به گزارش الف به نقل از پایگاه خبری الخلیج الجدید اخیراً اسناد محرمانهای از «نیکولاس براون»، از دیپلمات های ارشد و کهنه کار انگلیسی فاش شده که شامل برنامه ها و توصیههای وی و تلاشهای انگلیس برای جلوگیری از سقوط رژیم های استبدادی در خاورمیانه است.
الخلیج الجدید نوشت: توصیه های براون مربوط به همکاری با دیگر دیپلماتها در خصوص ارزیابی تعامل غرب با انقلاب ایران در ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ است که در ابتدا با مشارکت ملی آغاز شد و سپس تحت تاثیر روند مذهبی قرار گرفت و امسال وارد چهل و دومین سالگرد خود شده است.
این پایگاه خبری افزود: بر اساس این اسناد انگلیس هنگام برخوردبا رژیم مستبد ایران چندین اشتباه مرتکب شد. از جمله این که گمان کرد امنیت رژیم و بقای آن بر عهده فرماندهان ارشد نیروهای مسلح است و محمدرضا پهلوی تنها با کودتای نظامی و نه تحرکات مردمی سرنگون خواهد شد. از جمله دیگر اشتباهات انگلیس در این زمینه استفاده از یک برنامه توسعه اقتصادی غیر سازمان یافته با سرعتی بالاتر از توانایی جامعه ایران جهت همگام شدن با آن بود. همچنین زمانی که انگلیس برای اجرای یک برنامه جامع آزادسازی اقتصادی و اجتماعی، غربی کردن روشنفکران و نفوذ در سازمانهای اطلاعاتی ایران در آن زمان انتخاب کرد، زمان اشتباهی بود.
در گزارش الخلیج الجدید آمده است: طبق اسناد بررسی شده توسط شبکه بی بی سی این دیپلمات کهنه کار انگلیسی در پایان چندین توصیه برای حمایت از رژیم ها در برابر انقلاب های ملی و مردمی مطرح کرد که اولین ها گفتگوی صریح و صادقانه انگلیس با رژیم های مذکور و ایجاد روابط مطمئن با آنها بود.
به نوشته الخلیج الجدید، طبق اسناد منتشر شده ، نیکولاس براون در توصیه های خود گفته بود، گوش کردن به نگرانیهای قانونی مخالفان درباره تغییر رژیم علاوه بر بررسی سیاست فروش تسلیحات غربی ابزار مهمی برای جلوگیری از انقلاب های مردمی است. اما درباره ایران یکی از مهمترین ابزارهای حمایت از رژیم شاه فروش مقادیری از این سلاح ها و صرف پول آن برای پروژه های توسعه غیرنظامی که دارای مزایای سیاسی برای رژیم است می توانست در جلوگیری از بروز انقلابهای مردمی موثر باشد.
الخلیج الجدید افزود: همچنین ارزیابی های دیپلماتیک انگلیس تمایل وزارت دفاع این کشور به استفاده از هر گونه فرصتی برای فروش اسلحه به ایرانیان بدون مشورت قبلی با وزارت خارجه را مورد انتقاد قرار داده است. دیپلمات های انگلیسی در آن زمان حمایت خود را از این پیشنهاد ابراز داشته و گفتند بیشترین وبهترین تجهیزات نظامی هم نمی تواند از حاکمی که اعتماد و حمایت اطرافیان خود و مردم را از دست داده محافظت کند.
به نوشته پایگاه خبری خلیج الجدید در این اسناد همچنین بر ضرورت شفاف سازی در زمینه پرونده حقوق بشر تاکید شده بود. در این زمینه لندن معتقد بود که اگر انگلیس به سیاست گفتگو با شاه ادامه می داد پیشنهادات لندن میتوانست سهم مهمی در تفکر محمدرضا پهلوی درباره توسعه سیاسی کشورش داشته باشد. در اسناد مذکور همچنین بر اهمیت توافق در باره یک سیاست واحد غربی در ایران تاکید شده که بر اساس آن آمریکایی ها و ژاپنی ها و کشورهای پیشرو در جامعه اقتصادی اروپا برای جلوگیری از هرگونه بحران داخلی باید شاه را مجبور کند تا از آنها پیروی کند.
بر اساس گزارش خلیج الجدید نتیجه این بررسی ها نشان می دهد، هرچند که روابط انگلیس و ایران در آن زمان پایدار بود اما تصور غلطی از ثبات رژیم شاه وجود داشت و در پایان معلوم شد که اگر رونق اقتصادی در ایران حاصل شود میتواند مخالفان سیاسی را ساکت نگه دارد.
در این گزارش آمده است، دیپلمات کهنه کار انگلیسی به عنوان بخشی از بررسیهای خود مطالعه تجربه آمریکایی ها در برخورد با رژیم شاه را ارائه داده و نتیجه گرفت که تلاش های ایالات متحده برای بقای رژیم شاه در ایران نتیجه نداشته است. انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ به وقوع پیوست و این کشور را از سلطنت مشروطه تحت حکمرانی محمدرضا پهلوی از طریق همه پرسی به جمهوری اسلامی تبدیل کرد.
