حمیدرضا عزیزی در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود نسبت به تحولات اخیر افغانستان و پیشروی های طالبان اظهار کرد: در این تحولات هم خروج نیروهای آمریکایی و هم توافق طالبان و آمریکا در دوحه تاثیرگذار بوده، به ویژه توافقی که صورت گرفته است. 

وی تصریح کرد: با وجود اینکه آمریکایی ها خود اشرف غنی را روی کار آوردند و سال ها به او کمک کرده و بدنه اصلی نظام را به او سپردند اما زمانی که او به آمریکا رفت جو بایدن رئیس جمهور آمریکا صراحتا به او گفت: افغانستان خودش باید تصمیم بگیرد که برای آینده چه می خواهد. با زور و اسلحه نمی توان نگه داشت. در واقع صراحتا گفت که آنها دیگر حمایت نخواهند کرد. 

این پژوهشگر مسائل افغانستان همچنین بیان کرد: در توافق طالبان و آمریکا نیز صحبت از حکومت جدید پساصلح و در واقع حکومت اسلامی است که در پی این توافق مشخص می شود که آمریکا و طالبان عدم وجود حکومت فعلی را قبول کرده اند. در واقع آنها به این نتیجه رسیده اند که حکومت فعلی نمی تواند مشکل را حل کند و تنها ابزاری هم که در اختیار دولت یعنی همان زندانیان طالبان بود از دست دولت گرفتند و همین مسئله باعث شده تا طالبان در موضع برتر قرار گیرد. 

عزیزی خاطرنشان کرد: بنابراین توافق بین آمریکا و طالبان گویای این مسئله است که دولت فعلی نباید وجود داشته باشد و تنها روحیه ای هم که باقی مانده بود با خروج نیروهای خارجی و تنها ماندن اشرف غنی و دهن کجی های آمریکا این روحیه از بین رفته و همین مسئله باعث شده تا طالبان با نیروی خیلی کم و با درگیری های خیلی مختصر بسیاری از مناطق را تصاحب کند بدون اینکه جنگ جدی انجام شود. 

وی ادامه داد: تجربه سقوط ها در افغانستان مانند سقوط مجاهدین به وسیله طالبان و سپس سقوط طالبان توسط آمریکا و همچنین سقوط پاسگاه های دولتی به وسیله طالبان نشان می دهد که تمامی اینها بخاطر عدم پشتیبانی قوی مالی و تسلیحاتی اتفاق افتاده و عملا سربازان برای حفظ جانشان پاسگاه ها را معامله می کنند. 

این کارشناس مسائل افغانستان اظهار داشت: البته در افغانستان این مسئله وجود دارد که عده ای به عنوان میانجی وارد عمل می شوند و در پی آن پاسگاه منطقه ای برای حفظ جان سربازان تسلیم می شود. از طرف دیگر ما دیدیم که دولت تلاش کرد تا با استفاده از احساس مردم و خیزش عمومی اشراف کامل به تحولات داشته باشد اما ناکام ماند. 

عزیزی درباره تبعات قدرت گرفتن طالبان برای کشورهای همسایه و همین طور ایران گفت: طالبان تجربه یک بار حکومت کردن در افغانستان را دارد و سیاست ها و برنامه های خود را گذرانده است. امروزه هم با تدبیر بیشتر عمل می کند و نظم و انسجامی که در طالبان می بینیم در تاریخ افغانستان سابقه نداشته است. 

وی تصریح کرد: در مسائل سیاسی نیز امروز طالبان به نوعی با غروری که از طریق خروج آمریکا از صحنه افغانستان به دست آورده و مدعی است که آمریکا را شکست داده می خواهند در افغانستان حکومت کنند. 

این پژوهشگر مسائل افغانستان یادآور شد: در شرایط فعلی ما دیگر شاهد تضاد قدرت که در سال های 73 و 74 وجود داشت نیستیم که هند و یا روس ها در مقابل طالبان قرار گرفتند و حتی ایران هم به نوعی در مقابل طالبان بود. این بار طالبان قبل از اینکه در عرصه قدرت باشد دیپلماسی قویتری را اتخاذ کرده و ما دیدیم که هیات طالبان سفرهایی را به ایران و روسیه داشتند، حتی مذاکراتی را با هند در قطر دنبال می کنند. ضمن اینکه شاهد پشتیبانی اروپا و آمریکا از توافقنامه آنها هستیم. طالبان این بار درگیر دو قطبی نیست. می خواهد با کشورهای همسایه روابط خود را حفظ کند. 

عزیزی معتقد است: به نظر می رسد پس از رسیدن به قدرت طالبان روابط بین افغانستان و ایران بهتر از وضعیت فعلی خواهد بود و زمینه تبدیل شدن به دوستی استراتژیک فراهم می شود. 

وی درباره اینکه برخی رسانه ها صحبت از این دارند که طالبان دیگر آدم نمی کشد و آیا این مسئله به نوعی به طالبان مشروعیت و قدرت می دهد، گفت: اینکه طالبان آدم ها را نمی کشد و آزاد می کند برای این است که آنها می خواهند حکومت کنند و برای حکومت کردن هم نیاز به حمایت همه دارند و تلاش شان این است که ترس و رعب را از دل مردم دور کنند تا مردم در برابر آنها مقاومت نکنند.