در پی اقدامات اخیر دولت بایدن علیه محمد بن سلمان، چندین سناریو در خصوص اهداف پشت پرده این تحرکات و نیز احتمال برکناری ولیعهد جوان سعودی مطرح می‌شود هر چند که شرایط عربستان این جایگزینی را چندان محتمل نشان نمی دهد. آغاز دوره ریاست‌جمهوری «جو بایدن» در آمریکا و وعده‌هایی که وی برای انجام تغییراتی در سیاست خارجی این کشور به ویژه در قبال خاورمیانه داده بود، همراه با علامت سوال‌هایی شد که شرایط داخلی و خارجی کشورهایی مانند عربستان سعودی را وارد یک مسیر پرچالش کرد.

در این چارچوب، عربستان در پی اظهارات بایدن مبنی بر بازنگری در پرونده حقوق بشری این کشور با انجام اصلاحات نمادین همچون آزادی برخی از فعالان سیاسی تلاش کرد مانع از اقدامات تنبیه‌گونه رئیس جمهور دموکرات آمریکا شود؛ اما اخیرا انتشار گزارش قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد آل سعود توسط سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده موجب نگرانی محافل سعودی و به ویژه «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان و پسرش محمد، ولیعهد این کشور که یکی از متهمان پرونده خاشقجی به شمار می‌رود، شده است.

البته اینکه بایدن با اقداماتی چون انتشار گزارش خاشقجی یا برقراری ارتباط مستقیم با ملک سلمان و بی‌توجهی به محمد بن سلمان واقعا قصد کنار زدن ولیعهد جوان سعودی از صحنه قدرت را دارد یا نه مسئله‌ای چالش‌برانگیز میان تحلیلگران است.

برخی کارشناسان اقدامات مذکور بایدن را در قالب روش سنتی دموکرات‌ها برای باج‌گیری از متحد سعودی خود تعبیر می‌کنند و معتقدند ساکنان جدید کاخ سفید نمی توانند بن سلمان را که به نوعی آینده عربستان محسوب می‌شود، نادیده بگیرند.

اما عده‌ای دیگر این موضوع را به مسئله ارتباط نزدیک «محمد بن نایف» ولیعهد سابق عربستان ( که با کودتای محمد بن سلمان از قدرت برکنار شد و اکنون نیز در بازداشت به سر می‌برد) با دموکرات‌های آمریکا ربط می‌دهند. این تحلیلگران معتقدند که بایدن در تلاش برای روی کار آوردن مجدد بن نایف و کنار زدن تدریجی بن سلمان در صحنه قدرت عربستان است.

شواهد نشان می‌دهد که بن نایف روابط نزدیکی با «باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا داشت. «جرج تنت» مدیر اسبق سی آی.ای در این باره به اندیشکده بروکینگز گفت که محمد بن نایف از مهم‌ترین شرکای آمریکا در مبارزه با القاعده به شمار می‌رفت و در دوره مسئولیت وی در وزارت کشور سعودی، موفقیت‌های زیادی در این باره به دست آورد.

این دسته از کارشناسان درباره احتمال انجام اقداماتی از جانب دولت دموکرات آمریکا برای به قدرت رساندن محمد بن نایف به این موضوع استناد می‌کنند که بایدن نمی تواند توهین های عربستانی ها به باراک اوباما بعد از امضای توافقنامه هسته ای با ایران و حمله با الفاظ نژادپرستانه به وی را فراموش کند و می خواهد انتقام رئیس جمهورش را از عربستان بگیرد.

علاوره بر آن روابط عربستان با دولت های دموکرات آمریکایی هرگز خوب نبوده است تا جایی که شاهزاده«بندر بن سلطان»سفیر سابق عربستان سعودی در واشنگتن به مدت بیش از بیست سال از بی توجهی و به حاشیه رانده شدن توسط این دولت ها بسیار رنج برد؛او همان کسی بود که از جنگ دوم علیه عراق حتی قبل از «کالین پاول» وزیر خارجه وقت آمریکا مطلع شده بود و او همان کسی بود که در زمان های بوش پدر و پسر در واشنگتن تصمیم گیرنده بود.

همچنین تحلیلگران معتقدند، آنگونه که از رفتارهای جو بایدن پیداست، وی برخلاف دونالد ترامپ به نوعی از محمد بن سلمان بیزار است و شاید قصد داشته باشد محمد بن نایف را جایگزین وی کند. از سوی دیگر بن نایف در گذر سالیان دراز از سوی سیا به قول معروف پخته و آماده بر قدرت نشستن شده و آمریکا سرمایه گذاری زیادی روی او کرده بود.

اما در مقابل اکثر تحلیلگران اتفاق نظر دارند که بایدن به خوبی می داند که ملک سلمان اکنون بیش از حد ضعیف است و نمی‌تواند در امور روزمره عربستان سعودی نقش فعال و عملی داشته باشد. همچنین محمد بن سلمان بیشتر موانع پیش روی خود برای رسیدن به تاج و تخت پادشاهی را از میان برداشته و  بنابراین در عمل، واشنگتن خواه ناخواه برای چندین دهه باید با شاهزاده جوان سعودی سر و کار داشته باشد.

 از نظر اکثر دولتهای غربی، محمد بن سلمان هنوز به عنوان فردی نامطلوب شناخته شده است، زیرا او به شکل جدی مظنون به صدور دستور قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار در سال 2018 است. اما محمدبن سلمان فقط 35 سال دارد و به مراتب بیشتر از دیگر حاکمان عربستان سعودی که مردم مدتهای طولانی شاهد حکومت آنها بوده‌اند، انگیزه برای حکمرانی دارد.

علاوه بر آن همه اهرم های قدرت عربستان تقریبا در اختیار بن سلمان قرار گرفته و نیروهای مسلح، وزارت کشور و گارد ملی تحت کنترل اوست.

به طور کلی تا انجام اقدامات عملی از جانب دولت جدید ایالات متحده نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا بایدن واقعا به دنبال جایگزین کردن محمد بن نایف به جای محمد بن سلمان است. اما می‌توان گفت سناریو محتمل‌تر آن است که دست کم در بازه زمانی کوتاه امکان برکناری ولیعهد جوان سعودی از صحنه قدرت این کشور وجود ندارد.