موضوع سفرهای خارجی نمایندگان مجلس یکی از مباحثی است که به علت شروع جام جهانی 2018 دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و واکنش‌های زیادی در فضای مجازی به دنبال داشت. موضوع سفرهای خارجی نمایندگان، در بیانات رهبری نیز سابقه دارد به‌طوری‌که ایشان در پیامی که به مناسبت آغاز به کار مجلس هفتم در خردادماه 1383 می‌فرمایند: «پیوند حقیقی با مردم از طریق ساده‌زیستی [و] پرهیز از اسراف، هزینه کردن بیت‌المال در امور شخصی و غیرضروری، ترویج فرهنگ اشرافی‌گری و تجمّل و سفرهای پرهزینه و بیهوده‌ی خارجی از کیسه‌ی مردم».

سفرهای نمایندگان مجلس، به علل مختلفی مانند انجام مأموریت‌ها، شرکت در اجلاس‌های مختلف، کسب تجربه نمایندگان انجام می‌شود؛ اما این دلایل مخالف‌های خود را هم دارد. به‌طوری‌که عباس گودرزی نماینده مردم بروجرد در گفت‌وگو با آفتاب یزد این‌گونه گفت: «گاهی عده‌ای درباره نقد من می‌گویند که‌ سفرها جای تجربه اسـت که‌ در پاسخ به آن‌ها باید بگویم، نمایـنده در هنگام کاندیداتوری‌اش فریاد می‌زند که‌ تجربه دارد و می‌تواند مشکلات را حل کند. هیچ نمایـنده‌ای در شعارهـای انتخاباتی‌اش نگفته اسـت که‌ به من رأی دهید تا با رفتن به خارج از کشور تجربه کسب کنم».

البته آنچه واضح است، سفرهای خارجی نمایندگان اگر در حد ضرورت و دارای دلایل کافی باشد نه‌تنها بد نیست بلکه باعث نگاهی نو به بعضی از مسائل و حل خلاقانه آن می‌شود. آن چیزی که موردانتقاد قرار می‌گیرد سفرهای بی‌هدف و غیرضروری با هزینه‌های گزاف است. در این رابطه، مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ 30 خردادماه امسال فرمودند: «یک مسئله هم مسئله‌ی سفرهای خارجی است. سفرهای خارجی را هم هرچه ممکن است، دوستان و برادران و خواهران عزیز رعایت بکنند که واقعاً رفتن به سفرهای خارجی در حدّ ضرورت، در حدّ نیاز [باشد]؛ به‌صورت دست‌ودل‌بازی در این زمینه نباید حرکت کرد».

درحالی‌که کمیته نظارت بر سفرهای خارجی نمایندگان مجلس، وظیفه‌ی تائید سفرهای نمایندگان را بر عهده دارد، تعداد این سفرها بسیار بالاست و همین امر، انتقاد برخی از نمایندگان مجلس را به دنبال داشته است. به‌عنوان‌مثال، عزت‌الله یوسفیان‌ملا، نماینده مردم آمل با انتقاد از سفرهای مکرر برخی از نمایندگان به خارج از کشور می‌گوید: «این سفرها معمولاً در قالب مأموریت کمیسیون‌های تخصصی و گروه‌های دوستی پارلمانی انجام می‌شود. این سفرها هزینه‌های زیادی دارد و باید پاسخ داده شود که هزینه بیت‌المال چرا به‌راحتی صرف این سفرها شده و چه دستاوردهایی داشته است. متأسفانه آنچه به نظر می‌رسد، عدم کاهش سفرهای خارجی غیرضروری و حتی افزایش آن بوده است».

عباس گودرزی نماینده مردم بیرجند در این رابطه به آفتاب یزد می‌گوید: «احساس می‌کنم بسیاری از سفرهـای نمایـندگان نه‌تنها بر اساس ضرورت نیست بلکه‌ هیچ دستاوردی هم برای مردم ندارد. افزایش ایـن سفرهـای خارجی طی چندماهه اخیر کاملاً مشهود اسـت تا جایی که‌ من احساس می‌کنم در مجلس ایـن موضوع به رقابت بین نمایـندگان تبدیل‌شده اسـت. درحالی‌که‌ گفته می‌شـود در جامعه نباید مسابقه اشرافی‌گری برگزار شود؛ چراکه‌ ایـن مسئله یک تهدید برای نظام اسـت. حالا ظاهراً در مجلس چنین اتفاقی افتاده و این‌یک آسیب برای مجلس اسـت».

بهترین راه نظارت بر سفرهای خارجی نمایندگان، نظارت عمومی از طریق شفاف کردن اطلاعات این سفرهاست، راهی که سال‌هاست در بسیاری از کشورهای جهان از آن، اجرایی شده است. به‌طور مثال، در سایت مجلس کانادا، هدف از سفر نماینده، مبدأ و مقصد سفر، هزینه رفت‌وآمد، کد بلیت خریداری‌شده، هزینه سکونت، حمایت‌کنندگان از سفر و ... در اختیار عموم قرار گرفته است و مردم کانادا می‌توانند با مراجعه به سایت مجلس کشورشان، نماینده موردنظر خود را زیر ذره‌بین قرار دهند. همچنین در سایت مجلس گواتمالا هم بازه زمانی سفر، مقصد سفر، جزئیات سفر و ... قابلیت بهره‌برداری توسط عموم را دارد؛ اما در ایران چنین اطلاعاتی حتی در اختیار نمایندگان مجلس قرار نگرفته است.

انتظار می‌رود هیئت‌رئیسه مجلس هر چه سریع‌تر با شفاف کردن اطلاعات سفرهای خارجی نمایندگان مجلس، شرایط لازم برای نظارت عمومی بر این سفرها را فراهم کند.