روحانی: کارت زرد برای این دولت نگرانی نیست/ هنر بدون آزادی معنا ندارد
بخش داخلی الف، 19 دی 92
19 دی 1392 ساعت 10:27
حسن روحانی، رییس‌جمهور دیشب، به تالار وحدت رفت تا با هنرمندان و نویسندگان دیدار کند و سخن بگوید.
به گزارش الف به نقل از خبرگزاری ها، رییس‌جمهوری دیداری صمیمانه با جمعی از هنرمندان و اعضای تشکل‌های فرهنگی و هنری داشت. شبی به گفته او به یادماندنی و ماندگار. او گفت که از هنر گفتن با هنرمندان کار سختی است و اشاره کرد که معمولا سیاستمداران و دولتمردان چنان با هنرمندان سخن گفته‌اند که انگار قصد تعیین تکلیف برای آنان دارند.
اما حسن روحانی، قصد تعیین تکلیف با هنرمندان نداشت، او هر چه گفت از عدم مداخله دولت در کار هنرمند بود و اعتمادسازی و از بین بردن فضای امنیتی در هنر. هنری که از نظر او نه دستوردادنی بود نه سفارش‌کردنی. «هنر قالب و معناست، هنر خلاقیت است. این نوع جلسات هم برای هم‌اندیشی و همفکری اهالی اقلیم‌های متنوع فکری است تا از همدیگر درک نزدیکتر و متقابلی داشته باشیم.»
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ذات هنر را با مفهوم خیر و نیکی یکی دانست و گفت که قبل از عصر جدید هنر بسیار فراتر از هنرهای زیبا تفسیر می‌شد، هنر گفت‌وگو، هنر معاشرت، هنر دیپلماسی، هنر زندگی مسالمت‌آمیز، هنر زندگی بی‌کینه: «هر کار بی عیبی هنر است؛ هنر هر کار بدون عیب است و همه ما باید تلاش کنیم هنرمندانه حرف بزنیم؛ هنرمندانه عمل کنیم، هنرمندانه با هم تعامل داشته باشیم.»
هنر مرده را زنده می‌کند
رییس‌جمهور گفت که هنر یعنی عروج فکر از سطح عادی به سطح متعالی، همان که در عرفان و فلسفه اسلامی به عالم اعلا تعبیر می‌شود و اضافه کرد: «این هنرمند است که رودخانه را، کوه‌ها را، بلبل را، شمع را و پروانه را به سخن وا می‌دارد و اگر بگوییم که هنر مرده را زنده می‌کند سخنی به گزاف نگفته‌ایم.»
تقسیم هنرمندان به ارزشی و غیرارزشی بی‌معناست
حسن روحانی به یکی از بحث‌برانگیزترین مباحث در جامعه هنرمندان هم اشاره کرد. تقسیم هنرمندان به ارزشی و غیر ارزشی و آن را کار بی معنایی دانست: «خلقت بزرگترین مظهر قدرت خدای لایزال است که فقط در این زمینه است که فتبارک الله احسن الخالقین.
هنرمند جهان را بازآفرینی می کند و کار او در مسیر ارزش های الهی است؛ هنرمند البته در مسیر هنر باید با مردم ذوق مردم، خواست مردم خود را نزدیک کند.
»
رییس‌جمهور منتخب خلاقیت را تنها در سایه حریت امکان‌پذیر دانست و گفت: «اما اعمال محدود کننده ای نیز برای هنر وجود دارد قبل از آن که شما به نام سانسور و ممیزی و دولت نام ببرید، خود جوامع بشری و اجتماع اولین قدم برای قرار دادن چارچوب برای هنر است.» او همه هنر را همان چیزی دانست که فردوسی گفته است، مردمی بودن و صداقت و گفت این همه هنر است.
حافظ رند روشنفکر زمان خود بود
صحبت از فردوسی، حرف را به حافظ هم کشاند که از نظر حسن روحانی حافظه تاریخی، ادبی و هنری ملت ایران است: «من گاهی اوج هنر ایرانی را در حافظ می بینم، حافظ شیرازی،هنرمند ایرانی می تواند مقتدایش حافظ باشد، حافظ حافظه تاریخی ادبی و هنری ملت ایران است. حافظ با همه نقد و انتقادی که بر حکومت و جامعه داشت در طول تاریخ کتابش قدر دیده و بر صدر نشسته و گاهی آن چنان تعالی یافته که جایکاهش در کنار کتاب حق و قرآن مجید قرار گرفته است.
