طرح ترامپ «اتحاد راهبری خاورمیانه» نام دارد اما ناتو عربی نیز نامیده می شود. هدف وی ایجاد ائتلافی نظامی به سرکردگی عربستان است که قرار است 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس، مصر و اردن در آن حضور داشته باشند. قرار است اجلاسی در این رابطه طی روزهای 12 و13 اکتبر آینده بنا به درخواست ترامپ و با حضور رهبران هشت کشور در واشنگتن برگزار شود.
اما ناتوی عربی برای آنکه عملکرد موثری داشته باشد باید اعضای آن شکاف دیپلماتیک گسترده میان خود را حل کنند. شورای همکاری خلیج فارس از ژوئن 2017 به شدت دچار اختلاف شده است. عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر روابط دیپلماتیک و تجاری خود را با قطر قطع کرده اند. آنها دوحه را به حمایت از تروریسم متهم کرده و در عین حال می گویند که قطر به تهران بسیار نزدیک است.
تحلیلگران امنیتی به نکته ای کنایه آمیز اشاره می کنند و می گویند ترامپ در حالی برای ایجاد ناتو عربی تلاش می کند که ناتو را در اروپا متزلزل کرده و ماموریت این ائتلاف در دوره پس از جنگ سرد را زیر سوال برده است. یک مقام شورای امنیت ملی آمریکا به واشنگتن تایمز مدعی شد که ائتلاف عربی قرار است «علیه ایران، تروریسم و افراط گرایی عمل کند و ثبات را به خاورمیانه بیاورد.»
واشنتگن تایمز نوشته، ایده تاسیس این ائتلاف با ظن زیادی مواجه شده است زیرا تلاش های قبلی برای یکپارچه کردن برنامه های سیاسی و دفاعی اعراب بارها با ناکامی مواجه شده است.
«داگ برندو» دستیار ویژه رونالد ریگان رئیس جمهوری اسبق آمریکا و پژوهشگر ارشد در «موسسه کاتو» گفت که ایده ایجاد اتحادی مانند ناتو در قلب خاورمیانه اساسا ناقص است.
وی به «پیمان بغداد» که در دهه 1950 با هدایت آمریکا بسته شد و بعدا به «سازمان پیمان مرکزی» (سنتو) تبدیل شد، اشاره کرد. در پی کودتای عبدالکریم قاسم در عراق، بغداد از این پیمان خارج شد. بدین ترتیب این پیمان نتوانست به هدف خود برسد. برندو هفته گذشته در مجله «امریکن اسپکتیتور» نوشت که در تهدید تهران علیه غرب مبالغه شده است. به گفته او، مشکلات واقعی خاورمیانه، داخلی است.
او ادامه داد: مشکلات اصلی پیش روی کشورهای خلیج فارس از درون آنها ناشی می شود نه از ایران. نخست آنکه هیچ یک از آنها مشروعیت سیاسی ندارند. چطور ممکن است که یک دیکتاوری (مصر) و هفت پادشاهی که حاکمیت مطلقه و توتالیتر عربستان سعودی نمونه بارز آن است، برای جوانان دلسرد عرب جذاب باشد؟
وی افزود: دولت ترامپ باید در مسیر عکس حرکت کند و از مناقشه ای که بی انتها و بی هدف شده است خارج شود. امروز حتی یک ناتو هم زیاد است.
امیدهای دولت ترامپ به خاطر یک عامل دیگر ممکن است که از بین برود؛ یعنی مخالفت بسیاری از کشورهای عربی با اسرائیل، متحد ارشد آمریکا در منطقه. روزنامه «جوردن تایمز» هفته گذشته در سرمقاله ای اعلام کرد که ماموریت اصلی هر عضو ناتو عربی باید مخالفت با اسرائیل باشد. واشنگتن تایمز در بخش دیگری از گزارش خود نوشت کشورهای عربی خلیج فارس از دشمنان آمریکا حمایت کرده اند. سران طالبان در امارات و عمان و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس سکونت داشته اند. در عین حال، عربستان سعودی مدتهاست که وهابیت را صادر می کند. بسیاری ها وهابیت را عامل رشد جنبش های رادیکال می دانند.
به نوشته این روزنامه، تحلیلگران ضدتروریسم معتقد هستند که ناتوی عربی می تواند کانال های پشت پرده مهمی را میان نهادهای اطلاعاتی آمریکا و سران گروه های تروریستی که از شورای همکاری خلیج فارس به عنوان پایگاه استفاده می کنند، ایجاد کند.
واشنگتن تایمز در پایان گزارش خود با اشاره به اختلاف کشورهای عربی نوشت که باید منتظر ماند تا دید که آیا آمریکا می تواند همه بازیگران عرب را در کنار هم قرار دهد یا نه.
