– 

این یادداشت پاسخی به ادعاهای اخیر آقای خدائی رئیس سازمان سنجش آموزش عالی است.

چند روز قبل دکتر ابراهیم خدایی (رئیس سازمان سنجش) در گفتگو با چند خبر گزاری  مطالبی را مطرح کردند که خال از اشکال  نبوده و قابل نقد جدی است .

امید است نظرات اینجانب به عنوان پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت که بیش از 15 سال در باره موضوع کنکور تحقیق کرده ام؛  مورد توجه قرار گیرد .  بخش هائی از نتایج مطالعات اینجانب و دیگران در باره آسیب های کنکور و تفسیرهای سوء گیرانه رئیس سازمان سنجش از قانون سنجش و پذیرش دانشجو (مصوب تاریخ 10/6/ 1392 مجلس شورای اسلامی) طی چند سال گذشته به ویژه در یک ماه اخیر در قالب مقاله، یادداشت و گفتگو منتشر شده است.

پس از انتشار نتایج تحقیقات متعدد پژوهشگران در باره انواع آسیب های روانی، علمی-آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کنکور (با سئوالات چهار گزینه ای) و بازتاب نا رضایتی عموم مردم نسبت به تعیین سرنوشت فرزندان شان در یک آزمون 4 ساعته توأم با فشار روانی زیاد؛ مجلس شوراي اسلامي براي رفع آسیب ها، در10سال گذشته دو قانون را در جهت حذف و کاهش تأثیر کنکور به ترتیب در تاريخ های 9/8/1386 و

10/6/1392 تصويب کرد.

 مطابق مفاد اين قوانین، قرار بود از طريق افزايش تدریجی ضریب تأثیر سوابق تحصيلي و کاهش تدريجي ضریب تأثیر کنکور در هر سال، نهايتا در سال1391 (5 سال پس از قانون اول) کنکور حذف شود و سوابق تحصيلي (نمرات دانش آموزان در امتحانات نهايي در طول دوره متوسطه و پيش دانشگاهي) جايگزين آن گردد. ولی سازمان سنجش این قانون و دومین قانون را (که قرار بود طی 5 سال دوم، در سال 1397 تأثیر آن به 15 درصد کاهش یابد)؛ به بهانه های مختلف اجرا نکرد.

اما شواهد نشان می دهد سازمان سنجش در این 10 سال هیچگاه عزم اجرای قوانین حذف و کاهش تأثیر کنکور را نداشته و همواره در پی تقویت جایگاه کنکور بوده و هست؛ لذا در این مدت تصمیمات شورای سنجش و پذیرش دانشجو را به گونه ای هدایت کرده که همان حد اقل 25 درصد ضریب تأثیر سابقه تحصیلی نیز (با شرط تأثیر مثبت) عملا به صفر درصد کاهش و ضریب تأثیر کنکور، در جهت خلاف هدف قانون به 100 درصد افزایش یابد. ناهنجاری رفتار این سازمان به قدری آشکار شده که رئیس مجلس درخواست انحلال آن را رسانه ای کرده است.

البته ضعف عملکرد مدیریت آموزش و پرورش (به ویژه ضعف عملکرد مرکز سنجش این وزارتخانه) در 10 سال گذشته و تسلیم شدن در برابر بی عدالتی سازمان سنجش، بر بهانه جوئی های این سازمان افزوده است. 

تاریخچه آزمون های ورود به آموزش عالی نشان می دهد، قبل از پیدایش کنکور سراسری (درسال 1349) مدت 72 سال سابقه تحصیلی و آزمون های تشریحی معیار ورود به آموزش عالی بوده، در این مدت، سال های زیادی 7 تا 10 درصد داوطلبان می توانستند به دانشگاه راه یابند و بقیه (یعنی حدود 90 درصد) که به دانشگاه راه نمی یافتند اعتراضی نمی کردند؛ زیرا می دیدند دانش آموزانی که در دبیرستان خوب درس خوانده اند و معدل بالائی کسب کرده اند وارد دانشگاه شده اند و آنها هم اگر کتاب های درسی را عمیق بخوانند و سخت کوش باشند می توانند به دانشگاه راه یابند (به عکس امروز که فردی با کسب معدل 9 و تنها به اتکای تسلط بر ترفند های تست زنی رتبه دو رقمی کنکور را به دست می آورد و در رشته دندانپزشکی تهران پذیرفته می شود ولی کسی که معدل 19 را در امتحانات نهائی کسب کرده و به علت  نا آشنائی با ترفند های تست زنی رتبه خوبی در کنکور کسب نکرده، باید به یک رشته – محل درجه 2 در دانشگاه غیر دولتی بسنده کند).

