به گزارش الف، "نشریه اکونومیست" در گزارشی به تمرکز و توجه ویژه سازمان های اطلاعاتی جهان به پدیده "هوش مصنوعی/Artificial Intelligence" پرداخته و به طور خاص تاکید کرده این سازمان ها از این طریق بر آن هستند تا دامنه اقدامات نظارتی خود را گسترش دهند. در این زمینه حتی میان نهادهای اطلاعاتی جهان، رقابت های قابل توجهی نیز وجود دارد. اکونومیست در این رابطه می نویسد: 

«زمانیکه صحبت از پدیده هوش مصنوعی می شود، شاید بتوان گفت که تاکنون، نهادها و سازمان های جاسوسی و اطلاعاتی، بیشترین و گسترده ترین تلاش ها جهت استفاده از ظرفیت های آن را انجام داده اند. در جریان جنگ سرد، "آژانس امنیت ملی آمریکا" و ستاد ارتباطات دولت بریتانیا(یکی از سازمان های اطلاعاتی-جاسوسی مهم بریتانیا)، تا حد زیادی از ظرفیت های پدیده هوش مصنوعی برای رهگیری و شنودِ تماس ها و ارتباطات شوروی در دهه 1960، بهره بردند. 

با این وجود نباید فراموش کرد که در آن زمان، فناوری تا حد زیادی نابالغ بود. به طور خاص در این رابطه یک افسر سابق اطلاعاتی اروپایی می گوید: "سرویس اطلاعاتی که وی برای آن کار می کرده، چندان از ظرفیت های ترجمه و شنود خودکار در افغانستان در دهه 2000 میلادی استفاده نکرده و صرفا از راهکارهای سنتی در این رابطه استفاده کرده است". با این حال، اکنون نهادها و آژانس های اطلاعاتی امیدوارند که بتوانند عملکرد بهتری در زمینه استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی از خود نشان دهند. هوش مصنوعی ویژگی های خاصی دارد که آن را عمیقا برای نهادهای جاسوسی جذاب می کند(از جمله این ویژگی ها می توان به دسترسی به داده های بیشتر و قدرت پردازش و فرآوریِ بهتر و بیشتر اطلاعات اشاره کرد). پدیده هوش مصنوعی، ایده های مناسب و بسیار متنوعی را نیز در اختیار نهادها و دستگاه های جاسوسی قرار می دهد.  

در تاریخ 24 فوریه سال 2021 میلادی، "ستاد ارتباطات دولت بریتانیا"، گزارشی را منتشر کرد و در آن توضیح داد که پدیده هوش مصنوعی تا حد زیادی می تواند ماهیت و فلسفه اقدامات آن(رویه های اطلاعاتی و جاسوسی آن) را تغییر دهد. بررسی واقعیت به کمک علمِ "یادگیری ماشین/Machine Learning"(این علم از زیرشاخه های هوش مصنوعی است که به سیستم ها اجازه می دهد به صورت خودکار، یادگیری و پیشرفت داشته باشند. در این زمینه به طور خاص بر دسترسی ماشین ها به اطلاعات گوناگون و پردازش آن ها تاکید می شود) قادر است تصاویر جعلی را شناسایی کند، اطلاعات نادرست را از منابع معتبر جدا کند، و در عین حال ربات های فعال در رسانه های اجتماعی را نیز مورد شناسایی قرار دهد. هوش مصنوعی قادر است از وقوع حملات سایبری جلوگیری کند(از طریق تحلیلِ الگوهای فعالیت در شبکه ها و دستگاه‌های مختلف رایانه ای و الکترونیکی) و با جرایم سازمان یافته به نحو قابل توجهی از طریق رهگیری داد و‌ستد‌ها و مراودات مالی مشکوک، برخورد اساسی کند. 

استفاده از این ظرفیت های هوش مصنوعی توسط نهادهای اطلاعاتی-جاسوسی، در برهه کنونی به یک مساله عادی تبدیل شده است. یک سازمانِ مردم نهاد به نامِ "ابتکار تهدید هسته ای" به تازگی اعلام کرده که استفاده از ظرفیت های ماشینی در داده ها و اطلاعاتِ در دسترسِ تجاری می تواند شرکت هایی را گمان می رود پیشتر در تجارت مسائل مرتبط با انرژی هسته ای دست داشته اند، شناسایی کند. در این نقطه باید به این مساله توجه داشته باشیم که نهادهای اطلاعاتی و جاسوسی در این زمینه به دلیل اینکه به داده های ورای داده های عمومی دسترسی دارند، از موقعیت به مراتب بهتری برای کشف حقایق برخوردارند. 

بدون تردید دسترسی نهادهای اطلاعاتی به داده های شخصیِ افراد می تواند زمینه مناسبی را برای آن ها جهت تولید نرم افزارهایی فراهم کند که با استفاده از آن ها بتوان عملکرد بهتری در زمینه مسائل اطلاعاتی و جاسوسی داشت. در تاریخ یک مارس سال جاری میلادی، "کمیسیون هوش مصنوعی آژانس امنیت ملی آمریکا" در گزارشی اعلام کرد که پدیده هوش مصنوعی قادر است اعمال و رویه های نهادهای اطلاعاتی و جاسوسی را تا حد زیادی با تغییرات عمیق و انقلابی رو به رو کند. 

