انتصاب رهبری نباید مانع پاسخگویی صداوسیما باشد
رسانه ای که اهل تعامل رسانه ای نیست!
کبری آسوپار، 14 اسفند 93
14 اسفند 1393 ساعت 8:30
صدر تا ذیل صدا و سیما دارد تغییر میکند. نه؛ اشتباه نکنید؛ برنامهها چندان منظور ما نیستند؛ از وقتی رئیس جدید آمده، هر روز خبر تغییر چند مدیر صداوسیما یا جابجایی سمتها روی خروجی خبرگزاریها قرار میگیرد. این روزها حتی خود صداوسیما نیز صاحب خبرگزاری شده و اعلام شد که «واحد مرکزی خبر» با توجه به تغییرات ساختاری و مأموریتهای جدید، به عنوان «خبرگزاری صداوسیما» فعالیت خواهد کرد. با این همه یک اصل لایتغیری وجود دارد که گویا به مذاق هیچ رییسی در سازمان صداوسیما خوش نمیآید که این سنت نانوشته و نادرست را تغییر دهد؛ رسم پاسخگو نبودن رییس سازمان به هیچکس و هیچ جا!
موضوع نظارت بر صداوسیما دغدغه ای کهنه و قدیمی است؛ حالا که چند ماهی از ورود رئیس جدید به ساختمان شیشه ای سازمان میگذرد و تغییرات وسیع نیروی انسانی در این سازمان را شاهد هستیم، زمان خوبی ست که این مطالبهی جدی باری دیگر مطرح شود؛ شاید رئیس جدید تصمیم بگیرد در این زمینه هم متفاوت از اسلاف خویش باشد.
اگر از بعد نهادهای نظارتی نگاه کنیم، نظارت درون سازمانی صدا و سیما که توسط مرکز نظارت و ارزیابی صدا و سیما، ادارات کل طرح برنامه و نظارت معاونت برنامه ساز و مدیریت طرح و برنامه و نظارت شبکه انجام میشود؛ وجود دارد، اما موضوع صحبت ما نیست. هر سازمانی در هر جامعه و حکومتی برای کنترل زیرمجموعهها و خروجی خود، ابزارهایی را به خدمت میگیرد؛ اما پاسخگویی به نهادهای حکومتی و مافوق، با در نظر گرفتن ضمانتهای اجرایی تذکرات و نیز راهکارهای تنبیهی مناسب، امری ست که نبود آن در مورد سازمان عریض و طویل رسانهی ملی به چشم میخورد.
در حالی که صدا و سیما بزرگترین و فراگیرترین رسانهی کشور است، اما به هیچ نهادی پاسخگو نیست؛ امکان طرح سؤال از ریاست سازمان یا استیضاح او وجود ندارد. همهی نظارت برون سازمانی بر صدا و سیما شامل شورای نظارت بر صدا و سیما هست که تنها نظارت پس از پخش را شامل میشود و بر قراردادها هم نظارتی ندارد و مهم تر از همه اینکه اعضای آن (۶ نفر، شامل از هر قوه ۲ نماینده) آنقدر امور مهم و مشغلههای دیگر دارند که جایی برای نظارت دقیق و موثرشان بر صدا و سیما باقی نمیماند. کافی ست اسامی اعضای کنونی شورای نظارت بر صدا و سیما را همراه با سمتهای دیگرشان مرور کنیم تا دریابیم چرا انقدر اخباری که نام آنها و صدا و سیما و نظارت را مشترکاً داشته باشد، کم تعداد است؛ رئیسی دادستان کل کشور و عضو خبرگان رهبری به همراه جواد لاریجانی معاون بین الملل و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و مدیر پژوهشگاه دانشهای بنیادی نمایندگان قوه قضائیه؛ رحمانی فضلی وزیر کشور، جانشین فرمانده کل قوا در نیروی انتظامی، رئیس شورای امنیت کشور، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به همراه حسام الدین آشنا، استاد دانشگاه و مشاور فرهنگی حسن روحانی، نمایندگان قوه مجریه در شورای نظارت؛ و شجاعی کیاسری، نماینده رییس مجلس در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، نائب رییس کمیسیون فرهنگی در مجلس هشتم و سخنگو و عضو هیئت مؤسس سه نفره فراکسیون رهروان ولایت و نوباوه دو نمایندهی مجلس، نمایندگان قوه مقننه در این شورا هستند. آیا فرصتی برای آنان میماند که عملکرد این سازمان عریض و طویل و فراگیر را آنچنان که شاید و باید بررسی کنند؟ و بر فرض که چنین کردند، آیا ابزاری برای تضمین اجرای تذکرات آنان پیش بینی شده است؟ بگذریم که بسیاری اوقات دیده شده که اعضای شورا به مسائل جناحی و موارد مرتبط با قوهی متبوع خود پرداختهاند و از اصل ماجرا فارغ شدهاند!
