به گزارش الف، حرفه پرستاری طبق قانون در زمره مشاغل سخت و زیان آور قرار دارد. یکی از عمده مزایای این قانون، بهره مندی از بازنشستگی پیش از موعد است، اما شواهد میدانی نشان می دهد که پرستاران برای برخورداری از این قانون با موانع زیادی روبرو هستند، طوری که بازنشستگی با سابقه 20 سال پرداخت حق بیمه برای اغلب پرستاران به امری تقریبا محال تبدیل شده است.
پرستاران از این موضوع گلایه دارند که چرا روی کاغذ و در مقام حرف و شعار، پرستاری به عنوان شغل سخت در نظر گرفته می شود، اما وقتی پای حساب و کتاب مالی به میان می آید، بازنشستگی پیش از موعد شامل آنها نمی شود. مشکل جدیدتر این است که اخیرا به بسیاری از پرستاران متقاضی بازنشستگی گفته شده است که اگر می خواهند بازنشستگی پیش از موعد شامل آنها شود، باید مبلغی حدود 200 تا 250 میلیون تومان بابت بهره مندی از این قانون از حساب آنها کسر شود. پرستاران می گویند این اجرای سلیقه ای قانون، اصلا قانونی و اخلاقی نیست.
حمیدرضا عزیزی، معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری هم از نحوه عملکرد سازمان تامین اجتماعی درباره اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد پرستاران انتقاد می‌کند و می‌گوید: «در قانون به صراحت درباره شرایط بازنشستگی پیش از موعد پرستاران توضیح داده شده است. اینکه 200 تا 250 میلیون تومان از پرستار بخواهند تا حق قانونی‌اش را به او بدهند، بنیان اخلاقی، قانونی و منطقی ندارد. حدود 80 درصد پرستاران در سراسر کشور، بانوان همکار هستند که طبق قانون باید بدون قید و شرط با 20 سال سابقه کار بازنشسته شوند. متاسفانه این قانون را اجرا نمی کنند. حل این موضوع برای جامعه پرستاری بسیار اهمیت دارد.»
همچنین سازمان نظام پرستاری هم از سنگ اندازی ها در مسیر بازنشستگی پرستاران انتقاد کرده و در بیانیه اش تاکید کرده است: «بر اساس قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی نظام سلامت مصوب سال 1388 و با گذشت حدود 12 سال از تصویب این قانون، سازمان تامین اجتماعی برای اجرای مفاد این قانون از جمله بازنشستگی پرستاران به عنوان شاغلان مشاغل سخت و زیان آور، اقدامات لازم را انجام نداده است. اکنون برای بازنشستگی آنان، 200 تا 250 میلیون تومان طلب می‌کند و پاداش سال‌ها خدمت پرستاران را گرو می‌گیرد. این سازمان بر خلاف قوانین مصوب کشور، دست به نوعی قانون فروشی زده و برخلاف انتظار عمو‌می جامعه، اسباب بحران آفرینی و نارضایتی شدید را در بین پرستاران فراهم کرده است.»
سنگ اندازی‌ها در مسیر بازنشستگی پرستاران
پرستاران می گویند نباید به خاطر تعلل‌های سازمان تامین اجتماعی متضرر شوند. آنها می گویند سازمان تامین اجتماعی می‌بایست از زمان تصویب قانون ارتقای بهره وری، ۴ درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور پرستاران را که وظیفه کارفرما است، پرداخت می‌کرد و اجازه نمی‌داد حق بیمه پرستاران جمع شود. جامعه پرستاری تاکید دارد که در حال حاضر نباید پرستاران را به صورت غیرقانونی به پرداخت رقم‌های بالای 200 میلیون تومان به عنوان جریمه مجبور کنند. در واقع آنها می گویند مطالبه سازمان تامین اجتماعی از پرستاران ناشی از اجرا نکردن قانون و فراهم نکردن تمهیدات لازم برای اجرای قانون در گذشته بوده است.
