دکتر سیدعبدالهادی دانشی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه هر آسیبی می‌تواند در دسته تروما قرار گیرد، گفت: آسیب ناشی از یک واقعه مانند سقوط، تصادفات، اتفاقات تلخ و ... در دسته تروما قرار می‌گیرند. این آسیب‌ها می‌تواند طیف گسترده‌ای از یک خراش کوچک تا از دست دادن اعضای بدن و یا حتی مرگ و میر باشد.
ترومای PTSD چیست؟
وی در توضیح ترومای PTSD، اظهار کرد: ممکن است فردی اتفاقی را تجربه کند که ترومای روحی و روانی داشته باشد. مثلا فردی که شاهد یک صحنه دلخراش از یک تصادف باشد ممکن است دیگر نتواند از خیابان رد شود و یا سوار خودرو شود. بنابراین به طور کلی تروما یعنی یک آسیب بر اثر یک حادثه ایجاد شود. ترومای روحی _ روانی به گونه‌ای است که خیلی از مردم شاید دیگر اخبار گوش ندهند؛ چراکه می‌ترسند صحبتی درباره موضوعی که از آن ترس دارند گفته شود.
این متخصص جراحی مغز و اعصاب، به ذکر مثالی پرداخت و گفت: گاهی می‌بینیم که کودکانی از مدرسه فراری هستند؛ این موضوع را هم می‌توان در دسته اختلالات PTSD جای داد که این موضوع شاید به تجربه اتفاقی ناخوشایند در آن محیط بازگردد.
۱۷ هزار مرگ ناشی از تصادفات جاده‌ای طی ۱۴۰۱
او در خصوص وضعیت بروز حوادثی که منجر به ترومای جسمی در کشور می‌شود، بیان کرد: سال ۱۳۸۴ حدود ۲۵ هزار نفر در سال مرگ و میر ناشی از حوادث در کشور داشتیم که این آمار اکنون (سال ۱۴۰۱) تقریبا به ۱۷ هزار نفر رسیده است. کاهش آمار نیز به دلیل تلاش نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی و آموزش مردم است. با وجود کاهش آمار اما باز هم باید کاری کنیم که این آمار کاهشی‌تر باشد.
آمار بالای مرگ و میر ناشی از تروما در ایران
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به آمار بالای مرگ و میر ناشی از تروما در ایران، اظهار کرد: در سایر نقاط دنیا سهم سکته‌های مغزی و سرطان‌ها در مرگ و میر بالاتر است اما در کشور ما چنین نیست. تروما بیشتر در افراد جوان و مشغول به کار اتفاق می‌افتد و همین موضوع آسیب‌های بیشتری دارد. بر همین اساس خیلی از مسئولین در تلاش هستند تا به این مهم رسیدگی شود.
لزوم ارتقای ایمنی جاده‌ها در جلوگیری از حوادث ترافیکی
وی با تاکید بر اهمیت ارتقای سطح فرهنگ و سواد سلامت جامعه در مورد بروز تروما، تصریح کرد: از سوی دیگر وسعت کشور هم بر افزایش بروز تروماهای ناشی از تصادفات موثر است و باید در مورد ایمنی جاده‌ها اقدامات بیشتری انجام شود. بسیاری از جاده‌های کشور دو طرفه هستند و باید یکطرفه باشند. بیشترین حوادث ترافیکی در حدود ۳۵ کیلومتری مقصد اتفاق می‌افتد که این هم به خستگی راننده مربوط است که با وجود خستگی و خواب‌آلودگی اما باز هم به مسیر خود ادامه می‌دهد و همین موضوع سبب بروز حوادث می‌شود.
دانشی ادامه داد: در برخی کشورها با تاکید ویژه بر خودروهای سنگین اعلام می‌شود که اگر راننده بیش از ۲ ساعت پشت فرمان بنشیند جریمه می‌شود اما در کشور ما قانونی در این زمینه وجود ندارد و در عین حال بررسی چنین موضوعی هم سخت است.
وضعیت بروز معلولیت ناشی از حوادث ترافیکی
او در خصوص وضعیت بروز معلولیت‌های ناشی از تروماهای ناشی از حوادث ترافیکی، توضیح داد: معمولا سه تا چهار برابر آمار مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی، افرادی هم دچار معلولیت می‌شوند؛ کسانی که به دلیل آسیب به دست و پا و یا ستون فقرات و... حتی نتوانند به کار قبلی خود ادامه دهند.
سهم بالاتر مردان در ترومای جسمی
به گفته سرپرست بیمارستان شهدای هفتم تیر، میانگین سنی بروز ترومای ناشی از تصادفات در کشور بین ۳۰ تا ۴۰ سال برآورد می‌شود و در این بین مردان هم سهم بیشتری در آمارها دارند.
تشخیص سخت‌تر ترومای روحی
وی با بیان اینکه بروز ترومای PTSD (روحی) در زنان بیشتر است، تصریح کرد: این نوع از تروما به راحتی هم قابل تشخیص نیست.