واقعیت تلخ این است که سازمان سنجش از 10 سال پیش که اولین قانون حذف کنکور در تاریخ 9/8/1386 تصویب شد تا قانون دوم (مصوب سال 92) و تا امروز، هیچگاه با حذف کنکور و یا کاهش ضریب تأثیر کنکور و افزایش ضریب تأثیر سابقه تحصیلی موافق نبوده است و همه مساعی  خود را در جهت تقویت کنکور و تضعیف سابقه تحصیلی به کار برده است. بنا براین این ادعا که موافق حذف کنکور است، حقیقت ندارد.

زیرا طبق تبصره های 4 و 5  ماده 5 قانون  و ماده 7 آئین نامه اجرائی قانون(مصوب سال 1393 هیئت وزیران) بایستی سهم (ضریب تأثیر) سابقه تحصیلی همه سالانه و تدریجی افزایش می یافت و ضریب تأثیر کنکور همه سالانه و تدریجی کاهش می یافت؛  اما متأسفانه سازمان سنجش با تفسیر سوء از قانون که در این گفتگو نیز تکرار کرده است، از اولین سال اجرای قانون دوم (سال 93) مانع افزایش ضریب سابقه تحصیلی و کاهش ضریب کنکور بوده است.

در حالی که قانون با قید حداقل 25 درصد (کَفِ) ضریب تأثیر برای سابقه تحصیلی دست مجری را برای تعیین حد اکثر(سقف) حتی برای سال اول اجرا باز گذاشته بود و با توجه به اینکه دو سال از سه سال آخر متوسطه تحت پوشش امتحانات نهائی بوده ضریب تأثیر سابقه تحصیلی می توانست از همان سال 93 متناسب با دو سوم سال ها یعنی به 66.7 درصد افزایش و ضریب کنکور به 33.3  درصد کاهش می یافت.

اما چون سازمان سنجش به کنکور درآمد زای سازمان خود بسیار علاقه دارد  و در مقابل از سابقه تحصیلی به عنوان رقیب کنکور تنفر دارد، طی 10 سال گذشته نه تنها مانع بیشتر شدن ضریب تأثیر سابقه تحصیلی نسبت به کنکور شده بلکه با شکایت یک شاکی به دیوان عدالت اداری و رأی آن دیوان، همان ضریب تأثیر ناقابل 30 درصد سابقه تحصیلی از تأثیر قطعی به تأثیر مثبت تغییر کرد و عملا ضریب تأثیر سابقه تحصیلی را به صفر کاهش و ضریب تأثیر کنکور را به 100 افزایش داده است. در نتیجه سابقه تحصیلی را به خاک سیاه نشانده و اکنون وزیر آموزش و پرورش و معاونین این وزارتخانه را در ماتم افت تحصیل دانش آموزان در سردرگمی تصمیم گیری قرار داده است.

بله حقیقت تلخ این است که دانش آموزان که می بینند سابقه تحصیلی هیچ تأثیری در رتبه آنان در ورود به دانشگاه ندارد، درس و امتحان در مدارس آموزش و پرورش را رها کرده و سراغ ترفند های تست زنی رفته اند،  چون می دانند اگر به این ترفند ها مسلط شوند، در موارد زیادی بدون خواندن سئوالات کنکور می توانند گزینه صحیح را انتخاب کنند. بنابراین، وقتی معدل 18 و 19 و 20 آنان در ورود به دانشگاه تأثیری ندارد، به معدل 10 نیز اکتفا می کنند و بعضا با معدل 9 در رشته دندان پزشکی هم قبول می شوند و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز آموزشگاه کنکوری که توانسته این دارنده معدل 9 را با کمک ترفند ها به رتبه دو رقمی کنکور برساند معرفی و تبلیغ می کند.

