فارس نوشت: جنگ جهانی اول بود و انگلیس‌‌ها و همزمان فرانسوی‌ها طرحی داشتند برای سوار کردن توپ روی خودرو. در واقع، طرحی بود برای ساخت یک خودروی نظامی که ایده اصلی‌اش را از تراکتورهای نوظهور آن دوران گرفته بودند که قابلیت حرکت در زمین‌های بسیار ناهموار را داشت. در انگلیس این یک جنگ‌افزار محرمانه بود و چون به سازندگان گفته بودند در حال ساخت مخزن (TANK) متحرک آب برای جبهه‌ها هستند، نام تانک روی این خودروهای زره‌پوش ماند.

انگلیسی‌ها ۱۵ سال پیش یک چهارچرخ زرهی ساخته بودند و با توسعه همان وسیله ابتدایی، تانکی مشهور به مارک ۱ را ساختند. فرانسه هم در همان سال ۱۹۱۵ تانک اف تی را ساخت که برجک متحرک داشت. هزاران تانک در جنگ جهانی اول توسط فرانسه و بریتانیا استفاده شدند و در پیروزی‌های بزرگ نقش موثر داشتند.

چنین بود که پس از جنگ جهانی اول اغلب کشورها رفتند سروقت ساختن تانک. نتیجه آن‌که روس‌ها و آلمانی‌ها و آمریکایی‌ها در جنگ جهانی دوم تانک‌های پیشرفته‌تر با قدرت تخریب و ویرانگری بیشتر داشتند. یک روز هم پیاده‌نظام و تانک‌های آلمانی در عملیاتی برق‌آسا خاک لهستان را درنوردیدند و این‌طوری جنگ جهانی دوم شروع شد. بیش از ۳ هزار تانک آلمانی متوقف نشدند و تا هلند و بلژیک و فرانسه و یونان و باقی کشورهای اروپا نیز رفتند و همه جا هم فاتح بودند.   

نمونه‌ای از تانک مارک ۱، نخستین تانک جهان

تانک در سینما!

تاریخچه تانک پر از نام فرماندهان معروف تانک‌هاست؛ از جمله «اروین رومل» آلمانی ملقب به «روباه صحرا» و «جرج پاتن» آمریکایی که هر ۲ در جنگ جهانی دوم با تیپ‌های زرهی به پیروزی‌های بزرگ رسیدند. افراد دیگری هم بودند از جمله گروهبان «لافایت گرین پول» فرمانده تانک آمریکایی که حدود ۲۵۸ دستگاه از ادوات سنگین نظامی آلمانی‌ها را در جنگ جهانی دوم منهدم کرد. جنگ تانک‌ها به سینما نیز راه یافته و شاید معروف‌ترین نمونه‌اش فیلم خشم (FURY) با بازی «برد پیت» است که با الهام از مبارزات همین گروهبان آمریکایی ساخته شده است.

نقش تخصصی برای تانک

امروزه تانک‌ها مدرن شده‌اند و در واقع خیلی مدرن! مقاومت در برابر حملات شیمیایی و هسته‌ای و بیولوژیکی، استفاده از سیستم‌های پیشرفته یکپارچه الکترونیکی و ارتباطی، استفاده از انواع مهمات و حتی انجام عملیات تخصصی نظیر عبور از زیر آب تنها برخی از قابلیت‌های تانک‌های مدرن هستند. نقش تانک‌ها در عملیات نظامی نیز به دلیل قابلیت همزمان تهاجمی و تدافعی آنها بسیار تخصصی‌تر و سرنوشت‌سازتر شده است. در نهایت تانک‌ها برای کشورهایی که مرزهای زمینی گسترده دارند، بخشی از توان استراتژیک ارتش محسوب می‌شوند؛ از جمله برای ایران.

تانک‌ها در جنگ تحمیلی نقش مهمی در حفاظت از سربازان و تجهیزات نیروهای زمینی داشتند

شکارچی ایرانی تانک!

ارتش رضاخان حدود ۱۰۰ تانک داشت که به هیچ دردی نخورد! در جنگ جهانی دوم نیز در برابر هجوم اشغالگران این تانک‌ها مثل باقی ارتش رضاخانی کارایی نداشتند. تلخ‌تر آنکه اغلب تانک‌ها به دلیل اینکه سربازان روش کار با آنها را بلد نبودند، اصلا از جایشان تکان هم نخوردند! بعدها پهلوی دوم تانک‌های بیشتری خرید؛ رنالت اف تی و پنزر ۳۸ و اسکورپیون و چیفتن و ام ۲۶ و ام ۴۷ و ام ۶۰ و ام ۴ شرمن از فرانسه و آلمان و انگلستان و آمریکا. تعدادی از انواع پیشرفته‌تر چیفتن نیز سفارش داده شد که پس از انقلاب اسلامی، کشور انگلستان با اینکه پول آنها را دریافت کرده بود، تانک‌ها را تحویل نداد.

ایران با همان تانک‌های موجود به جنگ متجاوزان بعثی رفت و البته تعدادی تانک‌ از انواع روسی نیز طی سال‌های جنگ به ایران رسیدند. ایرانی‌ها نیز فرماندهان تانک معروف دارند، اما یک شکارچی تانک معروف هم دارند؛ «محمدعلی صفا» که به همراه تکاوران نیروی دریایی بوشهر بیش از ۱۶۰ تانک عراقی را در خرمشهر نابود کرد و رکورددار شکار تانک در دنیا لقب گرفت.

شهید «محمد علی صفا»، رکورددار شکار تانک در جهان

ذوالفقار و کرّار آمدند!

ایران، پس از پایان دفاع مقدس، سراغ خرید تانک‌های تی ۷۲ روسی رفت؛ تانک‌هایی که ارتش عراق در اختیار داشت و در مجموع از تانک‌های ایران و از جمله چیفتن‌ها برتر بود. پس از آن نیز اعمال تحریم‌های تسلیحاتی بر ایران و تلاش برای خودکفایی در تولید تانک که از اوایل دهه ۷۰ آغاز شد، ایران را صاحب تانک‌های قدرتمند بومی کرد؛ ذوالفقار سال ۷۷ آمد و کرار سال ۹۵. نسخه‌های متفاوتی از این تانک‌ها نیز ساخته شده است برای کاربردهای متفاوت. تانک‌های بومی دیگری هم هستند؛ از مبارز و سفیر گرفته تا تیام و صمصام که اغلب نمونه‌های بهسازی شده تانک‌های قدیمی‌تر موجود در ایران هستند. نتیجه آنکه حالا ایران یکی از قدرت‌های نظامی زرهی در خاورمیانه است و بخش عمده این افتخار به تانک‌های بومی ایران مربوط است.

کرار، کارآمدترین تانک ایرانی

امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست

امروز ۱۶ شهریور مصادف با ۶ سپتامبر میلادی و ۱۷ محرم هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.

ـ درگذشت ادیب نامدار «عبدالرحمن جامی» در سال ۸۹۸ قمری
ـ ولادت دانشمند برجسته ایرانی «بهاء‌الدین عاملی» مشهور به «شیخ بهایی» در سال ۹۵۳ قمری
ـ تولد «جان دالتون» دانشمند انگلیسی در سال ۱۷۶۶ میلادی
ـ روز ملی و استقلال «سوازیلند» از استعمار انگلستان در سال ۱۹۶۸ میلادی
ـ برپای تظاهرات بزرگ مردمی علیه حکومت پهلوی به دعوت روحانیون در سال ۱۳۵۷ شمسی
ـ زادروز «هوشنگ مرادی کرمانی» نویسنده ایرانی در سال ۱۳۲۳ شمسی