کد مطلب: 197228
نشانه‌هاي توجه به مديريت دانش در «دولت تدبير و اميد»
بخش تعاملی الف - سيد سجاد بالاد
اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.
تاریخ انتشار : شنبه ۹ شهريور ۱۳۹۲ ساعت ۰۶:۵۰
يکشنبه بيست و هفتم مرداد ماه سال جاري، اولين جلسه هيأت دولت يازدهم به رياست حجت الاسلام والمسلمين دکتر حسن روحاني برگزار شد. يکي از کارهايي که در اين جلسه انجام شد قرائت متني در قالب منشور با سيزده بند بود که از آن به عنوان «منشور اخلاقي دولت تدبير و اميد» نام برده شد.
در يکي از تعاريف منشور اخلاقي آمده است: «منشور اخلاقيات سازماني مجموعه راه حل هايي است كه عملكرد و اقدامات صحيح كارگزاران دولتي را به صورتي واضح و شفاف معين نموده و معيارهايي براي تصميم گيري و انتخاب در اختيار آنان قرار مي دهد .»
اينکه دولتي در ابتداي کار، منشوري اخلاقي ارائه دهد و خود را ملزم به سر لوحه قرار دادن اصول اخلاقي در قالب منشور بنمايد کاري است بسيار شايسته که بايد آن را به فال نيک گرفت.
علاوه بر اين، در منشور ارائه شده دو بند قابل توجه وجود دارد که نشان از توجه رياست محترم جمهور و هيأت محترم دولت به بحث مديريت دانش است. مديريت دانش از جمله موضوعات جديد حوزه مديريت است و در کشور ما نيز چند سالي است که به آن پرداخته مي شود. در تعريف مديريت دانش مي توان گفت: مديريت دانش تعاريف مختلفي دارد و براي نمونه به ذکر يک تعريف از آن بسنده مي شود:
«مديريت دانش فرآيندي است که به سازمان ها کمک مي کند تا اطلاعات و مهارت هاي مهم را که به عنوان حافظه سازماني محسوب مي شود و به طور معمول به صورت سازمان دهي نشده وجود دارند؛ شناسايي، انتخاب، سازمان دهي و منتشر نمايند. اين امر سازمان را براي حل مسايل، يادگيري، برنامه ريزي راهبردي و تصميم گيري پويا به صورت کارا و مؤثر قادر مي سازد. مديريت دانش بر شناسايي دانش و ارائه آن تأکيد مي ورزد .»
در باره اهداف مديريت دانش هم مي توان به برخي از اهداف عمومي آن به شرح زير اشاره کرد:
- تسهيل انتقال روان دانش از افرادي که در آستانه بازنشستگي هستند به آن هايي که جانشين آن ها در پست هاي سازماني مربوطه مي شوند.
- حداقل رساني خسارتي که در اثر بازنشستگي و ترک کار به حافظه ي سازماني وارد مي شود.
- شناسايي منابع حساس و حوزه هاي حساس و راهبردي دانش به نحوي که سازمان بداند که چه مي داند و آن را به درستي اجرا کند و از دلايل و چرايي آن نيز مطلع باشد.
- ايجاد مجموعه اي از متدها که بتواند توسط افراد، گروه ها و کل سازمان مورد استفاده قرار گرفته و خلاء هاي بالقوه سرمايه فکري را جبران نمايد .» (همان: ۵۸)
بنابراين با توجه به اهداف ذکر شده در بالا مي‌توان گفت که يکي از بحث‌هاي مطرح در مديريت دانش، بحث استفاده از تجربيات خبرگان سازمان است. افرادي که بخشي از عمر کاري خود را در پست‌هاي مختلف در سازمان گذرانده‌اند و داراي تجربيات فراوان مي باشند. بخشي از اين دانش و تجربيات به صورت دانش آشکار در قالب آئين‌نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها ارائه مي‌شود اما بخش اعظم اين تجربيات و دانش که از آن با نام دانش ضمني نام برده مي‌شود در ذهن افراد سازمان وجود دارد و کمتر فرصت تبديل به دانش آشکار و کاربردي را پيدا مي کند مگر اينکه رويکرد مديريت دانش مورد توجه سازمان و مديران آن قرار گيرد. رويکردي که به نظر مي‌رسد در دولت يازدهم با گنجانده شده در بندهاي منشور اخلاقي مورد تأکيد قرار گرفته است. اين موارد عبارتند از:
بند ۱۰ منشور: «۱۰- نظرات تخصصي مديران قبلي، کارمندان، منتقدان و مشاوران مستقل خود را جويا شوم و به آن توجه ويژه کنم. »
