چندی پیش پس از قهرمانی تیم فوتبال باشگاه رئال مادرید در لیگ قهرمانان اروپا گزارش تصویری آس اسپانیا از مراسم جشن نکته ای قابل تامل داشت که حتی در رسانه های اسپانیا نیز مورد تحلیل قرار گرفت.

ماجرا از دسامبر سال 2005 کلید خورد، زمانی که دو سازمان مردم نهاد مربوط به حمایت از حقوق کودکان در عرصه های غذا و دارو همچنین مبارزه با کار اجباری کودکان از اعضای انجمن صنفی روزنامه نگاران اسپانیا خواستند برای ارایه قانون منع استفاده از تصویر کودکان در رسانه های مکتوب و آنلاین بسیج شوند و تلاش کنند.

این قانون البته هنوز یک قانون بین المللی نیست و در بسیاری از کشورها جدی گرفته نشده است، به عنوان مثال بسیاری از وب سایتهای مربوط به حوزه سرطان و بیماری های خاص کودکان برای جلب توجه و ترحم خیرین، از تصاویر کودکان بیمار و مبتلا به سرطان استفاده می کنند و گاهی خانواده و والدین این کودکان از چنین اقدامی بسیار دلخور و خشمگین می شوند.

این سوال مطرح است که آیا اصولا استفاده از تصویر کودک به بهانه های موجه و غیر موجه امری اخلاقی و پذیرفته شده است؟

تصور کنید که  فرزند شما به دنیا آمده و شما عمیقاً ذوق زده اید. از هر حرکت و رفتار و حالت زشت یا زیبای او عکس می گیرید و روی صفحه اختصاصی خود در فضای مجازی قرار می دهید و عده ای نیز به سرعت عکس هایتان را «لایک»‌ می کنند. عکس اولین شیرخوردن بچه، نخستین دندان بچه و...ده ها عکس دیگر در حال خنده یا گریه یا با لباس خواب راحتی یا در لباس مهمانی و ... به همراه اسم و تاریخ و زمان عکس و هشتگ و مکان!

حالا بیایید فرض کنیم که 13سال گذشته است. فرزند شما تبدیل به یک پسر نوجوان بسیار مغرور و حساس شده است. خودتان را به جای او بگذارید. فرض کنید روزی از پدر یا مادرتان بشنوید که «تو ده ها عکس داری که بعضی هایشان خیلی با نمک هستند. همه فامیل آنها را دیده اند. یکی از آنها دست فلان خاله و دیگری دست فلان عمو زاده ات است». چه حسی به شما دست می دهد؟ قبل از هرچیز کنجکاو می شوید که عکس هایتان را خودتان هم ببینید! بعد از آن ممکن است حس کنید حریم شخصی تان نادیده گرفته شده است. ممکن است از شنیدن اینکه عکس هایی از شما وجود دارد که هنوز خودتان آنها را ندیده اید، دلخور شوید.

از دیدگاه اخلاقی چقدر صحیح است که والدین، عکس های کودکان شان را به اشتراک بگذارند؟ آیا ما به عنوان والدین می دانیم که آنها در آینده چه حسی نسبت به عکس های کودکی شان خواهند داشت؟

اولین پاسخ این است که به هر حال رضایت والدین مهم است و اگر آنها راضی باشند، نباید مته به خشخاش گذاشت، شاید بشود این موضوع را پذیرفت اما انتشار تصاویر کودکان بدون اجازه والدین آنها در رسانه ها موضوع دیگری است که به همین راحتی قابل حل شدن نخواهد بود.

فرزند ستاره های سینما و دنیای ورزش ماجرای دیگری دارند و آن برمی گردد به مسائل امنیتی، ربودن کودک افراد ثروتمند البته در کشور ما امری رایج و تکراری نیست اما اینچنین هم نیست که آن را محال بدانیم. در تمام دنیا انتشار تصویر کودک ستاره ها و افراد سیاستمدار و ثروتمند، ممنوع است اما رسانه ها معمولا همه قوانین را رعایت نمی کنند.

در پارلمان اسپانیا پس از درخواست تاریخی دسامبر 2005 از سوی دو سازمان مردم نهاد، این موضوع به تصویب رسید و مقرر شد رسانه ها در انتشار تصاویر کودکان محتاط و کاملا تحت سایه قانون رفتار کنند. اقدام اخیر آس اسپانیا نیز همین موضوع را تداعی می کرد و هر چند همیشه چنین چیزی رعایت نمی شود اما این اقدام باعث شد حتی روزنامه مارکا در ستون یادداشت خود به قلم خوسه رامون، اقدام آس اسپانیا را ستایش کند. روزنامه ABC چاپ مادرید نیز در مقاله ای قوانین مربوط به حقوق کودک در بخش رسانه را منتشر کرده و از اقدام مهم آس اسپانیا در گزارش تصویری مراسم جشن قهرمانی رئال مادرید تشکر کرد.