به گزارش تسنیم به نقل از بلومبرگ، 6 سال قبل در جریان تحقیقات مربوط به نقض تحریم های ایران توسط بانک انگلیسی استاندارد چارترد، بخش خدمات مالی ایالت نیویورک ایمیلی متعلق به یکی از مدیران ارشد این بانک انگلیسی خطاب به یکی از همتایانش در نیویورک را منتشر کرد که در آن آمده بود: «شما آمریکایی های لعنتی...شما کی هستید که به بقیه دنیا بگویید که نباید با ایرانی ها معامله کنند؟»
این احساسی است در طی هفته های اخیر و پس از تصمیم آمریکا به خروج از برجام، در تمام تالارهای قدرت کشورهای مختلف حاکم بوده است. در سال دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تعداد موارد استفاده از مجازات های مالی توسط دولت آمریکا به شدت افزایش یافته است. به گفته جارت بلانک، یک تحلیلگر ارشد بنیاد کارنگی که در دولت اوباما از مقامات ارشد وزارت امور خارجه آمریکا بود: «دولت فعلی آمریکا مثل یک انسان مست و لایعقل از اهرم تحریم ها استفاده می کند... آنها درک نمی کنند که کارایی این ابزار محدود و شکننده است.»
اقتصاد امروز جهانی از طریق سیستم مالی آمریکا کار می کند که یک ابزار نفوذ قدرتمند برای دولت این کشور محسوب می شود. دلار رایج ترین ارز جهانی است و وال استریت یک مرکز مالی کلیدی جهان محسوب می شود که به رهبران آمریکا کمک می کند در مواقع نیاز به دوستانشان امتیاز داده و رقبایشان را تحت فشار بگذارند. به گفته بلانک، این وضعیت همواره برقرار نیست و «در برخی مواقع ممکن است ارزش این را داشته باشد که دولت های خارجی و بازیگران بخش خصوصی نیویورک را دور بزنند.»
نکته قابل توجه اینجاست که مهمترین واکنش ها به تحریم های آمریکا از جانب دولت هایی که هدف تحریم قرار می گیرند، صورت نمی گیرد. تصمیمات کلیدی در مورد تبعیت یا سرپیچی از این تحریم ها توسط بازیگرانی اتخاذ می شود که از قدرت اقتصادی بالایی برخوردارند. (چین و اروپا) جفری ساچس، استاد اقتصاد دانشگاه کلمبیا گفت: «چین به دلایل امنیت ملی، راه هایی را برای دور زدن جایگاهی که بخش بانکی آمریکا از آن برخوردار است خواهد یافت.» در طی 5 سال گذشته، چین اقدام به تاسیس نهادهایی موازی با نهادهای پولی و مالی ای نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول کرده و تلاش نموده یوان را به عنوان یک ارز بین المللی مطرح سازد. این کشور احتمالا بدون توجه به اقدامات ترامپ، حضور خود در ایران را تقویت خواهد کرد.
وضعیت در مورد موضع رهبران اروپایی که متحدان دیرینه واشنگتن محسوب می شوند اندکی پیچیده تر است. بر اساس تحقیقی که انستیتوی کیل آلمان منتشر کرده، تحریم های چند جانبه آمریکا و غرب علیه روسیه در جریان بحران کریمه 44 میلیارد دلار به کشورهای تحریم کننده زیان رسانده است. تقریبا 40 درصد این زیان به آلمان وارد شده در حالی که تنها 0.6 درصد از این آسیب را آمریکا متحمل شده است.
مقامات فرانسوی در واکنش به اقدامات برجامی آمریکا گفته اند اجازه نخواهند داد آمریکا به ژاندارم اقتصادی جهان تبدیل شود. اتحادیه اروپا برای اولین بار در طی دو دهه گذشته قرار است مقررات منع کننده تحریم ها را علیه اقدامات یکجانبه آمریکا به اجرا بگذارد. بانک سرمایه گذاری اروپا اجازه خواهد یافت پروژه های شرکت های اروپایی در ایران را تامین مالی کند و کشورهای اتحادیه اروپا تشویق شده اند نقل و انتقالات پولی به ایران را به صورت مستقیم با بانک مرکزی این کشور انجام دهند.
ساچس گفت، با توجه به این شرایط باید در طی ماه های آینده منتظر رویارویی های متعدد میان آمریکا و کشورهای مختلف تحریم های آمریکا بود. اکنون که بازیگران بزرگ جهانی، انگیزه کافی برای یافتن راه های دور زدن هژمونی دلار را یافته اند، هیچ دلیل فنی ای وجود ندارد که نتوانند در این کار موفق شوند. وی افزود: «اروپا و چین بانک هایی دارند... یکی از این روزها آمریکا قرار است در مورد زوال نقش دلار در تجارت بین المللی سخن بگوید.»