آقای دکتر خدائی رئیس سازمان سنجش در باره  شرکت تعاونی کارکنان سازمان سنجش فرمودند این شرکت ارتباطی با سازمان ندارد؛ چگونه ممکن است شرکتی که اکثریت قریب به اتفاق کارکنان سازمان سنجش در آن عضو هستند، فضای زیادی از جوار سازمان سنجش به این شرکت اختصاص داده شده و کارکنان سازمان همه ماهه از منافع و عواید این شرکت استفاده می کنند؛ آن وقت ادعا می شود این شرکت ارتباطی به سازمان سنجش ندارد!!!  شرکت تعاونی کارکنان سازمان سنجش هر سال از محل اجرای کنکور های آزمایشی و فروش نشریات کمک آموزشی و مجموعه تست های طبقه بندی شده در سراسر کشور سالانه چند صد میلیارد درآمد دارد؛ ؛ چگونه ادعا می شود این شرکت ارتباطی با سازمان سنجش ندارد؟!!!!

فکر می کنید رئیس مجلس شورای اسلامی بدون آگاهی از نتایج تحقیقات در باره آسیب های کنکور و بدون شناخت سوء گیری های سازمان سنجش و تعصب کور و بی جای این سازمان نسبت به حفظ و تثبیت و تقویت کنکور و تأثیر نامطلوب بر نظام تعلیم و تربیت کشور، پیشنهاد انحلال این سازمان را داده است؟

شما فکر می کنید این 85 درصد ظرفیتی که سازمان سنجش سوء گیری شده و گزینش شده از رشته – محل های بدون طرف دار انتخاب کرده و مدام فریاد می زند که این تعداد می توانند بدون کنکور انتخاب کنند هدیه و لطف رئیس سازمان سنجش دوست دار سابقه تحصیلی به داوطلبان است؟!!!

پس چرا جز اقلیتی از داوطلبان از این هدیه حبابی و دروغین 85 درصدی سازمان سنجش آموزش عالی استفاده نمی کنند و بدون حضور در کنکور انتخاب نمی کنند، چرا اکثر آنها در کنکور شرکت می کنند؟!!

پاسخ آن واضح است چون رشته- محل های روزانه دانشگاه های دولتی سوگلی سازمان سنجش تنها از طریق کنکور دوست داشتنی رئیس سازمان  قابل دسترسی است.

خانواده های عامه مردم که قادر نیستند شهریه های کلان فرزندان خود را در دانشگاه های غیر دولتی تأمین کنند امیدشان به این است که جگر گوشه های آنها در دانشگاه های دولتی و رشته – محل های پر طرف دار پذیرفته شوند، لذا فرزندان خود را به سمت موفقیت در کنکور (نه تقویت معدل امتحانات نهائی) ترغیب و هدایت می کنند.

اصولا این 85 درصد و 600 هزار صندلی خالی موهبتی از سوی سازمان سنجش نیست که به طرف داران بدون کنکور هدیه شده است؛ خیر،  این همه صندلی دانشگاه های غیر دولتی بدون طرف دار از برکت دولت دهم است که بی رویه آموزش عالی را در دانشگاه های غیر دولتی گسترش داد و اکنون رئیس سازمان سنجش پُز حُبابی آن را به طرف داران حذف کنکور می دهد.

بهانه سازمان سنجش این است که چون سابقه تحصیلی سه سال پایانی دوره متوسطه را آموزش و پرورش تکمیل نکرده لذا آموزش و پرورش و سابقه تحصیلی و جوانان کشور را تنبیه کرده است. بدین ترتیب که ضریب سابقه تحصیلی را که شورای سنجش و دبیر اجرائی آن موظف بودند همه ساله افزایش دهند، نه تنها افزایش نداده بلکه هر سال بیشتر تضعیف کرده و به عکس ضریب کنکور را افزایش داده است.

لازم است به رئیس سازمان سنجش یاد آور شوم اولا- شما دبیر شورا  و مجری اصلی قانون سنجش و پذیرش دانشجو هستید و موظف هستید قانون را اجرا کنید مسئولیت سال های تحت پوشش امتحانات نهائی بردن به عهده وزارت آموزش و پرورش است چه آموزش و پرورش سه سال را تحت پوشش امتحانات ببرد چه دو سال، این موضوع  جزو اختیارات وزارت آموزش و پرورش است و نه وزیر علوم و نه معاون او که رئیس سازمان سنجش و دبیر شورا ست حق تعیین تکلیف برای آن وزارتخانه را ندارند.

