داخلی صفحه فرهنگی آرشيو يادداشت

دولت تدبیر و امیدهای فرهنگی

بخش تعاملی الف - لطف الله آجدانی

اشاره: مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های بینندگان الف است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. بینندگان الف می توانند با ارسال یادداشت خود، مطلب ذیل را تایید یا نقد کنند.

در گستره‌ی تاریخ تحولات فرهنگی، آن چه را که از آن به عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایران اسلامی یاد کرده اند، نتیجه و نشانه گزاره‌هایی چون آزاداندیشی، خردگرایی، فرهنگ دیالوگ و دیالوگ‌های فرهنگی است، که سرمایه‌هایی درخشانی از امکان و فرصت زایش و پویش علم و فرهنگ را در جامعه‌ی ایران فراهم ساخت. میراثی گرانبها از گزاره‌ها و آموزه‌هایی که با تعطیل شدن و کم سو شدن چراغ آنها در ادوار مختلف تاریخی، به انحطاط علوم عقلی و تصلب ساختار و نهادهای فرهنگی انجامید. در چنبرهایی از آن انحطاط و تصلب، اندیشه‌های مولد و فرهنگ خلاق و پویای ایرانی - اسلامی از تحرک افتاد ودر سایه‌ی حاکمیت تصلب و انسداد فکری و فرهنگی، دیالوگ فرهنگی جای خود را به مونولوگ بخشید و آزادی های اندیشه و اندیشه‌های آزاد جای خود را به سرکوب آزاد اندیشی و دگراندیشان داد.

از پی آمدهای جزم اندیشی ها و افراطی گری‌ها و خشونت طلبی‌های فکری و فرهنگی، تنگ شدن فضای مناسب برای امکان گفتمان فکری بالنده و فرهنگ آفرین و تمدن ساز در ایران بود. فضایی متصلب و عقیم که در آن با محدود کردن امکان تبادل و تعامل فکری و فرهنگی، چراغ امید به غنای فکری و فرهنگی کم سو گردید و از عصر طلایی فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی جز خاطره‌ای تاریخی، سرمایه‌های درخشان چندانی بر جای نماند. عقلانیت و اعتدال حلقه‌ی مفقوده و غایب بزرگ در سرگذشت و سرنوشت تلخ اندیشه و فرهنگ در ادواری از تاریخ ایران بوده است.

در چنین شرایطی از تاریک اندیشی‌های فرهنگی و در استمرار کوشش‌هایی چند در تاریخ معاصر ایران برای تعالی فرهنگی، طرح گفتمان عقلانیت و اعتدال از سوی دکتر حسن روحانی و تلاش هم اندیشان و حامیانشان در رقابت های انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی، بیش و پیش از آن که یک شعار باشد، انعکاسی ازتفکر و تلاش متمایز و ممتاز در توجه به ضرورت تاریخی بازتولید و تحقق و کاربرد گفتمان عقلانیت و اعتدال در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و تلاش مدیریت اجرایی برای عبور از گذرگاه و تنگناهای موجود است.

بدون آن که بتوان پاره‌ای از تلاش‌ها و دستاوردهای برخی از مدیران و متولیان حکومتی و دولتی پیشین در حوزه‌های مختلف فرهنگی در ایران را نادیده گرفت، نمی‌توان از برابر این واقعیت فرار کرد که در نتیجه پاره‌ای افراط و تفریط‌ها، عرصه‌های مختلف فرهنگی با درجات متفاوتی مبتلا به برخی تنگ نظری ها و بی تدبیری های در مدیریت فرهنگی گردید. در چنین شرایطی، دکتر حسن روحانی و هم اندیشانش با گفتمان و رویکرد عقلانیت و اعتدال و کوشش در قالب دولت تدبیر و امید از آغاز راه و در گام های صد روزه خود نشان داده‌اند آمده‌اند تا در حوزه های مختلف و از جمله حوزه مهم فرهنگ، مجالی را برای تنفس فرهنگ در هوای آزادتر و سالم تر فراهم سازند.

حضور وزرای توانمند و کارآمد در حوزه‌های مختلف مرتبط با فرهنگ، به ویژه حضور اعتدالی علی جنتی در سکانداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و از همان آغاز، نوید بخش امید در بهبود و تغییرات مطلوب در روند نگرش‌ها، سیاست گذاری‌ها و برنامه ریزی‌های اجرایی در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر و کاهش مشکلات و تنگناها و افزایش امکانات و فرصت های فرهنگی است. در حوزه‌ی سینما، موسیقی، مطبوعات و کتاب، نویدها و امیدهایی در رویکردهای عقلانی و اعتدالی در عرصه‌های فرهنگی شنیده و دیده می‌شود.


دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و تلاش‌های علی جنتی نشان می‌دهد او و دولت تدبیر و امید آمده‌اند تا با درک هرچه درست تر از سرشت مشکلات و نیازهای اهالی فرهنگ و هنر و رسانه‌ها و اتخاذ تدابیر کارآمد و امیدبخش، حامی و حافظ و مجری ضرورت اعتلا و غنای فرهنگ دینی، ملی و بومی، و نیز صیانت از حقوق و مطالبات صنفی و مدنی و آزادی‌ها و امنیت قانونی اهالی فرهنگ و هنر و مطبوعات و رسانه‌ها باشند. تصمیم برای کاهش تصدی‌گری دولت در حوزه‌های فرهنگی، افزایش نقش حمایتی و نظارتی دولت بر فعالیت‌های فرهنگی، افزایش مشارکت بخش خصوصی غرهنگ و هنر در تصمیم سازی‌ها و تصمیم گیری‌ها و برنامه ریزی‌ها در حوزه فرهنگ و هنر، تغییر و تحولات و عزل و نصب‌های مدیریتی براساس شایسته سالاری، اراده برای به رسمیت شناختن تکثر و تنوع افکار و ترویج فرهنگ گفت و شنودهای فرهنگی در فضای آزاد و امن، صیانت از آزادی اندیشه و اندیشه‌های آزاد در چارچوب قانون، جملگی نوید دهنده تدبیر برای بازگشت امید به عرصه‌های فرهنگی در دولت تدبیر و امید است.