هنرمند نه زینت‌المجالس است و نه اپوزیسیون
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که هنرمند نه قرار است زینت‌المجالس باشد و نه قرار است در نقش اپوزیسیون قرار بگیرد: «هنرمند نه قرار است نوک پیکان تحولات سیاسی باشد و نه قرار است گوشه نشین خرابات و خانه. او اهل دل، اهل فکر و فن است و قرار نیست هر چه دولت یا جامعه یا حتی روشنفکران می‌گویند را به تصویر بکشد. او برداشت خود را دارد و قرار هم نیست که با دولت یا جامعه در ستیز باشد و بجنگد.»
شاهنامه سفارش یک ملت و یک تاریخ بود
رییس قوه مجریه یادی هم از روزهایی کرد که با علی جنتی در سال ۱۳۵۹ به صدا و سیما رفتند: «جزو اولین آثاری که قرار شد ببینیم و برای تکمیل آن تصمیم بگیریم کار مرحوم علی حاتمی بود، آن کار آن زمان با بودجه عمومی انجام می گرفت و کار هنوز تکمیل نبود و فیلم مونتاژ هم نشده بود و قطعه قطعه فیلم را می دیدیم.»
روحانی گفت که کار سفارشی معنایش این نیست که اگر هنرمند صاحب‌نامی سفارشی را دریافت کرد ذوق هنری او تسلیم آن سفارش باشد. او همچنان باید از خلاقیتش استفاده کند و برای اثبات سخن خود از شاهنامه مثال زد که نظر او سفارش یک ملت و تاریخ بود: «این چنین مشهود است که شاهنامه نیز به سفارش سلطان محمود سروده شد اما در واقع این شاهنامه سفارش یک ملت و یک تاریخ بود.»
همین موضوع سفارشی بودن باعث شد تا رییس‌جمهور بگوید که نمی‌توان با دستور هنر را خلق کنیم: « آثار عظیم معماری از قبیل تخت جمشید و آثار اسلامی در اصفهان با حمایت حکومت بود، اما امروز به عنوان نماد یک ملت است. و از فضای امنیتی هم سخن گفت که جوانه هنر را می‌خشکاند و به تعبیر اقبال لاهوری اظهار داشت: «هرگاه خشک مغزی کوته نظر زمام امور را در دست گرفت هنر مجال بروز نیافت.»
هنر فرمایشی در دستور کار ما نیست
رییس دولت، تاکید کرد که باید برای هنر فضای مناسب فراهم کرد و ادامه داد: «دولت برای خود رسالت ترویج را بر عهده می گیرد نه این که هنر فرمایشی را در دستور کار خود قرار دهد.
در این میان البته او گفت که دولت وظیفه دارد از برخی موضوعات ملی مثل فرهنگ ایران و اسلام یعنی آنچه که هویت اسلامی و ایرانی ما را نگه می‌دارد و تعالی می‌بخشد حمایت بیشتری کند: «ای کاش می شد افتخارات هنری ما به نمایش در می آمد؛ ای کاش می شد بر داستان های شاهنامه فردوسی و مثنوی مولوی که هر دوی اینها آکنده از قصه های دینی و ایرانی است به صورت آثار نمایشی، سینمایی، تلویزیونی و حتی رمان های خواندنی سرمایه گذاری می شد.»
امام تنها فقیهی بود که از یک روشنفکر به نیکی یاد کرد
در این میان، روحانی به نقش انقلاب اسلامی در شکوفایی هنر هم اشاره کرد و یکی از خدمات امام خمینی (ره) را به عنوان احیاگر قرن که آزادی را به این سرزمین به ارمغان آورد آشتی برقرار کردن بین مردم متدین و هنر دانست: «در دوران او بود که به عنوان یک فقیه و مرجع عالی قدر، حلیت هنر موسیقی با سرودهای انقلابی و میهنی فراهم شد و در عصر او بود که بسیاری از آثار ادبی و هنری اجازه نشر یافتند.
»
او گفت که در تاریخ روحانیت شیعه امام (ره) تنها فقیهی بود که از یک فیلم و فیلمساز روشنفکر به نیکی یاد کرد. اشاره او به سخنان تاریخی بنیانگذار انقلاب اسلامی به فیلم «گاو» اثر داریوش مهرجویی بود.
