برنامه مذاکرات هسته‌ای تغییر می‌کند؟

گروه سیاسی الف،   4000824011 ۴۶ نظر، ۰ در صف انتشار و ۱۴ تکراری یا غیرقابل انتشار

علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه هفته گذشته به چهار کشور اروپایی فرانسه، آلمان، انگلیس و اسپانیا سفر و با همتایان خود درباره مذاکرات پیش رو که قرار است در وین برگزار شود رایزنی و گفت‌وگو کرد. باقری در مادرید با انریکه مورا، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام دیدار کرد. قرار است دور هفتم مذاکرات ایران و 1+4 برای احیای برجام در هشتم آذرماه در شهر وین از سر گرفته شود.

در حال حاضر مسئله حائز اهمیت آن است آیا دور هفتم مذاکرات وین در ادامه شش دور مذاکرات قبلی خواهد بود یا قرار است از نقطه ابتدایی بحث و گفت‌وگو شود. در هفته‌های اخیر مسئولان سیاست خارجی ایران به‌صراحت عنوان داشته‌اند که روش اول را قبول ندارند.

 حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه روز جمعه بیست و یکم آبان ماه در اینستاگرام نوشت: «جمهوری اسلامی ایران قصد ندارد در بن‌بست‌های باقی‌مانده از گفتگو‌های پیشین، بماند. ضمن این‌که آنرا در دسترس خود دارد. معتقدم اگر طرف‌های مقابل با رویکردی جدی و مثبت وارد وین شوند، دستیابی به یک توافق خوب آن‌هم در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر است».

البته با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تغییر رویکرد ایران نسبت به مذاکرات هسته‌ای چشم‌انداز رسیدن به یک توافق هسته‌ای بسیار سخت و کمرنگ شده است. ازیک‌طرف دولت آمریکا به‌شدت پیگیر خواسته های غیر برجامی در چارچوب منافع زیاده‌خواهانه خودش است. به همین دلیل است که بارها از اصلاح بندهای مرتبط با غروب آفتاب (بندهایی که محدودیت‌های تعریف‌شده ذیل آن‌ها برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از دوره‌ زمانی مشخص منقضی می‌شود) و لزوم انجام گفت‌وگوهای منطقه‌ای و موشکی سخن گفته است. از سوی دیگر ایران نیز شروط مشخص و سختی را پیش روی آمریکا قرار داده است که به نظر می‌رسد در صورت پافشاری و اصرار بر آن‌ها با توجه به خوی زیاده‌طلبانه و استکباری آمریکا، رسیدن به یک توافق ناممکن شود.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه هفدهم آبان ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران تصریح کرد: «مسیر بازگشت آمریکا به برجام روشن است. آن‌ها باید بپذیرند که به‌عنوان مقصر اصلی وضعیت فعلی از مسیری که رفته‌اند باید برگردند. باید تحریم‌های ظالمانه‌ای که بعد از خروج آمریکا از برجام اعمال‌شده یکجا و به‌صورت مؤثر برداشته شود و این تضمین را بدهند که هیچ دولتی در آمریکا مجدداً دنیا و حقوق بین‌الملل را به سخره نخواهد گرفت و آن‌ها قانون را زیر پا نمی‌گذارند و شرایط کنونی تکرار نخواهد شد».

ای همان شروطی است که در یادداشت اینستاگرامی وزیر خارجه نیز مورد تأکید قرار گرفت. حسین امیرعبداللهیان درباره شروط یک توافق خوب از دیدگاه ایران نوشت: «دولت جمهوری اسلامی ایران با رویکردی عملگرایانه و نتیجه محور وارد گفتگو‌ها می‌شود و مصمم به دستیابی به یک «توافق خوب» است، اما این امر مستلزم لغو مؤثر و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها و بازگشت طرف‌های مقابل به تعهدات کامل است. ضمنا یادآوری کردم که اقدامات و قانون‌شکنی‌های آمریکا از جمله تحریم‌های تازه این کشور ارائه تضمین‌های عینی از سوی آمریکا را به یک ضرورت غیرقابل‌چشم‌پوشی تبدیل کرده است».

علاوه بر دور بودن خواسته‌های دو طرف، تهدیدهای جمهوری‌خواهان و کنگره (که بسیار متأثر از لابی صهیونیسم قرار دارد) برای دولت دموکرات آمریکا و توافق هسته‌ای نیز مزید بر علت شده که خوش‌بینی کمتری درباره به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای وجود داشته باشد.

در آخرین مورد تد کروز، سناتور سرشناس ایالت تگزاس روز جمعه، بیست و یکم آبان ماه به خواسته ایران برای تضمین عدم خروج دوباره آمریکا از توافق هسته‌ای واکنش نشان داد.

تد کروز در توییتر با اشاره به گزارش اخیر شبکه بلومبرگ درباره درخواست ایران برای ازسرگیری دور جدید مذاکرات هسته‌ای نوشت: «علیرغم رؤیاهای آن‌ها، طبق قانون اساسی [آمریکا] تنها راه برای تحقق آن، این است که [برجام] را به‌عنوان یک معاهده برای تائید سنا ارائه کنند. کاری که بایدن از انجام آن هراس دارد».

با این موانع و کارشکنی‌ها، برخی رسانه‌های صهیونیستی از احتمال توافقی محدودتر از برجام سخن گفته‌اند. روزنامه اسرائیل هیوم، روز یکشنبه، بیست و دوم آبان ماه نوشت: «سناریوهایی که در روزهای اخیر ارائه‌شده این است که دولت بایدن به توافقی بسنده کند که تنها شامل دو عنصر باشد: لغو تحریم‌ها از جانب جامعه بین‌المللی در ازای توقف غنی‌سازی اورانیوم».

البته ممکن است واکنش رسانه‌های صهیونیستی نوعی فضاسازی بر علیه دور هشتم مذاکرات باشد که قرار است کمتر از دو هفته آینده برگزار شود اما موضوع مشخص آن است چشم‌انداز رسیدن به توافق زمانی قطعی به نظر می‌رسد که دولت آمریکا از فشار تحریم‌ها برای وادار کردن ایران به کوتاه آمدن از منافع ملی‌ دست بردارد.