الف - عربستان وجه المصالحه غرب قرار گرفته است/ احتمال حذف اسرائيل از خاورميانه

عربستان وجه المصالحه غرب قرار گرفته است/ احتمال حذف اسرائيل از خاورميانه

بعد از حمله عربستان به یمن بسیاری از تحلیلگران ضمن انتقاد از اقدام سعودی ها این عمل را زمینه ساز تئوریزه کردن منطق امنیتی قدرتهای فرامنطقه ای در خاورمیانه ارزیابی و تبعات آن را برای عربستان سعودی وخیم عنوان کردند.

به‌گزارش الف، بعد از سقوط نظام بین الملل دوقطبی و با توجه به منطقِ دوره‌گذارکلونی قدرتهای بزرگ مترصد فرسایش قدرتِ کشورهای منطقه با ایجاد آشوب و بی نظمی کنترل شده هستند و طراحی بحران یمن با فرض فرسایش قدرت های منطقه ای چون ایران و عربستان قابل ارزیابی است. فارغ از آن که غرب بدون هیچ دلبستگی به دولتهای منطقه صرفا نگران برهم خوردن منطق امنیتی خود در خاومیانه است و این درحالی است که شیخ ریاض بدون در نظر گرفتن این منطق گذار دست به ریسک بازگشت ناپذیری در مورد همسایه جنوبی خود زده که به عقیده برخی از تحلیل گران ممکن است این کشور در منظومه جدید امنیتی خاورمیانه وجه المصالحه قرار گرفته و قربانی رفقای جهانی خود شود.

در همین زمینه مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بین المللی، در گفتگویی با الف در تحلیل تغییر ساختار نظام بین الملل و تاثیرگذاری آن بر رفتار عربستان سعودی عنوان می کند: ریاض با نقشی که در دوره گذار در خاورمیانه برای خود تعریف کرده است در واقع اسیر منطق امنیتی غرب شده و ممکن است در فرایند بحران یمن وجه المصالحه قرار گرفته و هزینه سنگینی را پرداخت نماید.

این کارشناس مسائل بین المللی اظهار کرد: عربستان در جغرافیای سیاسی جهان در یکی از مهمترین مناطق جغرافیایی در هارتلند نو یا به تعریفی خاورمیانه قرار دارد که پس از جنگ جهانی دوم و بر اساس یک فرایند ناشی از پیامدهای دو جنگ جهانی اول و دوم در قرن بیستم میلادی شکل و محتوایی این چنینی پذیرفته است و تحرکاتی که درعربستان شکل گرفته ناظر بر پیوستگی و ورود به مرزهای وابستگی با قدرتهای فرامنطقه ای مانند انگلستان و ایالات متحده است به گونه ای که قبل از انقلاب ایران، عربستان به عنوان یکی از پایه های دکترین دو ستونی نیکسون به عنوان ستون اقتصادی این فرضیه امنیتی قرارگرفت.

وی افزود: از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشت که با توجه به ورود نظام بین الملل به دوران گذار پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و فراز و نشیب هایی که در حدود دو دهه اتفاق افتاده است عربستان نیز به واسطه پیوستگیها و وابستگی های تعریف شده خود با کشورهای فرامنطقه ای در هارتلند نو یا خاور میانه منافع ملی جدیدی را برای خود تعریف نموده است.

مطهرنیا تصریح کرد: در منطق گذار‌، واقعیت های بحران زا و بحران زی تراکم پیدا کرده و موجب می شود زمینه های تغیر و تحول بنیادین در نگرش ها و خط مشی های اجرایی به وجود آید و هر چقدر این خط مشی ها عملیاتی تر شوند این منطق گذار میل به پایان یافتن و دست یافتن به یک منطق جدید را پس از پس از منطق کهن از خود نشان می دهد و در این زمینه به نظر می رسد در بافت موقعیتی ناشی از حل و فصل احتمالی پرونده هسته ای ایران و آنچه که در سوریه، مصر و دیگر کشورهای عرب منطقه رخ داد هم اکنون وضعیت به گونه شده است که نظام بین الملل در حال تمرین برای شکل دادن به نظم نوین جهانی در آینده و عبور از این منطق گذار است.

این کارشناس مسائل بین الملل، عملکرد ایالات متحده آمریکا به عنوان یک کنشگر فرامنطقه ای در ارتباط با عربستان را از نشانه های این منطق گذار ارزیابی کرد و گفت: آمریکا خواهان تقویت کنترل شده عربستان در خاورمیانه عربی و از طرف دیگر کنترل خاندان آل سعود در چارچوب توازن منطقه ای متکی بر توازن ضعف است به گونه ای که عربستان هم اکنون یک جغرافیای متراکم از دلارهای نفتی است فلذا خاندان آل سعود در هزینه کردن دلارهای انباشته شده نفتی جهت گیری خلاف اهدافِ هدفگذاری شده را در ایالات متحده آمریکا طی کنند که می تواندمخاطره انگیز باشد. پس از یک سو بر آن است که عربستان تقویت شود و ازسوی دیگر خاندان آل سعود تا حدود زیادی کنترل گردند. بنابراین وارد کردن عربستان در منازعات منطقه ای و تشدید منازعات فرقه ای و مذهبی تنها به هدف تضعیف ایران و هم پیمانانش صورت نمی پذیرد بلکه توازن ضعف منطقه ای را دنبال می کند.