رییس‌جمهور به موسیقی هم پرداخت: « انقلاب موسیقی سنتی و یا به بیانی بهتر موسیقی ملی ایران را احیا کرد. قبل از انقلاب موج موسیقی های غربی و پاپ به گونه ای بود که در حال ویران کردن موسیقی سنتی بود اما انقلاب شرایطی فراهم کرد که هنرمندان بزرگی که قبل از انقلاب هم شناخته شده بودند، در فضای امن و سالم بعد از انقلاب رشد کردند و بالیدند و تیراژ موسیقی سنتی ما بالا رفت و بازار پر رونقی پیدا کرد.
»
بعد از موسیقی نوبت به سینما رسید که رییس‌جمهور درباره آن گفت: «در حوزه سینما و هنر نمایشی نیز انقلاب اسلامی برکات زیادی داشت؛ همه منتقدان فیلم اذعان دارند که دهه ۷۰ دهه اوج سینمای ایران بود و آثار بزرگ، بحث انگیز، متفکرانه و هنرمندانه به جامعه ما عرضه شد تا جایی که امروز ایران یکی از مدعیان جوایز جهانی مانند اسکار است.
»
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی دیگر از برکات انقلاب را حضور زنان در سینما دانست و اضافه کرد: «جالبتر آنکه در فضای بعد از انقلاب، زنان و بانوان هنرمند بسیاری در بخش های مختلف هنر از جمله در سینما رشد کردند تا جایی که نه تنها بازیگری را بر عهده گرفتند بلکه در عرصه کارگردانی و نویسندگی نیز توانستند نقش خود را ایفا کنند در حالی که قبل از انقلاب خانواده های متدین و مذهبی این کشور اجازه نمی دادند فرزندان آنها و اعضای خانواده آنها در این زمینه ورود کند و این یکی دیگر از خدمات انقلاب اسلامی بود.
کار ارشاد باید کار اداری باشد
«این دولت قصد ندارد ممیزی را در فرهنگ و هنر به صورت راه و مسیری که مانع کار هنرمندان باشد ادامه دهد.» رییس‌جمهور با این جمله وارد بحث ممیزی شد و گفت: «این دولت قصد ندارد ممیزی را در فرهنگ و هنر به صورت راه و مسیری که مانع کار هنرمندان باشد، ادامه دهد.
ممیزی باید در چارچوب قانون و هدفمند باشد؛ اگر قانون ابهام دارد باید قانون شفافی و چارچوب شفافی را در اختیار همه قرار دهیم تا تکلیف همه روشن شود.
»
او گفت که کار وزارت ارشاد باید تقریبا یک کار اداری باشد و اگر می‌خواهیم کار ممیزی را انجام دهیم باید گروهی از فرهیختگان، اندیشمندان، هنرمندان، عالمان حتی عالمان دینی در کنار یکدیگر بنشینند و آنها باشند که بر هنر نظارت کنند.
به همین دلیل از نظر حسن روحانی کارمند دولتی نمی‌تواند ناظر خوبی برای هنر باشد و پرسید چرا نظارت بر سینما، کتاب و موسیقی را به اهلش واگذار نکنیم؟: « چه اشکالی دارد که انجمن های صنفی بخشی از بار مسوولیت وزارت ارشاد را بر دوش گیرند؟» او به حاضران گفت: «به هم اعتماد کنیم زیرا دوران، دوران اعتماد است.»
او وظیفه دولت را تامین مسائل ملی همانند امنیت و سیاست خارجی دانست نه مداخله در هنر. وی افزود: «سیاست خارجی و دیپلماسی صرفا از طریق دولت انجام می گیرد و نهاد دیگری حق مداخله ندارد؛ البته خطوط کلی سیاست خارجی طبق قانون اساسی توسط رهبر معظم انقلاب تایید می شود.
»
رییس دولت یازدهم تاکید کرد که دولت در شرایطی نیست که بتواند آثار هنری خلق کند و گفت که هیچ دولتی نتوانسته آثار هنری فاخر را به وجود آورد: «دولت کتاب نمی نویسند، فیلم نمی سازد، شعر نمی سراید و موزیک نمی نوازد بلکه دولت باید تسهیل کننده راه برای اصحاب فکر و هنر باشد.
»
نگاه امنیتی به هنر بزرگترین اشتباه است
«همه باید بدانیم که هنر خط نیست و هنرمند امنیت کشور را به مخاطره نمی‌اندازد. به هنر و هنرمند اعتماد کنیم.» این جملات روحانی با استقبال حاضران مواجه شد. او تاکید کرد که نگاه امنیتی به هنر بزرگترین اشتباه امنیتی است و گفت: «در امنیت اولین قدم، تشخیص منابع تهدید است. در جامعه امروز، منابع تهدید ما آسیب های اجتماعی همچون فقر و فحشا، رواج بی اعتمادی اجتماعی و فساد اقتصادی است.
