضا کرده باشند که این امضاها و نام نمایندگان علنی شد و در نهایت چون رای به طرح «شفافیت آرا نمایندگان» مخفی بود، نهایتا این تعداد به امضای خود وفادار نماندند.

بحث شفافیت حتی در ساختارهای فعلی کشور هم مفید و نقطه قوت است. ما در ساختارهای خود دچار مشکل هستیم.

به عنوان مثال شاهد هستیم که اشخاصی که دست به افشاگری و بیان حقایق می‌زنند، از مصونیت برخوردار نیستند و به‌جای اینکه با فساد افشا شده مقابله و برخورد شود، با فرد افشاکننده برخورد صورت می‌گیرد. یعنی در بحث شفافیت؛ در تمام حوزه‌ها، به علت اینکه بستر و شرایط شفافیت و بیان حقایق آماده نیست، رفتارهایی انجام می‌شود که همین رفتارها در نقطه مقابل و ضد «شفافیت» قلمداد می‌شوند.

با توجه به شرایط کشور و آماده نبودن سازوکارهای شفاف‌سازی، تناقضات اینچنینی هم وجود دارد. اینکه همه کارها و رفتارهای مسئولان و مدیران و دستگاه‌ها شفاف باشد، امر خوبی است، اما برخی ملاحظات باعث شده تا امر مهم و اعتمادآفرین شفافیت، هم در مجلس رای نیاورد و هم در کشور دچار سردرگمی باشد. بحث مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت در تمام امور و حوزه‌ها، شاید زمانی اتفاق بیفتد که بین نحوه برخورد و نحوه عمل تفاوتی وجود نداشته باشد.

یعنی افشاکنندگان و یا شفاف‌سازان این اطمینان را داشته باشند که قرار است شفافیت رخ دهد و تشویق شوند. باید مطمئن بود که این بحث مهم، حزبی و جناحی نیست. افراد باید اطمینان خاطر داشته باشند که افشاگری و شفاف‌سازی برای آنها هزینه‌ای ندارد. تا زمانی که این اعتماد در جامعه وجود نداشته باشد، انتظار شفاف‌سازی از افراد و نهادها راه به جایی نخواهد برد.

* نماینده قزوین در مجلس دهم/ روزنامه آرمان