اگر در ارزیابی مجلس معلوم شد آموزش و پرورش خطائی کرده وزیر آموزش و پرورش باید پاسخگو باشد. بنابر این شما موظف به اجرای مفادی هستید که در حوزه اختیارات وزارت علوم و شورای سنجش است. در هیچ جای قانون هم تصریح نشده: اگر آموزش و پرورش به جای سه سال امتحانات دو سال را نهائی برگزار کرد شما باید بقیه مفاد قانون را معطل و غیر قابل اجرا نگه دارید و یا مثل اقدامی که طی 10 سال انجام دادید آموزش و پرورش و سابقه تحصیلی و جوانان کشور را تنبیه کنید و ضریب افزایشی سالانه سابقه تحصیلی را به نفع افزایش ضریب کنکور مصادره نمائید.

جناب آقای خدائی شما حق نداشتید وظایف دستگاه دیگر را بهانه انجام ندادن وظایف خود قرار دهید و به مصداق «و َيَقولونَ نُؤمِنُ بِبَعضٍ وَ نَكفُرُ بِبَعضٍ»، به تعریف سابقه تحصیلی در قانون  (که مربوط به وزارتخانه دیگر است) محکم چنگ بزنید ولی تبصره 4 و 5 ماده 5 قانون و ماده 7 آئین نامه اجرائی که جزو وظایف شماست و باید به آن جامه عمل بپوشید آن را رها کنید. شما موظف بودید تأثیر سابقه تحصیلی را (که همان ضریب تأثیر است) هر سال افزایش دهید و ضریب تأثیر کنکور را به همان میزان همه ساله کاهش تا در سال 1397 ضریب تأثیر سابقه تحصیلی به 85 و ضریب تأثیر کنکور به 15 برسد(چه آموزش و پرورش دو سال را تحت پوشش امتحانات نهائی قرار دهد چه سه سال)  ولی شما معکوس عمل کردید آنقدر سابقه تحصیلی را در رکود و کاهش قرار دادید که در کنکور امسال (96) ضریب تأثیر کنکور را به 100 افزایش و ضریب تأثیر سابقه تحصیلی را به صفر کاهش دادید.

ثانیا- با توجه به این که دو سال از سه سال به عنوان سابقه موجود است چرا شما به همان یک سال گیر داده اید شما موظف بودید حد اقل به اندازه دو سوم سال ها (66.7 درصد) سابقه را افزایش دهید.

این حد اقل حقی است که از تبصره های 4 و5 ماده 5 و ماده 7 آئین نامه اجرائی قانون (مصوب سال 1393 هیئت دولت)  مستفاد می شود و در تعریف جدید سابقه تحصیلی در ماده واحده قانون در سال 95  نیز به چند درس در دوره متوسطه تأکید  شده است، پس چرا قانون را اجرا نکردید؟  چرا  ضریب تأثیر سابقه تحصیلی را به حد اقل مورد انتظار یعنی 66.7 درصد افزایش ندادید؟

پاسخ این سئوالات مشخص است شما نمی خواهید هیچگاه تأثیر سابقه تحصیلی از تأثیر کنکور بیشتر شود، چرا که همواره عاشق کنکور و درآمدهای آن برای کارکنانتان هستید و می خواهید همواره کنکور بیشترین تأثیر را در سنجش و پذیرش دانشجو داشته باشد و هیچگاه این ضد ارزش از سکه نیفتد.  

جناب آقای خدائی، شما که مثل این نگارنده سن و سالی را طی کرده اید حتما فراموش نکرده اید که در آخرین سال رژیم گذشته (سال 56) تنها به نمرات امتحانات نهائی سال آخر(چهارم متوسطه) ضریب تأثیر 60 درصد و به کنکور ضریب 40 درصد داده می شد. آن زمان شما نبودید که بگوئید چون به جای سه سال تنها یک سال تحت پوشش امتحانات نهائی است، پس ضریب 60 درصد به سابقه تحصیلی تعلق نمی گیرد.

