در گستره‌ی تاریخ تحولات فرهنگی، آن چه را که از آن به عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایران اسلامی یاد کرده اند، نتیجه و نشانه گزاره‌هایی چون آزاداندیشی، خردگرایی، فرهنگ دیالوگ و دیالوگ‌های فرهنگی است، که سرمایه‌هایی درخشانی از امکان و فرصت زایش و پویش علم و فرهنگ را در جامعه‌ی ایران فراهم ساخت. میراثی گرانبها از گزاره‌ها و آموزه‌هایی که با تعطیل شدن و کم سو شدن چراغ آنها در ادوار مختلف تاریخی، به انحطاط علوم عقلی و تصلب ساختار و نهادهای فرهنگی انجامید. در چنبرهایی از آن انحطاط و تصلب، اندیشه‌های مولد و فرهنگ خلاق و پویای ایرانی - اسلامی از تحرک افتاد ودر سایه‌ی حاکمیت تصلب و انسداد فکری و فرهنگی، دیالوگ فرهنگی جای خود را به مونولوگ بخشید و آزادی های اندیشه و اندیشه‌های آزاد جای خود را به سرکوب آزاد اندیشی و دگراندیشان داد.

از پی آمدهای جزم اندیشی ها و افراطی گری‌ها و خشونت طلبی‌های فکری و فرهنگی، تنگ شدن فضای مناسب برای امکان گفتمان فکری بالنده و فرهنگ آفرین و تمدن ساز در ایران بود. فضایی متصلب و عقیم که در آن با محدود کردن امکان تبادل و تعامل فکری و فرهنگی، چراغ امید به غنای فکری و فرهنگی کم سو گردید و از عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی جز خاطره‌ای تاریخی، سرمایه‌های درخشان چندانی بر جای نماند. عقلانیت و اعتدال حلقه‌ی مفقوده و غایب بزرگ در سرگذشت و سرنوشت تلخ اندیشه و فرهنگ در ادواری از تاریخ ایران بوده است.

در چنین شرایطی از تاریک اندیشی‌های فرهنگی و در استمرار کوشش‌هایی چند در تاریخ معاصر ایران برای تعالی فرهنگی، طرح گفتمان عقلانیت و اعتدال از سوی دکتر حسن روحانی و تلاش هم اندیشان و حامیانشان در رقابت های انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی، بیش و پیش از آن که یک شعار باشد، انعکاسی ازتفکر و تلاش متمایز و ممتاز در توجه به ضرورت تاریخی بازتولید و تحقق و کاربرد گفتمان عقلانیت و اعتدال در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و تلاش مدیریت اجرایی برای عبور از گذرگاه و تنگناهای موجود است.

بدون آن که بتوان پاره‌ای از تلاش‌ها و دستاوردهای برخی از مدیران و متولیان حکومتی و دولتی پیشین در حوزه‌های مختلف فرهنگی در ایران را نادیده گرفت، نمی‌توان از برابر این واقعیت فرار کرد که در نتیجه پاره‌ای افراط و تفریط‌ها، عرصه‌های مختلف فرهنگی با درجات متفاوتی مبتلا به برخی تنگ نظری ها و بی تدبیری های در مدیریت فرهنگی گردید. در چنین شرایطی، دکتر حسن روحانی و هم اندیشانش با گفتمان و رویکرد عقلانیت و اعتدال و کوشش در قالب دولت تدبیر و امید از آغاز راه و در گام های صد روزه خود نشان داده‌اند آمده‌اند تا در حوزه های مختلف و از جمله حوزه مهم فرهنگ، مجالی را برای تنفس فرهنگ در هوای آزادتر و سالم تر فراهم سازند.

حضور وزرای توانمند و کارآمد در حوزه‌های مختلف مرتبط با فرهنگ، به ویژه حضور اعتدالی علی جنتی در سکانداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و از همان آغاز، نوید بخش امید در بهبود و تغییرات مطلوب در روند نگرش‌ها، سیاست گذاری‌ها و برنامه ریزی‌های اجرایی در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر و کاهش مشکلات و تنگناها و افزایش امکانات و فرصت های فرهنگی است. در حوزه‌ی سینما، موسیقی، مطبوعات و کتاب، نویدها و امیدهایی در رویکردهای عقلانی و اعتدالی در عرصه‌های فرهنگی شنیده و دیده می‌شود.


دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و تلاش‌های علی جنتی نشان می‌دهد او و دولت تدبیر و امید آمده‌اند تا با درک هرچه درست تر از سرشت مشکلات و نیازهای اهالی فرهنگ و هنر و رسانه‌ها و اتخاذ تدابیر کارآمد و امیدبخش، حامی و حافظ و مجری ضرورت اعتلا و غنای فرهنگ دینی، ملی و بومی، و نیز صیانت از حقوق و مطالبات صنفی و مدنی و آزادی‌ها و امنیت قانونی اهالی فرهنگ و هنر و مطبوعات و رسانه‌ها باشند. تصمیم برای کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه‌های فرهنگی، افزایش نقش حمایتی و نظارتی دولت بر فعالیت‌های فرهنگی، افزایش مشارکت بخش خصوصی غرهنگ و هنر در تصمیم سازی‌ها و تصمیم گیری‌ها و برنامه ریزی‌ها در حوزه فرهنگ و هنر، تغییر و تحولات و عزل و نصب‌های مدیریتی براساس شایسته سالاری، اراده برای به رسمیت شناختن تکثر و تنوع افکار و ترویج فرهنگ گفت و شنودهای فرهنگی در فضای آزاد و امن، صیانت از آزادی اندیشه و اندیشه‌های آزاد در چارچوب قانون، جملگی نوید دهنده تدبیر برای بازگشت امید به عرصه‌های فرهنگی در دولت تدبیر و امید است.

الف