اگر آسیب ها چاره نشود رابطه بین دولت و ملت را می خشکاند.»
او آسیب‌ها را تهدید دانست نه هنرمندی را که می‌تواند مظهر نشاط، امید، اتحاد و همبستگی ملی شود: «صدا و نوا و توانایی در نمایش و ساخت یک اثر تجسمی گاهی می تواند دردها را کاهش دهد و آرزوهای یک ملت را محقق کند. هنرمند است که می تواند با خلق آثارش آینده را نقد کند و با تخیل و هوشمندی، راه آینده را بهتر مشخص کند.ما اگر به هنر و هنرمند با نگاه امنیتی نگاه کردیم، اولا تهدیدات اصلی را فراموش کرده ایم و ثانیا هنرمندی که می تواند ما را متوجه تهدیدات واقعی کند، از وظیفه اش بازداشته ایم.»
روحانی گفت که بستن پر و بال هنرمند آماده کردن باند فرود برای هواپیماهای دشمن است: « اگر بحث تهاجم فرهنگی داریم و می گوییم دیگران برای یکسان سازی فرهنگی تلاش می کنند، وقتی پر و بال هنر وهنرمند را بستیم در حقیقت باند فرود را برای هواپیماهای دشمن آماده کرده ایم.»
نمی‌توان مجموعه‌ای فرهیخته را زیر سئوال برد
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که وقتی فرزندان این سرزمین نتوانند قهرمانان خود را در میان محصولات فرهنگی وطنی و خودی ببیند ناچار به دنبال قهرمانان آن سوی آب خواهند رفت و گفت: «خطر اینجاست. حتی اگر کشوری بخواهد در برابر دشمن بایستد، این هنرمند است که می تواند روحیه مقاومت و ایستادگی را در میان مردم زنده نگاه دارد، همان کاری که هنرمندان متعهد ما در دوران دفاع مقدس انجام دادند.
»
او با بیان این مطلب که اگر فضای هنری در عراق و افغانستان فعال بود، اشغال آنها امکان پذیر نبود، گفت: «برخی هنرمندان ما را به غرب زدگی متهم می کنند، استدلال آنها این است که بدنه هنری جامعه ما را فساد فرا گرفته است؛ باید این بنا را ویران کرد و از نو ساخت. یکی از تفکرات غلط و اشتباهی بود که در ذهن بعضی آمد و متاسفانه در این زمینه قدم هایی برداشته شد.»
رییس‌جمهور به تفکر بعضی‌ها هم اشاره کرد که: «بعضی می گویند اگر ما آنچه گفتیم انجام دادند، می شود هنر خوب و آنچه ما دلمان نخواست، می شود هنر بد.
در هر جامعه ای ممکن است خطا و فساد باشد، اما نمی توان یک مجموعه فرهیخته، بزرگ و تاثیرگذار را در این کشور زیر سوال قرار داد؛ این قضاوتی نابحق، نابجا و ظالمانه است.
»
رییس جمهوری در بخش دیگری از سخنانش در جمع هنرمندان و اعضای تشکل های فرهنگی و هنری اظهار داشت: اصحاب هنر مشکلات فراوانی دارند؛ برخی از آنها امشب در اینجا بیان شد؛ شاید نخستین جلسه ای بود که خداوند توفیق داد بیشتر شنیدم و کمتر سخن بگویم؛ چه این که گفت خدا دو گوش به ما داده است و یک زبان که بیشتر بشنویم و کمتر بگوییم.
روحانی افزود: «می دانم درد دل های شما در فرصت کوتاه امشب بخش کوچکی بود از آنچه در دل داشتید؛ دولت وظایف خود را در چارچوب قانون اساسی انجام خواهد داد؛ دولت در حد توان وامکاناتش از هنر حمایت خواهد کرد؛ شاید عمدتا دولت لازم باشد در زیرساخت ها بیشتر وارد عمل شود و کمک کند؛ اما در حد توان، دولت این قدم ها را برخواهد داشت.»
ارکستر سمفونی و موسیقی ملی احیا می شوند
روحانی با بیان این مطلب که من از این که ارکستر سمفونی و ارکستر موسیقی ملی به تعطیلی کشیده شده است، بسیار متاسفم و حتما این دولت در همین ماه های آینده اینها را احیا خواهد کرد؛ اگر چه ممکن است وزیر ارشاد باز هم کارت زرد بگیرد. او با بیان این مطلب که این دولت به تمام تعهداتی که در دوران انتخابات و قول هایی که به مردم داده است، عمل خواهد کرد، افزود:«کارت زرد برای این دولت نگرانی نیست.»