شما خوب می دانید که ارزش و اعتبار علمی کنکور 4 ساعته (با سئوالات چهار گزینه ای که بر دانش سطحی و حافظه ای 30 درس  و ترفند های تست زنی متکی است)؛ بسیار پائین تر از ارزش و اعتبار علمی تنها 2 درس در امتحانات نهائی (با سئوالات تشریحی که بر سطوح پیشرفته یادگیری و خلق پاسخ از سوی داوطلب و ترفند ناپذیر) است؛ بنابر این چرا با افزایش ضریب کنکور به 100 و کاهش ضریب تأثیر سابقه تحصیلی به صفر ( که دقیقا معکوس هدف و روح قانون است) نظام تعلیم و تربیت کشور را به ناکارآمدی کشاندید؟

اگر شما تاریخ  تأسیس مؤسسات آموزش عالی و چگونگی سنجش و پذیرش دانشجو  را در 72 سال قبل از پیدایش کنکور مطالعه کنید؛ پی خواهید برد که در این مدت سابقه تحصیلی به میزان 70 تا 80 درصد و آزمون های تشریحی (نه تستی) تنها 20 تا 30 درصد معیار سنجش و پذیرش دانشجو بود  و همه دانشمندان و مشاهیری که امروز در قید حیات نیستند و یا در سنین کهنسالی در اقصی نقاط ایران و جهان به آنها افتخار می کنیم محصول همان نظامی هستند که کنکوری به سبک امروز با سئوالات چهار گزینه ای را تجربه نکردند و سابقه تحصیلی محور و رکن و معیار اصلی ورود به آموزش عالی آن زمان بود. چرا 10 سال تمام سابقه تحصیلی را تحقیر و تضعیف کردید و در تباه کردن آن کوشیدید و اکنون آموزش و پرورش قادر نیست اهداف و برنامه درسی رسمی خود را جامه عمل بپوشاند. 

آیا شما نمی دانید اکثر فارغ التحصیلان دیپلمه و لیسانسیه و حتی سطوح بالاتر ما با تمرکز به تست زنی و تست زنی و تست زنی امروز جزو ناکار آمد ترین فارغ التحصیلان دنیا هستند؛ می دانید فارغ التحصیلان ما  نمی توانند حتی یک درخواست ساده به یک سازمان بنویسند؟

به برکت بازار تجاری کنکوری که شما ترویج دهنده آن بوده اید می دانید فارغ التحصیل امروز ما از ابتدائی ترین مهارت های زندگی برخوردار نیست؛ لابد فکر می کنید تعداد اندک جوانان مسابقات المپیادی و معدود کار آفرینان کشور محصول مافیای کنکور شما هستند.آیا نمی دانید تنها مهارت دانش آموختگان ما مهارت تست زنی است.

اکنون سئوال این است که چرا اینقدر نسبت به سابقه تحصیلی تنفر دارید؛ در حالی که می دانید ارزش علمی و اعتبار نتیجه امتحان نهائی از دو درس 2 ساعته از ارزش علمی و اعتبار نتیجه آزمونی که شما از 30 درس در مدت همان 4 ساعت برگزار می کنید بسیار بیشتر است، زیرا بسیاری از سئوالات کنکور از حد اقل ویژگی سئوال استاندارد برخوردار است ولی اغلب سئوالات امتحانات نهائی حد اکثر ویژگی های استاندارد را دارد؛  بنابر این شما حق ندارید سابقه تحصیلی را اینقدر تحقیر کنید.

همه طرف داران حذف کنکور حاضرند حرف خود را پس بگیرند و کنکور حذف نشود ؛ اما تنها با ضریب 15 درصد برای تفلیک همان نمرات تکراری بالای 19.75 که شما گفته اید کنکور تا ابد باقی بماند و این تصمیم را تحمل کنید. همان گونه که سابقه تحصیلی در 37 سال گذشته  خوار و ذلیل شده، کنکور نیز که در مقام های غول و هیولا و سندروم و مافیا تا کنون سوگلی و یکه تاز میدان بوده برای مدتی خوار و ذلیل شود و ضریب تأثیرش از 15 تجاوز نکند.