در باره اين بند بايد گفت: جويا شدن نظرات تخصصي مديران قبلي و توجه ويژه به آن، مصداق مثال بارز «اختراع نکردن دوباره چرخ» است. اگر کمي با دقت به اين مسأله دقت کنيم متوجه خواهيم شد که در پس اين جمله چه رويکرد مهمي نهفته است. استفاده از نظرات تخصصي مديران قبلي نشان از روحيه تعامل و مشارکت مديران سازمان و مديران ارشد نظام دارد. اينکه شما اين روحيه را داشته باشيد که خود را بي نياز از نظرات افراد متصدي پست‌ها در گذشته ندانيد اين بسيار با ارزش است. از سوي ديگر نبايد فراموش کرد که حضور هر فردي در مصدر قدر و رآس کار هزينه‌هاي بسياري براي نظام و سازمان داشته است تا آن فرد امروز به عنوان يک مدير باتجربه قلمداد شود. بنابراين اين بند را مي توان يکي از نشانه‌هاي مهم توجه به مديريت دانش نزد مديران عاليرتبه نظام محسوب کرد. در بحث مديريت دانش موضوع اکتساب دانش موضوع مهمي است و يکي از راه‌هاي کسب دانش، استفاده از تجربيات افرادي است که پيش از اين با موضوع مواجه بودند.
بند ۱۳ منشور:
«۱۳- هر گاه به اين جمع‌بندي برسم که توان لازم براي انجام مسئوليت را از دست داده‌ام مراتب را به رييس‌جمهور اعلام کنم و زماني که مي‌خواهم سازمان تحت مديريت خود را تحويل مسئول بعدي دهم، تمام اطلاعات و تجربيات خويش را به جانشين خود منتقل کنم .»
در اين بند هم شاهد توجه به بحث انتقال دانش هستيم که يکي از مراحل چرخه مديريت دانش را تشکيل مي‌دهد. در مرحله انتقال، دانش آشکار توزيع مي گردد. اينکه مديري خود از نظر اخلاقي متعهد و ملزم به اشتراک دانش با مدير بعدي خود مي‌سازد اتفاقي شايسته است که اگر در مديريت ارشد اجرايي نظام تحقق يابد قطعا فعاليت‌هاي مديريت دانش را با موفقيت روبرو خواهد کرد. در فرهنگ اسلامي ما نيز به بحث نشر دانش تأکيد بسياري شده است. مصداق آن حديث «زکات، علم نشر آن است» مي باشد و دولت يازدهم نيز به درستي به آن توجه نموده است.
در يکي از تعاريف منشور اخلاقي آمده است: «منشور اخلاقيات سازماني مجموعه راه حل هايي است كه عملكرد و اقدامات صحيح كارگزاران دولتي را به صورتي واضح و شفاف معين نموده و معيارهايي براي تصميم گيري و انتخاب در اختيار آنان قرار مي دهد .»
اينکه دولتي در ابتداي کار، منشوري اخلاقي ارائه دهد و خود را ملزم به سر لوحه قرار دادن اصول اخلاقي در قالب منشور بنمايد کاري است بسيار شايسته که بايد آن را به فال نيک گرفت.
علاوه بر اين، در منشور ارائه شده دو بند قابل توجه وجود دارد که نشان از توجه رياست محترم جمهور و هيأت محترم دولت به بحث مديريت دانش است. مديريت دانش از جمله موضوعات جديد حوزه مديريت است و در کشور ما نيز چند سالي است که به آن پرداخته مي شود. در تعريف مديريت دانش مي توان گفت: مديريت دانش تعاريف مختلفي دارد و براي نمونه به ذکر يک تعريف از آن بسنده مي شود:
«مديريت دانش فرآيندي است که به سازمان ها کمک مي کند تا اطلاعات و مهارت هاي مهم را که به عنوان حافظه سازماني محسوب مي شود و به طور معمول به صورت سازمان دهي نشده وجود دارند؛ شناسايي، انتخاب، سازمان دهي و منتشر نمايند. اين امر سازمان را براي حل مسايل، يادگيري، برنامه ريزي راهبردي و تصميم گيري پويا به صورت کارا و مؤثر قادر مي سازد. مديريت دانش بر شناسايي دانش و ارائه آن تأکيد مي ورزد .»
در باره اهداف مديريت دانش هم مي توان به برخي از اهداف عمومي آن به شرح زير اشاره کرد:
- تسهيل انتقال روان دانش از افرادي که در آستانه بازنشستگي هستند به آن هايي که جانشين آن ها در پست هاي سازماني مربوطه مي شوند.
