به گزارش الف به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سلول های بنیادی، این ترکیب که د-لیمونن(d-limonene) نام دارد می تواند سلول های تولید کننده بزاق موش را در برابر پرتو درمانی محافظت کند و اثرات ضد توموری پرتو تابی را نیز کاهش نمی دهد. محققین این مطالعه در دانشگاه استنفورد نشان داده اند که د-لیموننی که به صورت خوراکی مصرف شود به غدد بزاقی انسان منتقل می شود.

حدود ۴۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان سر و گردن که متحمل پرتو درمانی می شوند به خشکی دهان مبتلا می شوند که آن را از نظر بالینیxerostomia می نامند.

این خشکی دهان موجب سختی تکلم و بلع در بیماران می شود و با درد در ناحیه دهان و حفره دهانی همراه است و گاهی فرد را مجبور به کشیدن تمام دندان هایش می کند. هر چند برخی از افراد معمولا بعد از پرتو درمانی ریکاوری می شوند اما اگر تولید بزاق در فرد مختل شود، معمولا تا آخر عمر فرد باقی می ماند.

پرتو درمانی معمولا سلول های غدد بزاقی تحت فکی و از آن مهم تر سلول های بنیادی و پیش ساز بزاقی را می کشد که از سلول های سازنده غدد بزاقی به شمار می آیند و برای بازسازی و احیای فرایند بزاق سازی و ترشح بزاق موثر هستند.

طی پرتو درمانی، یک ترکیب سمی و بسیار فعال موسوم به آلدهید در غدد بزاقی ساخته می شود که منجر به کشتن سلول ها می شوند. در این مطالعه آن ها نشان داده اند که این سلول های بنیادی بزاقی می توانند با داشتن سطح بالایی از آلدهید دهیدروژناز ۳A۱ بازسازی کنند.

آنالیزهای محققان روی ۱۳۵ عصاره گیاهی نشان داد که یک ترکیب مشتق از مرکبات موسوم به د-لیمونن منجر به فعال سازی آلدهید دهیدروژناز۳A۱ می شود. استفاده از سلول های موشی که در معرض پرتو قرار گرفته بودند نشان داد که د-لیمونن غلظت های آلدهید را در سلول های بنیادی و پیش ساز بالغ و بزاقی کاهش می دهد.

حتی اگر این تیمار چندین هفته بعد از پرتودرمانی استفاده شود، بازهم می تواند ریکاوری سلول های بنیادی و پیش ساز بزاقی را افزایش دهد. از آن جایی که د-لیمونن اثری روی تولید و ترشح بزاق در موش یا انسان سالم ندارد بنابراین می توان مطمئن بود که این ترکیب منجر به رشد تومور نمی شود و عوارض جانبی برای فرد ایجاد نمی کند. برای تایید این نتایج مثبت، نیاز به مطالعات بیشتری است.