به گزارش الف امسال پرستاران در مراکز درمان کرونا به آب و آتش زدند و جان خود را به خطر انداختند تا جان بیماران را نجات دهند اما شرایط برای آنان چندان با گذشته فرقی نکرده است بلکه گاه بدتر هم شده !
به طور مثال، خود وزارت بهداشت هم اذعان دارد که بعد از شیوع کرونا، کارانه پرستاران کاهش یافته است و همچنین حداقل حدود شش ماه در پرداخت معوقات بسیاری از پرستاران، تاخیر وجود دارد.
مریم حضرتی، معاون پرستاری وزارت بهداشت نیز همین مشکلات را تایید می کند و می گوید: « در سال گذشته به طور میانگین حدود ۱۸ ماه در پرداخت معوقات و کارانه پرستاران شاغل در دانشگاههای علوم پزشکی عقب بودیم، اما اکنون معوقات به حدود شش ماه رسیده است.»
همچنین او تصریح می کند: «پس از کرونا درآمد اختصاصی بیمارستانها کاهش یافته و به همین دلیل نیز متاسفانه مبلغ کارانه پرستاران، کمتر شده است. البته امیدواریم پرداخت فوقالعاده ویژه بتواند جبران کننده کاهش مبلغ کارانه باشد.»
60 هزار پرستار به کرونا مبتلا شدهاند
تاکنون پرستاران زیادی در مراکز درمان کرونا به ویروس کووید 19 مبتلا شده اند و جمعی از آنها نیز در مسیر خدمت به بیماران مبتلا به کرونا به شهادت رسیده اند.
محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری هم با اشاره به آمار شهدای پرستار، عنوان می کند: «از حدود 145 هزار پرستار فعال بر بالین بیماران حدود 60 هزار پرستار به کرونا مبتلا شدند و حدود 100 نفر از فعالان گروه پرستاری نیز بر اثر ابتلا به کرونا، جان باختند. هم اکنون نیز حدود شش هزار پرستار یا در قرنطینه هستند و یا به شکل استعلاجی به مرخصی رفتهاند.»
با توجه به اینکه طبق پیش بینی کارشناسان نظام سلامت، بیماری کرونا حداقل تا یک سال دیگر هم در کشور ما جولان خواهد داد، چندان دور از انتظار نیست که آمار مبتلایان و جان باختگان در بین نیروهای پرستاری، مدام در حال افزایش باشد که همین امر توجه و مراقبت بیشتر را طلب می کند.
کمبود پرستار؛ پاشنه آشیل مراکز درمان کرونا
در اغلب مراکز درمان کرونا با کمبود شدید نیروی پرستاری مواجه هستیم. آمارهای رسمی می گوید در برخی مراکز درمان کرونا، گاهی یک پرستار مسئولیت 10 بیمار مبتلا به کرونا را بر عهده دارد.
افزایش فشار کاری نیروهای پرستاری در طی 10 ماه اخیر موجب خستگی مفرط و فرسودگی شدید این گروه از کادر درمان شده است. هر بار که یک پرستار به دلیل ابتلا به کرونا از دایره خدمت خارج می شود، فشار کاری سایر نیروهای پرستاری نیز افزایش پیدا می کند.
با وجود قول و قرارها برای افزایش نیروهای پرستاری در دوران کرونا، همچنان شاهد هستیم که نیروهای جدید و تازه نفس به کادر پرستاری اضافه نشده است.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم در گفتگو با الف به مشکل جدی کمبود پرستار در کشور و تبعات آن می پردازد و می گوید: «بارها اعلام کرده ایم که نسبت پرستار به جمعیت در ایران، نصف حداقل استانداردهای جهانی است. البته در دوران کرونا، مشکل کمبود پرستار نیز تشدید شد. بسیاری از پرستاران در مراکز درمان کرونا همزمان بجای چند نیرو کار می کنند. این اتفاق موجب می شود که علاوه بر احتمال افزایش خطاهای پزشکی، کیفیت درمان هم افت پیدا کند و پرستاران در مسیر فرسودگی شدید شغلی قرار بگیرند. مشکل کمبود پرستار به حدی جدی است که اگر سالانه حتی 10 هزار پرستار جدید به مراکز درمانی جذب شود، فقط موفق خواهیم شد که وضعیت فعلی را حفظ کنیم.»
