«رویاها برگشته‌اند؟!»
نویسنده: آرش نصرت‌اللهی
ناشر: چشمه، چاپ اول 1396
125صفحه، 12000 تومان
****
آنچه در نگاه اول در «رویاها برگشته‌اند؟!» خودنمایی می‌کند، موضوع محور و معنا‌گرا بودن شعرهای این مجموعه است. البته برای اینکه شاعرانگی در اشعار حفظ شود و شعر تبدیل به انشا نشود شاعر تمهیداتی اندیشیده که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. اشعار معنا‌گرا و موضوع محور زبان خاصی را می‌طلبند که معنا و موضوع مدنظر شاعر را به مخاطب انتقال بدهند. به همین دلیل زبان اشعار این مجموعه عموما ساده و بی‌تکلف است و نحو در آن نمی‌شکند. زبان در قلمرو ایجاد ارتباط و رساندن پیام باقی می‌ماند و پیام را در قالب نحوی کامل به مخاطب ارسال می‌کند. البته شاید چنین رویکردی در قالب مانفیست‌ها و بیانیه‌های مختلف قابل نقد و انتقاد باشد اما موضوع مهم‌تر از این نظریه‌ها خود شعر است که در این مجموعه انفاق می‌افتد و مهم‌تر از آن خود شاعر باوجود درگیری که برای رساندن مفهوم دارد به فرم هم بی اعتنا نیست و در جای جای مجموعه این موضوع را ثابت می‌کند.
از سوی دیگر همانطور که گفته شد مهم‌ترین مسئله خود شعر است که در این مجموعه اتفاق افتاده و در قالب آنچه که شاعر به آن اندیشیده هم اتفاق افتاده. گفتنی است که این مجموعه با مقدمه‌ی کوتاه اما زیبایی شروع می‌شود گویی شاعر می‌خواهد موضوعات مهمی را که ذهنش را مشغول کرده با مخاطب در جریان بگذارد و از این رهگذر شیوه خوانش شعرهارا با مخاطب مرور کند و به نوعی خوانش مخاطب را کدگذاری کند.
این مقدمه را می‌توان جانمایه و محتوای اشعار دانست که در اشعار تکرار می‌شود. خوانش مجموعه بر اساس این مقدمه ما را به سمت فضای تغزلی اشعار «نصرت اللهی» می‌رساند که در فصل‌های دیگر با نگاهی جامعه‌شناسانه و سیاسی تغیرمی‌کند. شاعر در این اشعار فضای چالش‌انگیزتری را تجربه می‌کند وبه زبان خودش و به تفسیر خودش از جهان پیرامونش و پدیده‌هایی که او را دربرگرفته، نزدیک‌تر می‌شود.سرودن اشعار با مبنا و موضوعات خاص زبان شعر این مجموعه را به نوعی عینیت در زبان سوق می‌دهد که به‌خصوص در شعر اهمیت دارد.نگاه شاعر به محیط پیرامون موضوعاتی مثل جنگ،زلزله،مصائب معیشت و .... را مستقیما وارد شعر کرده است و این در حالی است که شاعر فصل‌های اول کتاب را با نگاهی درونی‌تر و موضوعاتی عاشقانه و کلی‌تر سروده است.رسیدن به زبان و نگاهی عینی رهیافت مهمی است که «نصرت اللهی» با موفقیت به این مهم دست یافته. آنچه ما به صورت تجربه‌ی شخصی در مورد رسانه‌ها از سر می‌گذرانیم نقش بسیار مهمی در درک و دریافت ما از این اشعار دارد چراکه همانطور که گفته شد این اشعار با تاثیر مستقیم از محیط پیرامونی شاعر نوشته شده است و خوانش آن هم باید با درنظر گرفتن کدهایی که شاعر در متن خود گذاشته صورت بگیرد.اینگونه تازه شعر قابل لمس می‌شود و ارجاعات آن به خوبی درک و تفسیر می‌شود.این موضوع از نظر زبانی بسیار مهم است چراکه شعر دیگر به مثابه رسانه عمل می‌کند و نه تنها به مثابه شعر.همین شعر به مثابه رسانه است که می‌تواند مخاطب را در قالب یک تصویر بزرگ‌تر درگیر کند.تصویری که از شعر شروع می‌شود امااز شعر فراتر می‌رود.این رویکرد مورد توجه هر شاعری قرار بگیرد نه تنها به ساختن هویت فردی او در میان شاعران دیگر کمک می‌کند بلکه به ماندگار شدن شعر هم کمک می‌کند.
«نصرت اللهی» را می‌توان شاعر گزیده‌کاری دانست.کتاب قبلی او«فصل کاشتن کلمات» در دهه هشتاد منتشر شد و با اقبال خوبی مواجه شد. حالا کتاب «رویاها برگشته‌اند؟!» ادامه راه شاعری او را به خوبی به ما نشان می‌دهد.نگاه شاعر در این مجموعه هم عادت زدا و نسبیت گراست به اضافه اینکه شاعر در این مجموعه تقطیع و استفاده از چینش کلمات را بهتر به کار می‌گیرد مثل شعر «آگاهی عمومی» که اساسا با تکنیک تکرار و تقطیع کلمات شکل گرفته و فرم شعر را همین تکرار و تقطیع شکل داده.
تکنیک و فرم در این مجموعه از بیرون به آن تحمیل نشده‌اند بلکه به فراخور شعر و موضوع آن فرم به شعر دعوت شده و در نهایت فرم و موضوع یا محتوا در نهایت یکی شده‌اند که این امر خود نشان از موفقیت شاعر دارد.در مجموع شاعردیگر نمی‌گردد که چه تکنیکی در شعر به کار بگیرد بلکه این تکنیک است که به فراخور شعر، به آن فراخوانده می‌شود. بنابراین تکنیک از شعر نصرت‌اللهی بیرون نمی‌زند و در نگاه اول شما با شعر روانی مواجه هستید که دارد روایت می‌کند اما در لایه‌های پایین‌تر، درواقع با نگاه عمیق‌تر، متوجه می‌شوید که چه ظرایفی دارد و سطرهایی که در ابتدا ساده به نظر می‌آمدند، چقدر بدیع هستند.
«نصرت اللهی» در این کتاب شعرها را از نظر موضوعی دسته بندی کرده است. بخش اول از احساسات فردی و بشری صحبت می‌کند.بیشتر شعرهای عاشقانه در این بخش قرار دارند. شعرهایی که از سنت تغزل الهام گرفته‌اند و روایتی خیال انگیز از دغدغه‌های فردی دارد. شاعر در اشعار عاشقانه به دام ساده‌انگاری نمی‌افتد و اگر به عشق می‌پردازد و اگر تغزل می‌کند اتفاق تازه‌ای هم در زبان می‌افتد. «کتاب رویاها برگشته‌اند؟!» به قلم «آرش نصرت اللهی» و به کوشش نشر چشمه منتشر شده است.