زبان فارسی یکی از قدیمی‌ترین زبان‌ها، میراث گرانبهای پیشینیان، سرمایه و هویت ملی ایرانیان، دارای ادبیات غنایی قوی و دارای گنجینه‌های باارزش شعر است که زبان اصلی مردم کشور ایران و مردمان قسمت‌هایی از کشورهای پاکستان، افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان و عراق است.

زبان‌شناسان و ادیبان اروپایی در نشستی که در سال ۱۸۷۲ در برلین تشکیل شد، چهار زبانِ فارسی، لاتین، یونانی و سانسکریت را به عنوان «زبان‌های کلاسیک جهان» معرفی کردند. این عنوان به زبانی تعلق می‌گیرد که باستانی و دارای ادبیات پرباری باشد و در آخرین هزاره به وجود آمدنش دچار دگرگونی‌های اندکی شده باشد.

زبان فارسی از نظر تعداد و تنوع واژگان، ضرب‌المثل‌های شیرین و آثار ادبی فاخر از پرمایه‌ترین و غنی‌ترین زبان‌های جهان به شمار می‌رود. دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی، پنج گنج نظامی، آثار مولوی، رباعیات خیام و منطق‌الطیر عطار از شناخته‌شده‌ترین آثار ادبیات فارسی می‌باشند.

 

نکات جالب در مورد زبان فارسی

• زبان فارسی در ٢٩ کشور جهان صحبت می‌شود، که در ردیف ششم بعد از زبان اسپانیایی و قبل از زبان آلمانی (از نظر تعداد کشورهایی که در آن‌ها فارسی صحبت می‌کنند) رده‌بندی شده است.

• زبان فارسی دومین زبان کلاسیک جهان بعد از زبان یونانی شناخته شده و همه ویژگی‌های یک زبان کلاسیک را دارد. زبان‌های لاتین و سانسکریت در ردیف‌های سوم و چهارم قرار دارند.

• زبان فارسی از نظر تنوع مَتَل (ضرب‌المثل) بین ۳ کشور اول دنیاست.

• زبان فارسی از نظر دامنه و تنوع واژه‌ها یکی از پرمایه‌ترین و بزرگ‌ترین زبان‌های دنیاست.

• در کمتر زبانی فرهنگ‌لغاتی مثل لغت‌نامه‌ ١٨ جلدی دهخدا یا فرهنگ معین در ۶ جلد دیده می شود.

• زبان فارسی توانایی ساختن ۲۲۵ میلیون واژه را دارد که در میان زبان‌های جهان بی‌همتاست!

• زبان فارسی سیزدهمین زبان پرکاربرد در محتوای وب و اینترنت است.

• زبان فارسی یک سده پیش از لاتین و ۱۲ سده قبل از انگلیسی وجود داشته است.

• از ۱۰ شاعر برتر جهان ۵ نفر از آن‌ها فارسی‌زبان‌ هستند.

• زبان فارسی زبانی است که می‌شود تعداد زیادی فعل را کنار هم گذاشت و در آخر یک جمله معنی‌دار داشت. مثل: داشتم، می‌رفتم، دیدم، گرفته، نشسته، گفتم، بذار، بپرسم، ببینم، می‌آد، نمی‌آد، دیدم، می‌گه، نمی‌خوام، بیام، می‌خوام، برم، بگیرم، بخوابم!

 

فارسی زبان رسمی بنگلادش بوده است

از جمله نواحی‌ای که حیات زبان فارسی در آن به‌مدت چند سده ادامه داشته و از این جهت پیوندی عمیق با فرهنگ مردم این مناطق دارد، جنوب آسیاست. کشور بنگلادش از جمله کشورهایی است که زبان فارسی در آن به‌مدت شش سده جریان داشته و زبان رسمی مردم این منطقه به شمار می‌رفته است. وجود تعداد قابل توجهی از نسخ خطی به‌زبان فارسی، آثار ادبی و هنری آمیخته با فرهنگ و زبان فارسی، پیوند با عرفان اسلامی ایرانی و ... همگی از جمله یادگارهای ماندگار حیات زبان فارسی در این منطقه است.

از سال ۱۲۰۴ میلادی که اختیارالدین محمدبن بختیار خلجی حکومت مسلمانان در بنگال را تشکیل داد، زبان فارس وارد بنگال شد. حکام مسلمان از سال ۱۲۰۴ تا ۱۸۳۷ میلادی بر شبه‌قاره هند مسلط بودند و حدود ۶۳۳ سال بر بنگال نیز حکومت کردند. در این قرن‌ها زبان فارسی زبان رسمی بنگال بود.

اولین کتاب‌ها و مطبوعات در این کشور به‌زبان فارسی خوانده و نوشته شده است مانند روزنامه فارسی سلطانول و دوربین که به‌طور منظم در کلکته به چاپ می‌رسیده است. در اواسط قرن هفدهم میلادی، زبان فارسی در سرزمین بنگال تا آنجا نفوذ و رشد پیدا کرده بود که در بیشتر اشعار، منظومه‌ها و داستان‌های بنگالی، واژه‌های فارسی به کار می‌رفت. تا پایان این قرن و در خلال قرن هجدهم و نوزدهم،‌ پیوند زبان فارسی با بنگالی روز به روز افزایش یافت و در نتیجه این آمیختگی و پیوند ادبیاتی به‌نام ادبیات پوتهی به وجود آمد. ادبیات پوتهی به ژانر خاصی از ادبیات اطلاق می‌شود که آمیزه‌ای است از لغات بنگلا، عربی، اردو و فارسی و نویسندگان و شاعران آن مسلمانان هستند.

 

سعدی در کتاب‌های درسی بنگلادش

شیخ سعدی از معروف‌ترین شعرای فارسی است که از قرن‌ها پیش مورد پسند مردم بنگاله قرار گرفته است. گلستان هنوز از کتاب‌های مهم درسی بنگاله به شمار می‌رود. تأثیر و نفوذ کلام حافظ در آثار و نوشته نویسندگان و شعرای بنگالی دیده می‌شود.

 

کلمات فارسی در زندگی روزمره مردم بنگلادش

حضور واژگان فارسی در زندگی روزمره مردم از دیگر نشانه‌های حیات زبان فارسی در بنگلادش است. به‌گفته مؤلفان این مقاله؛ محققان معتقدند حدود هشت هزار واژه فارسی در زبان بنگالی وجود دارد اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این رقم به بیست هزار واژه نیز می‌رسد.

برخی از این واژه‌ها که در زندگی روزمره فعلی مردم بنگلادش حضور دارند عبارتند از: پادشاه، نان، پنیر، گوشت، کباب، روزه، انگور، انار، جارو، چاقو، مرغ، بالش، تشک، پای‌جامه، قیچی، دیوار، چهره، سینه، ران، گرم، نرم، محله، نماز، خدا، خداحافظ، جنازه، نماز جنازه، شب برات (نیمه شعبان)،‌ میلاد محفل، زیره،‌ کشمش، شامی‌کباب، بادام، پسته، سیخ کباب، فردین،‌ شمیم، شهریار، همایون، فردوس، سهراب، پرویز و... .