دکتر علیرضا مهدوی در آستانه روز جهانی سکته مغزی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سکته‌های مغزی با عنوان حمله‌های مغزی هم شناخته می‌شوند، ‌ گفت: این حالت معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که خون‌رسانی به یک قسمت از مغز دچار اختلال می‌شود. در این حالت یا رگ‌هایی مسدود می‌شوند و یا خونریزی می‌دهند که در هر دو حالت ممکن است به بخش‌هایی از مغز خون نرسد.

سهم ۸۵ درصدی مسدود شدن رگ‌ها در سکته مغزی

وی افزود: ۸۵ درصد از حمله‌های مغزی از نوع مسدود شدن رگ هستند که اگر این حالت طولانی مدت باشد، قسمتی که خون‌رسانی به آن متوقف شده است، از بین می‌رود؛ در واقع خون و اکسیژن به مغز نمی‌رسد و سلول‌های مغز از بین می‌روند. معمولا اگر با سرعت بیشتری به رفع انسداد رگ‌های مغزی رسیدگی شود، حالتی خوش‌خیم‌تر است.

اهمیت رسیدگی سریع به بیماران

معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با تاکید بر اهمیت نقش سرعت رسیدگی به بیمار سکته مغزی در جلوگیری از بروز مشکلات وسیع‌تر، بیان کرد: با رسیدگی سریع به بیمار در اغلب موارد سکته‌های مغزی قابل کنترل است، اما هرچه دیرتر نسبت به درمان اقدام شود، عوارض وسعت می‌یابد و حتی ممکن است تا مرگ هم پیش برود.

سکته مغزی دومین علت مرگ در ایران

وی با اشاره به اینکه حمله‌های مغزی دومین علت مرگ در ایران است، ‌ بیان کرد: سکته‌های مغزی شایع‌ترین علت ناتوانی بیماری‌های مغز و اعصاب است. سکته مغزی عارضه‌ای عروقی است که می‌تواند آسیب‌ها و ناتوانی‌های طولانی مدت مغزی ایجاد کند. شدت ناتوانی ناشی از سکته مغزی به وسعت ایسکمی و زمان مداخله ارتباط دارد.

بروز سالیانه ۵۵۰ هزار سکته مغزی در کشور

او ادامه داد: در کشور ما سالانه به طور متوسط ۵۵۰ هزار نفر دچار انواعی از سکته‌های مغزی می‌شوند که معمولا ۱۵ درصد این آمار هم منجر به مرگ می‌شود که یا همان زمان و یا مدتی بعد فرد جان خود را از دست می‌دهد.

زمان طلایی ۴ ساعته درمان سکته مغزی

مهدوی در توضیح دو طرح ۷۲۴ و ۲۴۷ که در حوزه درمان بیمارستانی اجرا می‌شود، اظهار کرد: هفت روز هفته هر ۲۴ ساعت باید خدمات مرتبط با سکته‌های مغزی و قلبی ارائه شود تا بتوان در سریع‌ترین زمان ممکن از آسیب‌ها جلوگیری کرد. اگر سکته حاد مغزی در ۴ ساعت اول درمان شود، ۳۰ درصد بیماران بدون ایجاد عوارض بهبودی کامل می‌یابند. سکته مغزی یک حالت اورژانس پزشکی است که درمان آن هم زمان طلایی دارد.

علائم بروز سکته مغزی چیست؟

معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره علائم بروز سکته مغزی، توضیح داد: تشنج، گیجی، سفتی گردن، اشکال در صحبت کردن، عدم درک مطلب دیگران، بی‌حسی در دست و صورت و پا، دوبینی، تاری دید، نابینایی در یک یا دو چشم، ‌ سردرد شدید همراه با حالت تهوع و گیجی، اشکال در راه رفتن و... مجموعه علائم هشدار دهنده در خصوص بروز سکته مغزی است و ممکن است هر کدام به تنهایی در یک فرد ظاهر شود و هشدار دهنده وقوع سکته مغزی باشد.

