صحبت درباره سلامت لثه ممکن است در ابتدا موضوعی نه چندان مهم به نظر برسد، که توجهات را به سوی خود جلب نمی کند، اما به واقع از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. شما هر روز دهان خود را مشاهده می کنید و احتمالا از این که سلامت لثه های شما در چه سطحی قرار دارند، آگاه نیستید.

آنچه لثه درباره سلامت شما می‌گوید

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "سلف"، بنابر گزارش اخیر مراکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا تقریبا نیمی از افراد 30 ساله و پیرتر به شکلی از بیماری پریودنتال (لثه) مبتلا هستند. این بیماری زمانی شکل می گیرد که باکتری ها لثه ها و استخوان های پشتیبان دندان ها را عفونی می سازند.

بیماری لثه مشکل ساده ای نیست و در صورت عدم درمان مناسب می تواند حتی به از دست دادن دندان منجر شود.

به گفته دکتر آری موسکویتز، متخصص دندانپزشکی، مردم اغلب علائم لثه های ناسالم را به موارد دیگری مانند استفاده نادرست از نخ دندان ربط می دهند. از علائم لثه های ناسالم که نباید نادیده گرفته شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان دچار خونریزی می شوند.

آنها به رنگ قرمز و متورم هستند.

ارتفاع آنها کاهش یافته و بخش بیشتری از دندان ها نمایان شده اند.

هنگام مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا مصرف هر چیز گرم یا سرد دچار درد و ناراحتی می شوند.

خبر خوب این است که ورم لثه، اولین مرحله بیماری لثه، یکی از معدود مواردی است که شما می توانید شرایط آن را تغییر دهید و همچنان یک وضعیت قابل بازگشت محسوب می شود. اما هنگامی که ورم لثه به پریودنتیت تبدیل می شود، باکتری ها زیر خط لثه گسترش می یابند و می توانند حتی استخوان را تحت تاثیر قرار دهند، که ممکن است در نهایت به از دست دادن دندان منجر شود.

با توجه به این که چه میزان استخوان از دست رفته است، پریودنتیت می تواند خفیف، متوسط، یا شدید باشد. حتی اگر شما آن را به یک وضعیت سالم بازگردانید، استخوان از دست رفته قابل احیا نخواهد بود و برای همیشه از بین رفته است.

اگر برای شما این دلیل کافی برای توجه بیشتر به وضعیت لثه ها نیست، باید به این نکته اشاره داشت که سلامت دهان و دندان می تواند اغلب سرنخی از بروز مشکل در دیگر قسمت های بدن به شما بدهد. سطح سلامت این قسمت از بدن حتی می تواند بر عملکرد دیگر بخش های بدن تاثیرگذار باشد.

اگر به نظر می رسد فاصله لثه ها از دندان ها در حال زیاد شدن است، ممکن است تحت تاثیر استرس زیاد قرار گرفته یا آپنه خواب داشته باشید.

دندان قروچه در خواب یا سایش دندان روی یکدیگر هنگام خواب فشار زیادی روی خط لثه، دندان ها و استخوان فک وارد می کند، که در نهایت به پس رفت لثه منجر می شود. در این شرایط بخش بیشتری از دندان ها نمایان شده و آنها بلندتر از حد معمول به نظر می رسند و پس روی بیش از اندازه می تواند به ایجاد حساسیت منجر شود.

در شرایطی که ساییدن دندان ها روی یکدیگر می تواند به واسطه مشکلات سلامت، مانند اضطراب و استرس رخ دهند، این شرایط به طور معمول با آپنه خواب نیز پیوند خورده است. آپنه خواب به واسطه شل شدن عضلات گلو شکل می گیرد که مسیر هوایی را مسدود کرده و مانع تنفس می شود.

مدیریت دندان قروچه با استفاده از محافظ های مخصوص دندان اهمیت دارد، که روشی غیر تهاجمی برای محافظت از دندان ها در برابر ترک خوردگی محسوب می شود. محافظ های دندان اجازه می دهند تا فرد به ساییدن دندان ها روی یکدیگر ادامه دهد، اما از آسیب دیدن آنها جلوگیری می کند. اما اگر دندان قروچه با آپنه خواب مرتبط است، رسیدگی به این مشکل نیز اهمیت دارد.

همچنین، اگر با پس روی لثه های خود مواجه هستید، توجه داشته باشید ممکن است این شرایط تنها به دلیل استفاده از یک مسواک با برس بسیار سخت یا بسیار قدیمی و یا به واسطه مسواک زدن با نیروی بیش از اندازه و شدید شکل گرفته باشد. هر سه تا چهار ماه یک بار مسواک خود را تعویض کنید و نمونه هایی با برس نرم را انتخاب کنید.

زخم های روی لثه ها می توانند نشانه ای از تبخال باشند.