به همین دلیل پرستاران تاکید دارند که اگر قرار باشد کل قانون به طور کامل اجرا شود، سازمان تامین اجتماعی به علت پرداخت نکردن حقوق و مزایای قانونی پرستاران در طول این چندسال خدمت بعد از تصویب قانون بهره‌وری، به پرستاران بدهکار هم می‌شود. نمایندگان جامعه پرستاری می گویند نباید به علت سهل انگاری مسئولان تامین اجتماعی در اجرای قانون ارتقای بهره وری و مشاغل سخت در یک دهه گذشته، حالا پرستاران تاوان کم کاری برخی مدیران را بدهند.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم در گفتگو با الف به مشکلات بازنشستگی پرستاران اشاره می کند و می گوید: «درباره قانون بازنشستگی پیش از موعد پرستاران در مراکز درمانی مختلف، برخوردهای سلیقه ای انجام می شود. گاهی برخی پرستاران با زحمت و پیگیری خیلی زیاد، موفق می شوند که حکم بازنشستگی پیش از موعد بگیرند، اما در بسیاری از مراکز درمانی این اتفاق نمی افتد. قانون باید در همه مراکز درمانی به صورت هماهنگ و بدون تبعیض اجرا شود. نباید بازنشستگی پیش از موعد پرستاران به شکل موردی و سلیقه ای اجرا شود.»
او تاکید می کند: «به نظر می رسد که هنوز در بخش هایی از سازمان تامین اجتماعی، اعتقادی به سخت و زیان آور بودن حرفه پرستاری ندارند. ما در جلسات مختلف با مسئولان تامین اجتماعی، بسیار تلاش کردیم تا سختی های شغل پرستاری را تشریح کنیم تا با ماهیت این حرفه آشنا شوند. نیاز داریم که یک صدای واحد درباره بازنشستگی پیش از موعد پرستاران بشنویم. باید در نظر داشت که اجرا نکردن این قانون، موجب یاس و سرخوردگی پرستاران جوان‌تر هم می شود، زیرا به عینه می بینند که چه آینده بازنشستگی در انتظار آنها خواهد بود.»
همچنین مریم سلمانیان، پرستار فعال در درمان کرونا هم در گفتگو با الف انتقاد می کند: «برخی همکارانم را می بینم که حتی بعد از گرفتن حکم بازنشستگی پیش از موعد، دوباره مجبور شده اند سرکار بروند. برخی همکاران می گویند طبق برخی از مواد قانون بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور، حکم بازنشستگی آنها را خلاف مقررات اعلام کردند. یعنی پرستار با هزار امید و آرزو، حکم بازنشستگی اش را دریافت می کند، اما بعد از چند ماه با استناد به چند ماه قانونی مبهم به او می گویند که دوباره باید به محل کار بازگردد.»
او تاکید می کند: «برخی از همکاران ما که به صورت قراردادهای کوتاه مدت به کار گرفته می شوند، کلا از بسیاری از حقوق و مزایای مشاغل سخت و زیان آور محروم هستند. مثلا پرستارانی که به شکل 89 روزه با آنها قرارداد می بندند، حتی از بیمه پایه معمولی هم برخوردار نیستند، چه برسد به اینکه بخواهند از قوانین مشاغل سخت و زیان آور بهره مند شوند.»
طبق گفته کارشناسان نظام سلامت، هم اکنون با کمبود حداقل 120 هزار پرستار مواجه هستیم. بسیاری از پرستاران فارغ التحصیل شده به دلیل سختی کار و مزایای اندک به مشاغل دیگری روی آورده اند. در این شرایط، اجرای بدون قید و شرط قانون مشاغل سخت و زیان آور می تواند این پرستاران را برای بازگشت به محل کار ترغیب کند. این اتفاق در نهایت به نفع بیماران هم تمام خواهد شد. یعنی در صورت رفع مشکل کمبود شدید پرستار، کیفیت ارائه خدمات پرستاری و مراقبتی در مراکز درمانی نیز به شدت ارتقا پیدا خواهد کرد.