آرمان بیات در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تولید هواپیما در داخل کشور، هزینه‌های تولید را در قبال نمونه‌های مشابه خارجی افرایش می‌دهد، گفت: هر نوع هواپیمایی نمی‌تواند نیاز همه جای کشور را پشتیبانی کند. هواپیماها از نظر سایز، مدل، نوع و کارایی متفاوت و هرکدام مناسب یک بازار خاص هستند. سایز هواپیما کارایی آن را مشخص می‌کند که متناسب با جنس، هدف و سایز بازار است. پس ما نمی‌توانیم برای همه‌ بازارها یک هواپیما تولید کنیم.

وی با بیان اینکه موضوع مهم دیگر این است که بدانیم بهای تمام‌شده برای تولید یک هواپیما چقدر است، توضیح داد: در مدیریت طراحی و تولید هواپیمای تجاری و غیرنظامی دو شاخص اصلی داریم، یکی برنامه طراحی و تولید از جهت طراحی سازه و مهندسی و دیگری تعداد تولید که با یک استراتژی، هزینه را مشخص می‌کند که به آن هزینه تولید (program cost) می‌گویند؛ از طرف دیگر به هزینه‌ای که برای ساخت هر هواپیما نیاز است، unit cost می‌گویند که چه برای یک هواپیما چه برای هزار هواپیما، این رقم یکسان است؛ بنابراین برای اینکه ساخت هواپیما به‌صرفه باشد، باید برایش بازار ایجاد کنیم.

این کارشناس حوزه حمل‌ونقل هوایی ادامه داد: ما کشور دانش‌بنیانی هستیم که افراد متخصص زیادی با نگرش آکادمیک و طراح‌های قابل داریم؛ اما ساختار دانش‌بنیانی ما در بخش غیرنظامی، تجاری نیست، یعنی آنچه را تولید می‌کند نمی‌تواند بفروشد، چون بازار کشور ما آنقدر کشش ندارد که هزار فروند هواپیما تولید کنیم، اینجاست که به ارتباطات بین‌الملل نیاز داریم.

بیات خاطرنشان کرد: دلیل اینکه همه کشورها نسبت به ساخت هواپیما اقدام نکردند، نداشتن بازار است. کشورهای دیگر، کنسرسیومی ایجاد کردند که نهایتا چهار پنج تولیدکننده هواپیما از جمله بوئینگ و ایرباس در آن وجود دارد و سایر کشورها هم به این فرآیند ساخت کمک می‌کنند، اما به‌تنهایی به ساخت هواپیما اقدام نمی‌کنند؛ علت اول این است که هزینه تولید افزایش پیدا نکند و علت دوم اینکه آن کنسرسیون بتواند بازارهای بین‌المللی را بگیرد و فروشش را بیشتر کند.

وی با بیان اینکه در چنین حالتی اینکه ما ادعای ساخت هواپیما در سایز بزرگ را داشته باشیم که بتوانیم در بخش غیرنظامی مسافر جابه‌جا کنیم، منطقی نیست، افزود: باید قاعدتا سایز هواپیما را کوچک‌تر کنیم که بازارش در کشور بیشتر شود، زیرا به تعداد هواپیمای مسافربری زیادی در کشور نیاز نداریم که بتواند هزینه تولید (unit cost) را منطقی جلوه دهد.