دو نوع ویروس وجود دارند که موجب بروز تبخال می شوند: HSV-1 و HSV-2. در شرایطی که افراد بسیاری فکر می کنند تنها نوع نخست می تواند موجب تبخال شود، اما نوع دوم نیز از این توانایی برخوردار است.

این زخم های دردناک اغلب در کنار دهان ظاهر می شوند، اما می توانند داخل دهان، از جمله روی لثه ها، نیز شکل بگیرند. پیش از ظاهر شدن تبخال احتمالا سوزن سوزن شدن، سوزش یا خارش در محل را احساس خواهید کرد و در نهایت تاول ها ظاهر می شوند. تبخال می تواند چند روز دوام بیاورد و بهبودی کامل تاول ها می تواند به دو تا چهار هفته زمان نیاز داشته باشد. اگر فکر می کنید با این شرایط مواجه هستید مراجعه به پزشک بهترین گزینه است تا داروی ضد ویروسی که به طور بالقوه می تواند روند بهبودی را تسریع کند، تجویز شود.

لثه های رنگ پریده می تواند نشانه ای از کم خونی باشد.

لثه های سالم به رنگ صورتی روشن هستند و اگر پوستی تیره دارید، گاهی اوقات رنگ لثه ها بنفش یا قهوه ای نیز می شود. همان گونه که رنگ قرمز یا صورتی تیره می تواند موجب نگرانی شوند، لثه های رنگ پریده نیز همین گونه بوده و می تواند نشانه ای از کم خونی باشد. این اختلال خونی زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز خون کم باشد یا هموگلوبین کافی در اختیار نداشته باشید. هموگلوبین رنگ قرمز خون را موجب می شود و میزان ناکافی از آن می تواند به رنگ پریدگی قابل توجه از جمله در لثه ها منجر شود.

اگر با لثه هایی رنگ پریده و دیگر نشانه های کم خونی، مانند خستگی و سرگیجه، مواجه هستید، باید مراجعه به پزشک را در دستور کار خود قرار دهید، به ویژه این که لثه های رنگ پریده ممکن است نشانه های بیماری لثه، مانند قرمزی، را پنهان سازد.

خشکی لثه ها می تواند نشانه ای از مشکلات سیستم ایمنی بدن باشد.

سندرم شوگرن یک اختلال خودایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های خود بدن حمله می کند. این شرایط بر غشاهای مخاطی چشم ها و دهان تاثیرگذار است، که می تواند به کاهش میزان اشک و بزاق منجر شود و خشکی دهان، از جمله لثه ها، را به همراه داشته باشد. خشکی لثه ها می تواند به بیماری لثه منجر شده یا آن را تشدید کند.

همچنین، سندرم شوگرن اغلب به همراه بیماری های روماتیسمی، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس، رخ می دهد. البته وجود التهاب در لثه ها به طور قطع دلیل بر ابتلا به یک بیماری خود ایمنی نیست. اما اگر با خشکی لثه مواجه هستید که شما را آزار می دهد، مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.

در برخی افراد، بیماری لثه و دیابت با هم پیوند خورده اند.

اگر به دیابت کنترل نشده مبتلا باشید، بدن شما می تواند برای مقابله با باکتری های موجود در دهان با دشواری بیشتری مواجه شود. این شرایط می تواند شدت بیماری لثه را افزایش دهد و مدت زمان بهبودی را طولانی‌تر سازد. از سوی دیگر، یک عفونت باکتریایی در دهان می تواند به ضرر بدن تمام شود و کنترل دیابت را دشوارتر سازد. اگر به این شرایط مبتلا هستید، رسیدگی به هر دو بیماری اهمیت دارد.

چند پیوند بالقوه بین وضعیت لثه ها و برخی بیماری ها در دیگر نقاط بدن وجود دارند.

ممکن است بین بیماری لثه و بیماری قلبی ارتباطی وجود داشته باشد. در شرایطی که نادیده گرفتن وضعیت سلامت دهان و دندان لزوما دلیل بیماری قلبی نمی شود، برخی پژوهش ها پیوند بین بیماری لثه و بیماری قلبی را نشان داده اند، که بیانگر ارتباطی به خوبی بررسی نشده بین این دو بیماری است.

همچنین شواهدی دال بر این که بیماری لثه مادر می تواند با خطر زایمان زودرس (زایمان در هفته 37 یا زودتر) و وزن کم نوزاد هنگام تولد (2.4 کیلوگرم یا کمتر) مرتبط باشد، وجود دارند.

به اندازه کافی نگران شدید؟ اما چگونه می توانیم سلامت دندان ها و لثه های خود را حفظ کنیم؟

شما باید روزی دو بار و به مدت حداقل دو دقیقه با یک مسواک دارای برس نرم دندان های خود را مسواک بزنید و همچنین یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.

مراجعه منظم به دندانپزشک را نیز فراموش نکنید، زیرا حتی اگر به خوبی بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، همچنان ممکن است مواردی از نظر شما دور بمانند و بر همین اساس مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط ضروری است.