به گزارش الف، اختلاف عربستان و امارات در جنگ یمن موضوعی بود که در میانه این جنگ ویرانگر خود را به وضوح نشان داد و تا حد جدا شدن ابوظبی از ائتلاف سعودی ضد یمن نیز رسید؛ درحالی که امارات مهمترین همپیمان ریاض در این تجاوز نظامی بودو خروج تدریجی امارات از ائتلاف عربستان مقدمهای برای فروپاشی این ائتلاف بود که از سال 2019 کلید خورد و اکنون تنها کشوری که در جنگ یمن حضور دارد عربستان است و دیگری خبری از ائتلاف نیست.
اما امارات همزمان با اعلام خروج تدریجی از جنگ یمن، طی سالهای گذشته به گسترش اهداف خود در جنوب این کشور و سیطره بر مناطق و جزایر و بنادر راهبردی آن ادامه داده و حامی جداییطلبان در جنوب یمن بوده است. مناطقی که امارات به کمک نیروهای نیابتی خود در جنوب یمن اشغال کرده نشان میدهد که ابوظبی در این زمینه گوی سبقت را از ریاض ربوده ودر شرایطی که سعودیها به ایستگاه پایانی جنگ یمن رسیدهاند و خود را -چه در زمینه هزینه نظامی و -چه هزینه سیاسی، بازنده میدانند، احساس میکنند که امارات، عربستان را در جنوب یمن دور زده است.
در این میان استان راهبردی حضرموت اخیرا تبدیل به یکی از محورهای اصلی اختلافات ریاض و ابوظبی در جنوب یمن شده و بسیاری معتقدند که یکی از عوامل خودداری «محمد بن زاید» رئیس امارات و «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی از مشارکت در اجلاسهای عربی که در کشورهای یکدیگر برگزار میگردد، همین مسئله است.
حضرموت در سطح جغرافیایی بسیار وسیع بوده و 36 درصد از مساحت کل یمن را شامل میشود. همچنین 70 درصد از ثروتهای طبیعی یمن نیز در این استان واقع شده و خطوط تماس آن با مأرب، شبوه و المهره موقعیت استراتژیک ویژهای به این استان بخشیده است. همچنین حضرموت دارای مرزهای بینالمللی با عربستان و عمان بوده و دارای ذخایر عظیمی از نفت میباشد. حضرموت بر سراسر دریای عربی نیز اشراف کامل دارد.
این ویژگیهای راهبردی حضرموت موجب شده تا اشغالکنندگان یمن از ابتدا به فکر سیطره بر آن باشند و علاوه بر عربستان و امارات، آمریکا و انگلیس نیز از سالها قبل برای تسلط بر این منطقه برنامهریزی کرده بودند.
در بحبوحه تنش میان امارات و عربستان بر سر حضرموت، چند روز قبل، و بعد از نشستهای فشردهای که از 20 مه آغاز شده بود، ریاض از تشکیل «شورای حضرموت» خبر داد. این اقدام عربستان با حضور «محمد سعید آل جابر» سفیر غیر مقیم سعودی در یمن انجام شد که هدف آن جدا کردن حضرموت از یمن است. البته این شورا در سند خود بندهایی آورده که به نوعی اهالی حضرموت را قانع و ساکت کند.
از جمله این بندها میتوان به حق مشارکت اهالی حضرموت در تصمیمگیریهای حاکمیتی و نمایندگی در غرفههای پارلمانی و هیئتهای دولتی و استشاری و مذاکراتی اشاره کرد.
اما از نظر سعودیها هنوز 2 تهدید اصلی در استان حضرموت برای عربستان وجود دارد.
-تهدید اول حضور نظامی آمریکا در فرودگاه الریان و سایر مواضع استراتژیک حضرموت و تردد مسئولان نظامی و سیاسی و دیپلماتهای آمریکایی در این استان است که از مهمترین و راهبردیترین خطرات محسوب میگردد.
-تهدید دوم تلاش امارات برای گسترش نفوذ شورای انتقالی جنوب در سطح سیاسی و نظامی و جمعیتی در استان حضرموت است تا مقدمهای برای اعلام جدایی کامل جنوب یمن از شمال آن باشد. تلاش امارات برای کنترل بنادر و فرودگاهها و جزایر استراتژیک نیز از دیگر خطرات مهمی است که عربستان را در استانهای جنوبی و شرقی یمن تهدید میکند.
اما در سطح ملی نیز یک خطر بزرگ، یمنیها را در رابطه با استان حضرموت تهدید میکند.این تهدید مربوط به اقدامات ریاض برای جدا کردن حضرموت از یمن و الحاق آن به عربستان است. در همین زمینه شورای حضرموت که اخیرا سعودیها از تشکیل آن خبر دادند شامل شخصیتهای سیاسی و تجار و بازرگانان یمنی میشود که تابعیت سعودی داشته و در راستای خدمت به اهداف عربستان عمل کنند.
تحولات اخیر درباره حضرموت درحالی اتفاق افتاده که صنعا در مرحله اخیر به دنبال ایجاد پلهایی برای ارتباط با نیروها و شخصیتهای ملی یمن در حضرموت بود. این اقدام در چارچوب تلاشهای دولت نجات ملی یمن برای محافظت از حاکمیت کامل این کشور و جلوگیری از اشغال مناطق جنوبی یمن صورت میگیرد.
با نگاهی واقعبینانهتر به تحولات یمن متوجه میشویم که بعید است عربستان و نیروهای نیابتی آن در استان حضرموت با آمریکاییها وارد درگیری شوند؛ اما سناریوهای زیادی درباره تشدید درگیریهای نظامی میان مزدوران تحت حمایت عربستان و امارات در جنوب یمن به طور کلی و در حضرموت به شکل ویژه وجود دارد.
درست است که شورای حضرموت ظاهرا هویتی یمنی دارد و متشکل از شخصیتهای یمنی میباشد، اما از نظر ترکیب و اهداف و زمانبندی در خدمت جاهطلبیهای عربستان و تلاشهای این کشور برای تثبیت و گسترش نفوذ خود در جنوب یمن است؛ منطقهای که اصلیترین وبیشترین ذخایر و ثروتهای ملی یمن در آنجا واقع شده است. این موضوع با برنامههای توسعهطلبانه ابوظبی سازگاری ندارد و اصلا باب میل اماراتیها نیست. بنابراین انتظار نمیرود که امارات در برابر این اقدام عربستان در جنوب یمن ساکت بنشیند.
اما به طور کلی معادلههای کنونی یمن نشان میدهد که حتی ساکنان جنوبی این کشور که پیشتر فریب ائتلاف سعودی را خورده بودند، بر حاکمیت یکدست یمن تاکید دارند و خواهان جدایی شمال از جنوب نیستند. اعتراضات گستردهای که مکررا در استانهای جنوبی یمن علیه اشغالگران برگزار میگردد موید این رویکرد ملی آنهاست؛ به ویژه که یمنیهای ساکن جنوب اکنون میبینند هیچ یک از وعدههای ائتلاف سعودی و حامیان آن برای بهبود وضعیت جنوب یمن در سطح اقتصادی و معیشتی عملی نشد و حتی شرایط بسیار وخیمتر از سالهای قبل از جنگ شده است.
بر این اساس به نظر نمیرسد که شورای حضرموت نیز همانند سایر پروژههای سعودی-آمریکایی-انگلیسی در یمن نتیجهای داشته باشد و صرفا یک طرح موقتی است که دست کم امکان اجرای کامل آن وجود ندارد.