سکته مغزی را جدی بگیرید

وی درخصوص سکته مغزی خاموش، بیان کرد: این افراد بدون هیچ علتی تعادل، حافظه، کنترل عضلات، توانایی شناختی و... خود را به طور موقت از دست می‌دهند که موقت بودن این علائم نشان دهنده گذر از خطر نیست بلکه فرد باید حالات خود را جدی بگیرد و به مراکز درمانی مراجعه کند.

وی افزود: با بروز برخی از علائم مانند عدم توانایی در بالا بردن بازوان، ‌ عدم وضوح بیان و... باید از فرد بخواهیم سعی کند لبخند بزند تا مشخص شود که دو سمت صورتش متقارن است یا خیر؟ در این موقعیت، زمان اهمیت فراوان دارد که باید اورژانس را خبر کنیم.

شایع‌ترین علل پارگی رگ‌های مغزی

مهدوی درباره علائم خطر سکته‌های مغزی خونریزی دهنده که با پارگی رگ‌های مغزی اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: مغز بافتی نرم در حفره‌ای محدود و سخت است که خونریزی به تنهایی در این قسمت عامل تهدید و فشار به مغز است. شایع‌ترین عامل پارگی رگ‌های مغز، فشارخون بالای کنترل نشده، ‌ مصرف بیش‌از حد رقیق کننده خون، وجود اشکال در رگ‌های مغزی و ضربه به سر است.

وی افزود: در سکته‌های مغزی انسدادی عواملی مانند دیابت، ‌ افزایش سن، ابتلا به کرونا، آریتمی‌های قلبی، مصرف سیگار، کلسترول بالا، سابقه فامیلی، آپنه خواب و... موثر است.  

ریسک خطر سکته‌های مغزی با ابتلا به کرونا

معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه نمی‌توان به شکل دقیق گفت کسانی که به کرونا مبتلا شدند، پس از بهبودی ریسک بیشتری از بروز سکته مغزی را داشته باشند، ‌ توضیح داد: در واقع افرادی که به کرونا مبتلا می‌شدند در همان زمان ابتلا ریسک خطر بیشتری برای سکته مغزی داشتند.

چگونه از بروز سکته مغزی جلوگیری کنیم؟

او درباره پیشگیری از بروز سکته‌های مغزی، ‌ بیان کرد: فعالیت بدنی منظم، ‌ رژیم غذایی سالم، عدم مصرف دخانیات و الکل، مصرف منظم داروهای فشارخون و دیابت از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بروز سکته‌های مغزی است. در واقع درباره مورد آخر افراد باید بدانند اگر مصرف‌کننده داروهای فشارخون و دیابت هستند باید مصرف منظم داروهایشان را داشته باشند و به هیچ عنوان مصرف دارو را قطع و وصل نکنند.

بروز بیشتر سکته مغزی در مردان نسبت به زنان

وی افزود: طبق آخرین مطالعات صورت گرفته در طرح استپس سال ۱۴۰۰ متوجه شدیم ۱.۴ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال مدعی بودند که پزشک برایشان تشخیص سابقه سکته مغزی گذاشته است که این موضوع در مردان بیش از زنان گزارش شده است. در شهر و روستا این درصد تفاوت چندانی نداشت و هر دو تقریبا مساوی بودند. رخداد جدید سکته مغزی در یکسال گذشته (بازه زمانی با توجه به زمان انجام مطالعه قید شده است) در افراد ۰.۲۲ درصد در جمعیت بالای ۱۸ سال گزارش شده است. وجود سابقه خانوادگی سکته مغزی نیز در مردان زیر ۵۵ سال و زنان زیر ۶۵ سال ۱۲.۵ درصد گزارش شد.

فشارخون بالا در ۳۲ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال کشور

مهدوی با اشاره به اینکه ۳۲ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال فشارخون بالا دارند، ادامه داد: این موضوع مهم است که اصلاح سبک زندگی به درستی صورت گیرد و عوارض به حداقل برسد.

سهم بیماری‌های غیرواگیر در مرگ‌های زودرس

وی افزود: به طور کلی برای بیماری‌های غیرواگیر هدف ما این است که مرگ‌های زودرس و ناتوانی‌های زیر ۷۰ سال را کاهش دهیم. متاسفانه حداقل یک سوم مرگ و میر زیر ۷۰ سال ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است که از همین آمار حدود ۵۰ درصد مربوط به سکته‌های مغزی است.