مگر نمی گوئید کنکور باید بخاطر تفکیک نمرات امتحانات نهائی و رشته های پر طرف دار دانشگاه های دولتی باید بماند؛ اما دلیلی ندارد ضریب آن 100 باشد . با ضریب 15 درصد هم می تواند رتبه های داوطلبان را تفکیک کند. ضریب 15 درصد برای کنکور و 85 درصد برای سابقه تحصیلی مورد توافق همه طرف داران قانون است. پس همین فردا جلسه شورای سنجش را تشکیل دهید و آب پاکی را بر روی دست همه اعضای مافیای کنکور بریزید. اعلام کنید برای اولین بار می خواهید در سال 97 قانون را اجرا کنید. ضریب تأثیر کنکور در سال 97 پانزده و ضریب تأثیر سابقه تحصیلی هشتاد و پنج است.

بدیهی است این تصمیم برای همه یکسان است و می توانند در 7 ماه باقیمانده به زمان برگزاری کنکور 97 رویکرد تست – محور را به تقویت سئوالات تشریحی تغییر دهند.

آقای خدائی که سازمان شما در 37 سال گذشته خدائی کرده، به این جوانان و توسعه علمی در کشور رحم کنید،  نگذارید جوانان دیپلمه و لیسانسیه و فوق لیسانس و حتی دارای درجه دکتری ما  بخاطر غولی که شما از کنکور ساختید (و به پیروی از شما آموزشگاه های کنکور هم  این غول را به هیولائی وحشتناک تبدیل کرده اند) هر سال کم سواد تر، حافظه گرا ، نا توان، بدون کارآئی و هر گونه مهارت فارغ التحصیل شوند.

شما می دانید بخاطر کم ارزش شدن (بهتر بگویم بی ارزش شدن) سابقه تحصیلی امروز زمزمه های حذف امتحانات نهائی از دوره متوسطه بگوش می رسد؟ هر چند این زمزمه ها شما و سایر اعضای مافیای کنکور را خوشحال می کند؛ اما اگر خدای نکرده این اتفاق بیفتد سبب فاجعه ای بزرگ در کشور خواهد شد.

بدون تردید حذف امتحانات نهائی در آموزش و پرورش یعنی ترویج و نهادینه شدن فساد در آموزش و پرورش و کشور، یعنی به طور علنی مدرک دیپلم با کم ترین ارزش به فروش خواهد رسید و این جهت گیری به دوره لیسانس و بالاتر نیز  تسری خواهد یافت و در آینده نزدیک با علم و تربیت و معرفت باید خداحافظی کرد.

اما اگر مسئولان آموزش و پرورش بجای ماتم و مقهور و منفعل بودن و ضعف نشان دادن در برابر کنکور و اتخاذ تصمیم غلط حذف امتحانات نهائی و یا کاهش دروس در این امتحانات (با استدلال واهی تثبیت و نجات موقعیت خود از اتهام عاملیت افت تحصیل) همین امروز تصمیم بگیرند در اجرای قانون سنجش و پذیرش دانشجو (مصوب تاریخ 10/6/1392) امتحانات نهائی را در هر سه پایه دوره دوم متوسطه توسعه دهند و یا به همان سال آخر دوره دوم متوسطه بسنده کنند و ماده واحده ای را «با مضمون زیر» به مجلس پیشنهاد دهند نه تنها با فراوانی معدل های زیر 10 و افت تحصیل در دوره متوسطه مواجه نخواهند شد؛ بلکه پیامدهای مثبت و سازنده رسیدن ضریب تأثیر سابقه تحصیلی به 85 درصد و کاهش ضریب تأثیر کنکور به 15 درصد (کنکور منحصر به آزمون های هوش و استعداد تحصیلی) به شرح زیر خواهد بود:

 1- معلمان برای نشان دادن فعالیت، صلاحیت و اعتبار کار خود ترغیب خواهند شد در ارتقاء معدل نمرات دانش آموزان همه مساعی خود را به کار خواهند برد. 

2- پس از تصویب ضرائب جدید دانش آموز و  ولیِ او و سایر سفارش کننده گان نمی توانند معلمان را وادار به دادن نمره اضافی کنند. زیرا اوراق امتحانی دارای نام و مشخصات معین در اختیار معلمان قرار نخواهد داشت و آنان هیچ نقشی در افزایش نمره کسب شده واقعی دانش آموزان ندارند. 