البته که گزارش مذکور خالی از جاه طلبی نیز نیست. این گزارش می گوید: "تا سال 2030، هفده نهاد اطلاعاتی و جاسوسی اصلی در آمریکا باید زیرساخت ها و امکانات فنی مرتبط با هوش مصنوعی را برای تحلیل داده ها و اطلاعات در سطوح مختلف ایجاد کنند تا بتوانند از این طریق، تهدیدهای قابل پیش بینی علیه آمریکا را قبل از وقوع، شناسایی و برای رفع آن ها برنامه ریزی کنند. کمیسیون هوش مصنوعی آژانس امنیت ملی آمریکا به طور خاص در گزارش خود به استفاده های قابل توجه از هوش مصنوعی در ادغامِ حجم قابل توجهی از اطلاعات در بحبوحه شیوع جهانی ویروس کرونا جهت ارائه پاسخی مناسب به این بحران، و تامین تجهیزات و امکانات پزشکی برای مبتلایان و همچنین آگاهی بخشی در مورد مکان هایی که ویروس کرونا در آن ها شیوع بیشتری دارد، اشاره کرده است.   

با این همه باید توجه داشت شاید کارکردی که هوش مصنوعی در جهانِ بهداشت و سلامت دارد، لزوما از قابلیت اجرایی در عرصه امنیت ملی برخوردار نباشد. آژانس ها و نهادهای اطلاعاتی غربی با قوانین و مقررات متعددی رو به رو هستند که توضیح می دهند که داده های مرتبط با اطلاعات خصوصی چگونه باید جمع آوری و استفاده شوند. ستاد ارتباطات بریتانیا در گزارش خود می گوید که تمام سعی خود را می‌کند تا با سوگیری های احتمالی در حین استفاده از هوش مصنوعی جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز خود برخورد کند و تلاش می کند به این نکته نیز توجه داشته باشد که امکان بروز خطا با استفاده از داده های پردازش شده توسط هوش مصنوعی نیز قویا وجود دارد. نهادهای جاسوسی آمریکایی نیز مدعی هستند که در استفاده از هوش مصنوعی، به شرافت، حقوق و آزادی های انسانی قویا احترام می گذارند. به نظر می‌رسد که اختلاف نظرها در این رابطه بایستی قویا مخاطب قرار گیرند. در این راستا، بر اساس یک گزارش که به تازگی توسط "مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی" منتشر شده، بر این مساله تاکید شده که جامعه اطلاعاتی "فایو آیز"(اتحادیه اطلاعاتی و جاسوسی مشترکِ کشورهای آمریکا، استرالیا، بریتانیا، کانادا و نیوزیلند) باید یک سرورِ داده ای مشترک ایجاد کند و در آن به ذخیره اطلاعات بپردازد. آن طور که ادعا شده در پردازش این داده ها نیز اصول اخلاقی باید بر اساس استانداردهای مشخص رعایت شوند. 

با این همه باید توجه داشت که محدودیت هایی که هوش مصنوعی در عرصه مسائل اطلاعاتی با آن ها رو به رو است، جدای از مسائل اخلاقی، در مسائل عملی نیز قابل مشاهده است. علم "یادگیری ماشین" در بحث شناسایی الگوها خیلی خوب است(می تواند موارد متمایز را به خوبی نشان دهد)، با این حال، در پیش بینی رفتارهای انسانی، ضعیف است. این مساله مخصوصا زمانیکه به یک مساله، با منابع اطلاعاتی محدود پرداخته می شود نظیر مسائل ضدتروریسم، بیش از پیش برجسته می شود. یکی از چالش های اساسی این است که این سیستم ها می توانند به غلط، شمار زیادی از افراد را سازگار با الگوهای تروریستی نشان دهند و به غلط، افراد بیگناه را جهت تحقیقات مرتبط با جاسوسی معرفی کنند. 

جدای از همه این ها نباید فراموش کرد که داده هایی که اکنون موجود هستند نیز چندان در کلیت خود مناسب نیستند. داده های فراوان اطلاعاتی از دوربین های پهپادها،، ماهواره ها و همچنین تلفن های همراه، از چهارچوب و قالب بندی مشخصی برخوردار نیستند که بتوان به نحو هدفمندی از آن ها استفاده کرد. این مساله در نوع خود بسیار وقت گیر و خسته کننده است و عملا به چالش اساسی تحلیل رفتارهای انسانی با استفاده از هوش مصنوعی اشاره دارد. چالشی که به نظر می رسد تا سال ها همچنان پایدار باشد». 

*لینک: 

https://www.economist.com/science-and-technology/2021/03/02/spy-agencies-have-big-hopes-for-ai