مطهرنیا طراحی بحران یمن را دومین گام امنیتی آمریکا درخاورمیانه در راستای مدیریت توازن ضعف نامید و افزود: بعد از مدیریت ناامنی در منطقه خاورمیانه، ایالات متحده به دنبال مدیریت توازن ضعف در منطقه است و امکان دارد در سومین پروسه مدیریتِ امنیت در خاورمیانه با نام امنیت نسبی،عربستان وجه المصالحه شکل گیری نظم آینده امنیت جهانی قرار گیرد.

وی در ارتباط با منافع رژیم صهیونیستی در خصوص بحران یمن گفت: اسرائیل به دنبال به آتش کشیده شدن منطقه است چرا که این کشور نگران گذار از نظم موجود فعلی و بی نظمی های ناشی از آن به یک نظم تعریف شده بین المللی است که در آن ایران جایگاه خود را باز می یابد. زیرا حل وفصل احتمالی پرونده هسته ای نه تنها وارد شدن ایران به کلوب هسته ای بلکه وارد شدن ایران به کلوب قدرتهای بزرگ جهان را موجب خواهد شد و به همین جهت اسرائیل نگران است که این مدل ازحل وفصلِ پرونده هسته ای ایران به پروندهای ممکن آینده بین ایران و دیگر اعضای نظام بین الملل و ایالات متحده آمریکا تسری پیدا کرده و آرام آرام نه تنها ایران به عنوان یک قدرت بزرگ منطقه ای بلکه به عنوان یک بازیگر موثر بین المللی در کنار قدرتهای بزرگ جهان نقش ایفا کند.

این کارشناس مسائل بین المللی وضعیت اسرائیل را در شرایط گریزناپذیر گذار، درنظم نوین بین المللی بسیار بد ارزیابی کرد و افزود: اسرائیل با تمام چالشهایی مثل مهاجرت معکوس، بحران آب، بحران جمعیت، بحران اقتصادی و بحران مشروعیت که دارد سال آینده برایش تبدیل به سالی همراه با یک سونامی بزرگ شناسایی کشور مستقل فلسطینی می شود و اسرائیل آماده پذیرش یک شکست بسیار بزرگتر تا سر حد حذف شدن از جغرافیای خاورمیانه است فلذا اسرائیلی ها تا این اندازه نگران هستند و از تمامی راهای گریز در خاورمیانه از قبیل بحران یمن و حتی جنگ احتمالی بین ایران و عربستان استفاده کرده و آتش بیارمعرکه شده است.

این کارشناس مسائل بین المللی در مورد توان عربستان سعودی در ادامه روند حملات به یمن معتقد است: از نظر سیاسی پشتیبانی های بین المللی از عربستان با اهداف متفاوت اعمال می گردد و از نظر اقتصادی این کشور به دلارهای بادآورده نفتی که ذخیره دارد تکیه کرده اما آنچه که اهمیت دارد این است که چگونه شد که عربستان در سوریه محدود شد و با تمامی تلاشها و دلارهایی که در سوریه هزینه کرد نتوانست پیروزی حداقلی برای عربستان فراهم سازد.

مطهرنیا در پایان با تاکید بر تاثیرگذاری بافت موقعیتی خاورمیانه بر تداوم حملات عربستان در یمن، گفت:عربستان بعد از آوردگاه سوریه می بایست در آوردگاه یمن مشغول باشد و توفیق از دست رفته سوریه را در همسایه جنوبی خود جستجو کند و تا زمانی می تواند این حملات را دنبال کند که بافت موقعیتی ناشی از این وضعیت به عربستان فضای این حرکت را بدهد و زمانی که اهداف ناظمین نظم جدید منطقه ای در درگیری عربستان در یمن پایان پذیرد همانهایی که زمینه های تحریک عربستان در این معنا را فراهم کرده اند با ادله متفاوت او را در این مسیر از حرکت باز خواهند داشت. به هر تقدیر از یک سو مقاومت حوثی ها وجود دارد و از سویی حمایت های ملی از مردم یمن در منطقه و از طرف دیگر بافت موقعیتی ناشی از تغییر و تحولات ناشی از بهار عربی و تحرکاتی که در این زمینه عربستان انجام داده که در مجموع همگی در ظرفیت و توان عربستان به منظور تداوم حملات به یمن تاثیر گذارند.