3- دانش آموزان (حتی آنها که از بنیه علمی ضعیفی برخوردارند) وقتی دریابند ضریب تأثیر سابقه تحصیلی به 85 افزایش و ضریب تأثیر کنکور به 15 کاهش یافته است، به سمت تقویت سابقه خود ترغیب می شوند.

4- دانش آموزان بجای تست زنی به مطالعه دقیق کتاب های درسی روی می آورند

5- سئوالات امتحانات نهائی سطوح پیشرفته یادگیری و کاربردی را در بر می گیرد 

6- تعامل و پرسش و پاسخ در کلاس های درس جای تست زنی را می گیرد

7- آموزشگاه های کنکور به حل مسایل دشوار در سطوح مختلف یادگیری خواهند پرداخت

8- معلمان و آموزشگاه ها به مفاهیم و حل مسائل (حتی در سطح المپیادها) روی می آورند

9- آموزش و پرورش ناچار می شود سطح دشواری و تنوع سئوالات استاندارد را بالاببرد

10- نظام یادگیری حافظه ای و ترفندهای تست زنی به پرورش ذهن های خلاق بدل می شود 

11- دانش سطحی و اتمستیک کنکوری به مهارت های یادگیری عمیق و جامع تغییر می یابد

12- تربیت اخلاقی، اجتماعی و انواع مهارت ها فرصت بروز و ظهور خواهند یافت.

13- دربِ آزمایشگاه های فیزیک و شیمی و زیست برای پاسخ گوئی درامتحانات باز می شوند

14- هفته معرفی رشته ها، مشاغل، مشاوره، راهنمائی و هدایت تحصیلی مدارس احیا می شوند

15- می توان امیدوار بود که اهداف و برنامه درسی (عقیم شده در زمان کنکور) جامه عمل بپوشد

16- در چنین شرایطی انتظار می رود دیپلمه های با سواد علمی و کارآئی بالاتر تربیت شوند

17- تصویب این ماده واحده به توسعه علم و فناوری در ابعاد گوناگون کشور کمک خواهد کرد

ماده واحده پیشنهادی:  اصلاحیه قانون سنجش و پذیرش دانشجو

بدین وسیله قانون سنجش و پذیرش دانشجو مصوب تاریخ10/06/1392 مجلس شورای اسلامی ابلاغ شده به دولت طی شماره ۳۸۴۸۵/۲۳۴ تاریخ 1392/6/30 بر اساس ماده 1و تبصره های 8 گانه ذیل آن به شرح زیر اصلاح می شود و مفادی از قوانین قبلی که مغایر با این ماده واحده است ملغی و بلا اثر اعلام می شود:

ماده 1- سنجش آموزش و پذیرش دانشجو دو فعالیت مجزا و متفاوت است؛ که بر اساس این اصلاحیه هریک از این دو فعالیت بر عهده دستگاه صلاحیتدار مربوط واگذار می شود.

تبصره 1-  با توجه به اینکه وزارت آموزش و پرورش به مدت 12 سال آموزش (پیشرفت تحصیلی) دانش آموزان را می سنجد و با تاریخچه 118 ساله در برگزاری آزمون های نهائی تشریحی یک دستگاه حرفه ای و صلاحیت دار در این زمینه است؛ لذا سنجش آموزش (پیشرفت تحصیلی دانش آموزان) در پایه آخر دوره متوسطه و پیش دانشگاهی در نظام قدیم و پایه آخر دوره دوم متوسطه در نظام جدید برای ورود به آموزش عالی، از طریق آزمون های نهائی (با سئوالات تشریحی استاندارد) بر عهده وزارت آموزش و پرورش است.

تبصره 2- از آنجا که ضوابط و شرایط خاص هر دانشگاه برای پذیرش دانشجو در رشته های گوناگون به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری  اعلام می شود و این وزارتخانه یک دستگاه حرفه ای و صلاحیت دار با تاریخچه 47 ساله در آزمون های چهارگزینه ای (کنکور سراسری) در این زمینه است؛ لذا پذیرش در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی بر عهده وزارت علوم،تحقیقات و فناوری است. 