او تاکید می کند: «هم اکنون نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، حتی از چند دهه قبل هم بدتر شده است. هم اکنون به نسبت حدود 120 هزار تخت بیمارستانی وزارت بهداشت، حدود 120 هزار پرستار فعال وجود دارد که این نسبت در چند دهه اخیر، تکان نخورده و حتی گاهی بدتر هم شده است. در شرایطی که در کشورهای توسعه یافته برای مهار کرونا به افزایش نیروهای پرستاری روی آورده اند، اما در کشور ما این امر مهم جدی گرفته نشد.»
شریفی مقدم، تصریح می کند: «بر اساس استانداردهای جهانی، می بایست حداقل سه پرستار فعال به ازای هر هزار نفر جمعیت داشته باشیم. این یک استاندارد حداقلی است. با این وجود، این نسبت در ایران حدود یک و شش دهم به ازای هر هزار نفر جمعیت برآورد می شود. این حرف به این معناست که اگر جمعیت پرستاری ایران به دوبرابر افزایش پیدا کند، در آن صورت تازه به حداقل استاندارد تعداد پرستار خواهیم رسید.»
قانونی برای خالی نبودن عریضه
قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری حدود 14 سال پیش در مجلس تصویب شد. قانونگذار با تصویب این قانون در نظر داشت که دستمزد جامعه پرستاری را افزایش دهد و اختلاف درآمد بین پزشکان و پرستاران را نیز کاهش دهد. نکته قابل تامل اینجاست که این قانون بعد از گذشت حدود 14 سال، هنوز اجرایی نشده است.
مریم آکنده، پرستار فعال در بخش درمان کرونا به اجرا نشدن همین قانون انتقاد می کند و به الف می گوید: «اگر قانون اجرا می شد، هر پرستار می توانست تعرفه ای متناسب با میزان خدمتی که ارائه کرده است، دریافت کند. سالیان سال است که برای پزشکان، تعرفه گذاری خدمات انجام شده است و هر خدمتی که آنان انجام می دهند، برایش تعرفه خاصی وجود دارد، اما برای پرستاران، تعرفه گذاری خدمات اجرا نمی شود. حتی گاهی تعرفه کاری که پرستار انجام داده است، به پای پزشک ثبت می شود.»
او تاکید می کند: «اگر قانون اجرا شود، هر پرستار می تواند مزد زحمتش را عادلانه دریافت کند. در برخی مراکز درمانی، اختلاف درآمد بین پزشک و پرستار گاهی به 100 برابر می رسد. اگر قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری اجرا شود و تعرفه فعالیت پرستاران به نام خودشان ثبت شود، این اختلاف شدید دستمزدها کاهش پیدا می کند.»
آکنده در ادامه به دیگر چالش های پیش روی جامعه پرستاری اشاره می کند و می گوید: «به دلیل کمبود نیرو، گاهی مجبور به اضافه کاری های اجباری با دستمزدهای پایین می شویم. در مراکز دولتی، پرستاران با افزایش شدید فشار کاری روبرو هستند و در مراکز خصوصی هم پرستاران از امنیت شغلی لازم برخوردار نیستند. برخی مراکز خصوصی به همکاران ما اعلام کرده اند که چون به دلیل شیوع کرونا، درآمد اختصاصی بیمارستان ها کاهش پیدا کرده است، نمی توانند قرارداد کاری آنها را تمدید کنند و یا کارانه آنها را کاهش داده اند. یعنی در دوران کرونا، حتی دستمزد و کارانه برخی پرستاران هم کمتر از قبل شده است.»
همچنین در دوران کرونا شاهد بودیم که برخی پرستاران با قرارداد 89 روزه در مراکز درمان کرونا استخدام شدند. آنها بدون بیمه و مزایا به کار گرفته شدند و بعد از 89 روز نیز اغلب آنها اخراج شدند. برخی پرستاران نگران هستند که در صورت جذب نیروهای جدید پرستاری، دوباره سناریوی قراردادهای کوتاه مدت با جامعه پرستاری تکرار شود. در این بین، برخی شرکت های واسطه هم وجود دارند که به جذب پرستاران شرکتی اقدام می کنند. بسیاری از پرستاران نسبت به نوع فعالیت این شرکت های پیمانکاری هم گلایه دارند و معتقدند که این شرکت های واسطه، حق و حقوق قانونی پرستاران را پایمال می کنند.
با توجه به اینکه جامعه پرستاری در طول ماه های گذشته، برادری و خواهری خود را اثبات کرده است و تمام قد به میدان پرخطر کرونا آمده است، رفع مشکلات معیشتی و شغلی شاید کف خواسته های منطقی پرستارانی باشد که جانشان را در میدان خدمت به بیماران، کف دستشان گذاشته اند.