روحانی گفت:« ما به امثال آقای جنتی ها به عنوان مدافع حقوق هنرمندان و آزادی افتخار می کنیم؛ در هر مسیری مشکلات وجود دارد، سوختن و هیچ نگفتن هنر است.» رییس دولت تدبیر و امید تاکید کرد که اینها پیش پای دولت مشکلاتی نیست، دولت انشاء الله به وعده های خود در زمینه هنر و اصحاب هنر عمل خواهد کرد.
واگذاری نظارت به اصناف
روحانی با بیان این مطلب که هر نظامی خطوط قرمزی دارد اما باید این خطوط شفاف و روشن باشد تا اعمال سلیقه ای در این مسیر وجود نداشته باشد. رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: اگر ما مقررات شفاف و روشنی داشته باشیم، می توانیم کار را به اصناف و تشکل ها واگذار کنیم چون آنها عاشق ایران و نظام هستند. رییس جمهوری اظهار داشت: ما باید شرایط مناسبی را برای فعالیت هنرمندان آماده کنیم تا آنها بتوانند به رشد و بالندگی برسند.
روحانی با تاکید بر اینکه دولت باید اقتصاد فرهنگ را احیا کند، اظهار داشت: دولت این را جزو وظایف خود می داند؛ البته روشن است که در تولید باید اول تقاضا را تحریک کرد؛ مردم ما باید کالای فرهنگی را ارج بنهند؛ در این زمینه باید کار فراوانی انجام داد. وی افزود: اینکه تیراژ کتاب معمولا ۲ هزار و ۳ هزار است، اینکه شما می بینید بقیه آثار هنری ما در بازار مشتری ندارد، این که گیشه های سینمای ما خلوت است یعنی باید تقاضا را تحریک کنیم و باید کالاهای متنوع فرهنگی عرضه کنیم.
رییس جمهوری ادامه داد: مشکل دستوری شدن هنر همین است که نمی تواند خلاق باشد و نمی گذارد آنچه خواست جامعه است به صورت متنوع در جامعه عرضه شود و بنابراین دولت تلاش خواهد کرد تا اینکه اقتصاد فرهنگی و بویژه هنری ما پویا و فعال شود و حتی باید بتوانیم بازارهای منطقه ای و جهانی را نیز به تصور خود در آوریم.
عده ای صدای ملت را نشنیده‌اند
رییس جمهوری خطاب به هنرمندان گفت: دولت برای اهداف خود به سوی شما دست نیاز دراز می کند؛ دولت تداوم امید در میان مردم می خواهد؛ از شما می خواهم آثار امیدبخش و نشاط آفرین تولید کنید، آثار یاس آور کافی است.
روحانی تاکید کرد: دولت در فکر ایجاد آشتی ملی است؛ در فکر وحدت ملی است؛ دولت می خواهد کینه ها از سینه ها برداشته شود؛ شمایید که می توانید زمینه را آماده کنید؛ دولت می خواهد اعتدال در جامعه برقرار شود، دولت می خواهد بین حقوق و وظایف تعادل باشد؛ دولت می خواهد میانه روی را ترویج کند و دولت با خشونت و افراط مخالف است ما با همه توان می خواهیم افراطیون را به انزوا برانیم. رییس جمهوری تصریح کرد: برخی هنوز صدای ملت را در ۲۴ خرداد نشنیده اند، پنبه ها را از گوش در آوردند.
روحانی با اشاره به تصویب پیشنهاد ایران مبنی بر نفی خشونت و افراطی گری در جهان اظهار داشت: ایران منادی مقابله با خشونت و افراطی گری در جهان است؛ اینکه طرح ایران در سازمان ملل در ظرف چند ماه با اتفاق آرا به تصویب رسید، نشان عظمت ملت ایران است. رییس جمهوری تاکید کرد: برای مبارزه با خشونت، برای دیپلماسی عمومی، برای یاری دولت، دست دولت به سوی هنرمندان به عنوان یاران نزدیک دولت و مورد اعتماد دولت دراز است.
روحانی در پایان تصریح کرد: و سخن آخر، هنر همیشه خوب است چون هنر همان خوبی است.
کد مطلب: 211228
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcdxf0xjyt0fx6.2a2y.html?211228