تبصره 3- سنجش آموزش (پیشرفت تحصیلی) فارغ التحصیلان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی برای ورود به تحصیلات بالاتر (شامل: کاردانی به کارشناسی، کارشناسی به کارشناسی ارشد وکارشناسی ارشد به دکتری) از طریق آزمون های ورودی و سایر ضوابط مربوط، بر عهده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مطابق قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است.

تبصره 4- وزارت آموزش و پرورش موظف است از سال تحصیلی 97-1396 امتحانات نهائی و سراسری نظام قدیم (در دروس پایه سوم متوسطه و در دوره پیش دانشگاهی) را مطابق گذشته و پس از جایگزینی کامل نظام جدید، کلیه دروس پایه آخر دوره دوم متوسطه در نظام جدید را با استفاده از سئوالات تشریحی استاندارد (در انواع سطوح یادگیری) برگزار نماید. نمرات دروس این امتحانات برای ورود به آموزش عالی به میزان 85 درصد مؤثر است.

تبصره 5-  با توجه به مفاد تبصره های 4 گانه بالا؛ در سال 1397 کنکور سراسری (با آزمون های چهارگزینه ای برای سنجش پیشرفت تحصیلی از محتوای همان دروس در روال گذشته) برای ورود به آموزش عالی با اعمال ضریب تأثیر 15 درصد برگزار می شود.

تبصره 6- از سال 1398 و پس از آن، کنکور سراسری با آزمون های چهار گزینه ای تنها برای سنجش هوش و استعداد تحصیلی داوطلبان دیپلمه و دانش اموزان سال آخر متوسطه برگزار می شود و ضریب تأثیر آن برای ورود به آموزش عالی 15 درصد می باشد. بنابراین در این سال و سال های بعد سنجش آموزش (پیشرفت تحصیلی دانش آموزان) تنها بر عهده وزارت آموزش و پرورش است و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه وظیفه ای ندارد. لذا این وزارتخانه تنها وظیفه سنجش هوش و استعداد تحصیلی فارغ التحصیلان دیپلمه (و دانش آموزان سال آخر متوسطه) با اعمال ضریب 15 درصد در پذیرش دانشگاه ها را بر عهده خواهد داشت.

تبصره 7- تصمیم گیری در باره احتساب سوابق دیپلمه های سابق و چگونگی انجام تقاضای ترمیم سابقه تحصیلی آنان و کنترل استاندارد بودن سئوالات امتحانی بر عهده شورای عالی آموزش و پرورش است.

تبصره 8- دولت موظف است بودجه و امکانات مورد نیاز استاندارد سازی سئوالات، کاربرد فناوری اطلاعات در تصحیح اوراق امتحانی و افزایش تمهیدات امنیتی در اجرای این ماده واحده را حد اکثر ظرف مدت 10 روز پس از ابلاغ آن در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد.

این ماده واحده و 8 تبصره آن در ... مین جلسه تاریخ     مجلس شورای اسلامی به تصویب نمایندگان محترم رسید و از زمان ابلاغ به دولت لازم الاجراست.

پیش بینی می شود، تصویب این ماده واحده در مجلس به جامعه شوک وارد کند، که این شوک برای نظام تعلیم و تربیت و سایر زیر نظام های جمهوری اسلامی، آینده جوانان، علم و توسعه علمی در کشور مثبت و بسیار سازنده است و برای سازمان سنجش و مافیای کنکور منفی و مصیبت بار است.

 درست است که  این ماده واحده برنامه ریزی های جوانانی که قرار است 7 ماه دیگر در کنکور شرکت کنند تغییر می دهد؛ با این حال این شرایط برای همه یکسان و مساوی است و سبب تبعیض نمی شود.

بدیهی است این قانون  همه داوطلبان و آموزشگاه های کنکور  را ترغیب خواهد کرد که در 7 ماه آینده  روش حل مسائل تشریحی را جایگزین روش تست زنی نمایند.

بنابر این، پیشنهاد می کنم وزارت علوم و آموزش و پرورش باهم توافق کنند و با کمک مجلس شورای اسلامی،  نظام تعلیم و تربیت کشور را (بر اساس این ماده واحده) از بحران کنکور زدگی نجات دهند و سال 97 را سال زوال مافیای کنکور قرار دهند.

 *پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت