الف - در نبرد علیه داعش هر کشوری با دشمن خود می جنگد

در نبرد علیه داعش هر کشوری با دشمن خود می جنگد

محاصرۀ شهر کردنشین کوبانی که با عادی شدن وحشتناک سربریدن های داعش همراه گردیده، باعث بروز تضادها و تناقضاتی در خاورمیانه و نیز در ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا می گردد. این یک جبهۀ منسجم و متجانس نیست، بلکه اتحادی است که بر اثر وقایع تحمیل شده است: اعضای آن؛ همچون ترکیه و پادشاهی های عرب حوزۀ خلیج فارس، اهداف متفاوت و حتی متضادی را دنبال می کنند.

روزنامه ایتالیایی ایل سوله در ادامه می نویسد، وقوع کشتارها امر تازه ای نیستند، اما زمانی که کشورها تجزیه می شوند، مرزهای کشورها سقوط می کنند و مردم از شناسنامۀ کشورشان حذف می شوند و به خیل آوارگان بدون بازگشت می پیوندند، حتی بحث و جدلی که میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا به وجود آمد می تواند به درک آنچه در حال وقوع است، کمک کند.

بایدن در کنفرانسی که در دانشگاه هاروارد برگزار شد، اعلام کرد که اردوغان اذعان داشت که با عبور دادن هزاران تن از نیروهای جهادی از مرز خود با سوریه جهت مقابله با بشار اسد ، مرتکب اشتباه شده است: بخش اعظم این افراد سپس جذب داعش شدند. اردوغان منکر بیان یک چنین چیزی گردید، از بایدن می خواهد پوزش بطلبد و اظهار می دارد که داوطلبان مخالف اسد در نظر مقامات ترکیه «توریست ها» یی بیش نبودند. ما با هم درگیر هستیم، اگرچه روز پنج شنبه مجلس آنکارا مجوز انجام عملیاتی را علیه داعش صادر کرد.

این بحث و جدل در حالی بالا می گیرد که نیروهای جهادی وارد شهر کوبانی شدند و تانک های ترکیه همچنان از روی تپه به تماشای کشتار پیشمرگان می پردازند، علی رغم اینکه احمد داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه اعلام کرده بود که آمادۀ مداخله به منظور جلوگیری از این است که این شهر که در ۵۰۰ متری مرز ترکیه واقع شده است و در نتیجه به ناتو نیز تعلق دارد، به دست داعش بیفتد.

در واقع، در حالی که نبرد کوبانی بالا می گرفت، روز گذشته در مقابل ژاندارمری ترکیه نبرد دیگری با استفاده از گاز اشک آور به منظور متوقف ساختن داوطلبان کردی که قصد دارند به برادران سوری شان کمک کنند، درگرفت. نبردی که بسیار کمتر مرگبار بوده، اما چندان شادی بخش نبود.

طبعاً هیچ کدام از چیزهایی که ترک ها تاکنون وعده اش را داده اند، رخ نداد. زیرا آنان به هیچ وجه قصد ندارند سربازان خود را برای نجات کردهای روجاوا (شمال سوریه این گونه خوانده می شود)، متحدین حزب کارگران کردستانِ عبدالله اوجالان به مخاطره بیندازند. تشکل تاریخی وابسته به جنگ چریکی ضد ترکیه که در فهرست سیاه سازمان های تروریستی قرار دارد. اردوغان در مقابل مسجد آبی شهر استانبول، در پایان نماز عید قربان گفت: «از نظر ما داعش و حزب کارگران کردستان یک چیز اند.»

آمریکایی ها و ترک ها در خصوص کردهای سوریه مواضع بسیار مختلفی دارند. آمریکا قصد دارد آنها را جذب ائتلاف ضد داعش کند. ائتلافی که هم اکنون کردهای عراق در صفوف آن قرار دارند. موضعی که به نظر برسد برای ترک ها تهوع آور است. نظامیان آنکارا با شنیدن کلمۀ حزب کارگران کردستان دست به اسلحه می برند. آنها مدت سه دهه نبرد و سوءقصدهای تروریستی دچار وسواس فکری شده اند. این نیز یک رفتار قابل درک است. رفتار اردوغان که مدت دو سال با وعدۀ انجام یک مذاکرۀ صلح با حزب کارگران کردستانِ عبدالله اوجالان، این زندانی جزیرۀ امرالی، به تملق گویی کردهای ترکیه پرداخت، اندکی کمتر قابل درک است. لیکن اردوغان از این موضوع خشمگین است که حزب کرد Hdp در مجلس به سختی به او راِی خواهد داد تا اکثریت دو سوم لازم جهت تغییر قانون اساسی و تصویب یک نظام ریاستی را کسب نماید.

ترک ها فعلاً از نظر نظامی در کوبانی مداخله نکردند. این امر به عوامل دیگری نیز مربوط می گردد. عواملی که نه تنها به هشدارهای همسایگانش، از سوریه گرفته تا ایران و عراق وابسته است بلکه تحت الشعاع روابط بیش از پیش تنش آلود با آمریکاست. ترکیه در کوبانی اوضاع را تنش آلودتر می کند و اجازه می دهد که کردها به کندی تار و مار شوند، زیرا قصد دارند با واشنگتن مذاکره کنند.

در روزهای آتی جان آلن، فرستادۀ ویژه باراک اوباما، رئیس جمهور برای جنگ علیه خلافت وارد آنکارا خواهد شد: ترک ها خواستار اعمال یک «منطقۀ پرواز ممنوع» در برخی از بخش های شمالی سوریه که با مرز ترکیه در تماس است، خواهند شد، منطقه ای با منع پرواز، مشابه آنچه در عراق در سال های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ اعمال گردیده بود. در ازای آن، ترکیه آماده است پایگاه هوایی اینجرلیک را در اختیار هواپیماهای جت شکاری ائتلاف قرار دهد.

«منطقۀ پرواز ممنوع» قطعاٌ علیه داعش که فاقد یک نیروی هوایی است، نیست بلکه بشار اسد را هدف قرار می دهد. به عقیدۀ اردوغان، نبرد برای سرنگون ساختن دولت دمشق نسبت به هر هدف دیگری از جمله داعش در اولویت قرار دارد. مذاکره پیرامون «منطقۀ پرواز ممنوع» که مسکو و تهران، متحدین اسد به مخالفت با آن پرداختند، به بحث و جدلی که میان اردوغان و بایدن آغاز گردیده نیز مربوط می شود. ترک ها آن را به منظور حفاظت از ارتش آزاد سوریه می خواهند.

اردوغان همان گونه که بایدن می گوید راه را به روی تکفیری های مخالف اسد باز گذاشت به این امید که آنها را کنترل کند. اکنون نیز این ائتلاف که در عرصۀ نبرد می بایست منافع مختلف را کنار هم قرار دهد، بیش از پیش به نظر می رسد عرصه ای تغییرپذیر و بی ثبات باشد که در آن اتحادهایی که از چندین دهه پیش قدرتمند شده اند، با خطر لغزش مواجه هستند. چنانچه کوبانی سقوط کند، این بار بسیار خواهند بود کسانی که وجهه شان را از دست خواهند داد. به طور قطع، نه کردهایی که در استالینگرادِ خود سنگر گرفته اند.