- حداقل رساني خسارتي که در اثر بازنشستگي و ترک کار به حافظه ي سازماني وارد مي شود.
- شناسايي منابع حساس و حوزه هاي حساس و راهبردي دانش به نحوي که سازمان بداند که چه مي داند و آن را به درستي اجرا کند و از دلايل و چرايي آن نيز مطلع باشد.
- ايجاد مجموعه اي از متدها که بتواند توسط افراد، گروه ها و کل سازمان مورد استفاده قرار گرفته و خلاء هاي بالقوه سرمايه فکري را جبران نمايد .» (همان: ۵۸)
بنابراين با توجه به اهداف ذکر شده در بالا مي‌توان گفت که يکي از بحث‌هاي مطرح در مديريت دانش، بحث استفاده از تجربيات خبرگان سازمان است. افرادي که بخشي از عمر کاري خود را در پست‌هاي مختلف در سازمان گذرانده‌اند و داراي تجربيات فراوان مي باشند. بخشي از اين دانش و تجربيات به صورت دانش آشکار در قالب آئين‌نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها ارائه مي‌شود اما بخش اعظم اين تجربيات و دانش که از آن با نام دانش ضمني نام برده مي‌شود در ذهن افراد سازمان وجود دارد و کمتر فرصت تبديل به دانش آشکار و کاربردي را پيدا مي کند مگر اينکه رويکرد مديريت دانش مورد توجه سازمان و مديران آن قرار گيرد. رويکردي که به نظر مي‌رسد در دولت يازدهم با گنجانده شده در بندهاي منشور اخلاقي مورد تأکيد قرار گرفته است. اين موارد عبارتند از:
بند ۱۰ منشور: «۱۰- نظرات تخصصي مديران قبلي، کارمندان، منتقدان و مشاوران مستقل خود را جويا شوم و به آن توجه ويژه کنم. »
در باره اين بند بايد گفت: جويا شدن نظرات تخصصي مديران قبلي و توجه ويژه به آن، مصداق مثال بارز «اختراع نکردن دوباره چرخ» است. اگر کمي با دقت به اين مسأله دقت کنيم متوجه خواهيم شد که در پس اين جمله چه رويکرد مهمي نهفته است. استفاده از نظرات تخصصي مديران قبلي نشان از روحيه تعامل و مشارکت مديران سازمان و مديران ارشد نظام دارد. اينکه شما اين روحيه را داشته باشيد که خود را بي نياز از نظرات افراد متصدي پست‌ها در گذشته ندانيد اين بسيار با ارزش است. از سوي ديگر نبايد فراموش کرد که حضور هر فردي در مصدر قدر و رآس کار هزينه‌هاي بسياري براي نظام و سازمان داشته است تا آن فرد امروز به عنوان يک مدير باتجربه قلمداد شود. بنابراين اين بند را مي توان يکي از نشانه‌هاي مهم توجه به مديريت دانش نزد مديران عاليرتبه نظام محسوب کرد. در بحث مديريت دانش موضوع اکتساب دانش موضوع مهمي است و يکي از راه‌هاي کسب دانش، استفاده از تجربيات افرادي است که پيش از اين با موضوع مواجه بودند.
بند ۱۳ منشور:
«۱۳- هر گاه به اين جمع‌بندي برسم که توان لازم براي انجام مسئوليت را از دست داده‌ام مراتب را به رييس‌جمهور اعلام کنم و زماني که مي‌خواهم سازمان تحت مديريت خود را تحويل مسئول بعدي دهم، تمام اطلاعات و تجربيات خويش را به جانشين خود منتقل کنم .»
در اين بند هم شاهد توجه به بحث انتقال دانش هستيم که يکي از مراحل چرخه مديريت دانش را تشکيل مي‌دهد. در مرحله انتقال، دانش آشکار توزيع مي گردد. اينکه مديري خود از نظر اخلاقي متعهد و ملزم به اشتراک دانش با مدير بعدي خود مي‌سازد اتفاقي شايسته است که اگر در مديريت ارشد اجرايي نظام تحقق يابد قطعا فعاليت‌هاي مديريت دانش را با موفقيت روبرو خواهد کرد. در فرهنگ اسلامي ما نيز به بحث نشر دانش تأکيد بسياري شده است. مصداق آن حديث «زکات، علم نشر آن است» مي باشد و دولت يازدهم نيز به درستي به آن توجه نموده است.
کلمات کلیدی : سيد سجاد بالاد
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