اهمیت حفظ راه تنفسی مصدومان ترافیکی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، درباره مهم‌ترین نکاتی که باید پس از وقوع حادثه و قبل از رساندن مصدومین به مراکز درمانی انجام داد، گفت: بیشترین مشکل موضوع راه تنفسی مصدومین است، خیلی از این افراد یا استفراغ می‌کنند و یا زبان‌شان مانعی برای تنفس درست می‌شود و ممکن است خفگی را تجربه کنند؛ بنابراین مهم‌ترین کار کسانی که کمک می‌کنند این است که راه تنفس مصدوم را حفظ کنند.
جابجایی مصدومان با چه شرایطی مجاز است؟
او ادامه داد: در مورد جابجایی فرد مصدوم هم بهتر است که این کار توسط سه نفر انجام شود؛ یعنی دو نفر در طرفین مصدوم و یک نفر هم پشت سر وی مسئولیت نگه‌داشتن کمر فرد را بر عهده گیرد و یا اینکه یک نفر سر و گردن، یک نفر پاها و مجددا یک نفر کمر را نگه دارد تا فرد مصدوم آسیب نبیند. بسیاری از این افراد دچار آسیب‌های ستون فقرات و اندامی می‌شوند و با کشیده شدن ممکن است که آسیب‌های شدیدتری ببینند. البته بهتر است تا حد امکان جا به جایی مصدوم انجام نشود اما در صورتی که اجبار به این کار وجود داشت باید نکات ذکر شده رعایت شود.
وضعیت پذیرش مصدومان ترافیکی در بیمارستان هفت تیر
سرپرست بیمارستان شهدای هفتم تیر درخصوص وضعیت مراجعات این مرکز درمانی به عنوان یکی از قطب‌های پذیرش بیماران تروما و بزرگترین مرکز حوادث و تصادفات ایران، توضیح داد: سال قبل در این مرکز ۴۵۰۰ عمل ارتوپدی، ۱۰۰۰ عمل جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، حدود ۱۰۰۰ جراحی فک و حدود ۱۰۰۰ جراحی ترمیمی پلاستیک داشتیم که آمار بسیار بالایی است. این مرکز مجهز به سایت هلی‌کوپتر است و مصدومین حوادث بزرگ را پذیرش می‌کنیم.
وی با اشاره به خدمات شبانه‌روزی این مرکز درمانی، تصریح کرد: جراح عمومی، جراح ارتوپد و جراح مغز و اعصاب به شکل شبانه‌روزی در این مرکز مستقر هستند؛ چون ممکن است مثلا به یکباره ۸۰ بیمار به دلیل تصادفات زنجیره‌ای و ... به ما مراجعه کنند. هر یک دقیقه در ارائه خدمت به بیماران تروما اهمیت دارد و باید به سرعت به مصدوم خدمت دهیم.
او درباره وضعیت دخیره دارو و تجهیزات در این مرکز درمانی، بیان کرد: خوشبختانه در این زمینه مشکلی نداریم. بیشترین مشکلی که بیمارستان ما را هم تحت تاثیر قرار داده است تعداد نیروی پرستاری است. این گروه در کشور ما خیلی خوب کار می‌کنند اما دریافتی مناسبی ندارند. این درحالی است که باتوجه به آموزش خوبی که به گروه پرستاری داده می‌شود و پذیرش مدارک آموزشی ما توسط سایر کشورها، ممکن است برخی از پرستاران اقدام به مهاجرت می‌کنند و این سبب کاهش تعداد نیروی پرستاری شده است.
تعرفه‌ها با هزینه‌ها همخوانی ندارد
سرپرست بیمارستان شهدای هفتم تیر با اشاره به اینکه تعرفه‌ها باید متناسب با هزینه‌ها درنظر گرفته شود، بیان کرد: کشورهای خارجی برای جذب نیرو و ترغیب پزشکان و پرستاران برای مهاجرت اقداماتی از جمله در نظر گرفتن حقوق‌های بالا انجام می‌دهند و در این راستا کسانی که در مورد تعرفه‌ها تصمیم گیری می‌کنند باید این موضوع را درنظر بگیرند.
ارائه خدمات رایگان به مصدومان ترافیکی تا ۲ ماه
وی با تاکید بر اینکه مصدومان حوادث ترافیکی در بدو ورود به بیمارستان و تا ۲ ماه خدمات رایگان دریافت می‌کنند، گفت: بیمار رایگان عمل می‌شود و این درحالی است که شاید همان عمل در بیمارستان خصوصی ۲۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شود.
این متخصص جراحی مغز و اعصاب درباره عمده خدماتی که مصدومان ترافیکی در بیمارستان شهدای هفتم تیر دریافت می‌کنند، بیان کرد: بیشترین خدمات معطوف به بخش ارتوپدی است.
او درخصوص بیمارستان شهدای هفتم تیر، توضیح داد: این مرکز درمانی در سال ۱۳۴۱ با ۱۵۰ تختخواب ساخته شده است و اکنون هم با ۲۰۰ تختخواب در شبانه‌روز خدمت می‌دهیم و ۳۰ تخت فعال اورژانس هم داریم.