در میان همهی نهادهای حکومتی، از قوای سه گانه تا نیروهای نظامی و ... این فقط سازمان صدا و سیما است که سخنگو ندارد و هیچ گاه رئیس سازمان نشست خبری و گفت و گو با خبرنگاران برگزار نمیکند. بزرگترین و فراگیرترین رسانهی کشور هم که هیچگاه در صدد نقد خویش برنمی آید؛ نهایت همهی نقدهای صدا و سیما در مورد خودش، تعریف و تمجید از سریالهای الف و پخش گزارشهای یک سویه از زبان مردم در مورد خوب و عالی بودن سریالهای دست چندم است. اگر کسی هم جایی حرفی به اعتراضی یا نقدی گفته، بعدتر از گوشه و کنار خبر رسیده که ممنوع التصویر شده است! به صدا و سیما وجه ای امنیتی داده شده و توهم «عدم نقد و نظارت بر سازمانی که رئیس آن منصوب رهبری است» آنچنان بر فضای نظارت بر سازمان سایه افکنده که شاید اگر خود مقام رهبری ریاست سازمان را بر عهده داشت، این همه برای نظارت و نقد، خط قرمزهای خیالی کشیده نمیشد!
عدم نظارت دقیق بر صدا و سیما به دلیل انتصاب ریاست سازمان توسط رهبری، بهانه ای واهی ست که بیشتر از بستن دست منتقدین، باز بودن دست مدیران سازمان را موجب میشود و هیچ مدیری هم لابد به مذاقش بد نمیآید که پشت عنوان بزرگ «رهبری» پناه بگیرد و از نظارت و ارزیابی دقیق و احتمالاً تنبیه و عزل برکنار بماند! حتی به نظر میرسد این انتصاب از سوی رهبری، بهانهی خوبی دست ناظران احتمالی داده که از مسئولیتی که بر عهدهی آنان هست، شانه خالی کنند. گویا که ریز و درشت اقدامات رسانهی ملی به امضای رهبری میرسد و بعد انجام میگیرد! خود حضرت ایشان در آبان ماه ۸۸ و دیدار با نخبگان میفرمایند که: «این را هم شما خیال نکنید که حالا بنده چون رئیس صدا و سیما را انتخاب میکنم، همهی برنامههای صدا و سیما را میآورند، دانه دانه بنده نگاه کنم، امضاء کنم. نخیر، از خیلی از برنامههای صدا و سیما بنده راضی هم نیستم...»
در سایت خامنه ای دات آی آر در مقابل این پرسش دانشجویی از رهبری که «بعضی میگویند اگر چنانچه صدا و سیما را نقد کنیم، بر خلاف رهبری مطلبی گفتهایم چون رهبری رئیس صدا و سیما را معین میکند! نظر شما چیست؟» از قول آقا آمده است: «اگر واقعاً ملاک این باشد که آدم باید به هیچکس اعتراض نکند؛ چون رئیس قوهی قضائیه را هم رهبری انتخاب میکند، رئیس جمهور هم بعد از انتخابات، تنفیذ رهبری دارد؛ میگوید نصب کردم. پس باید به هیچکس اعتراض نکرد. نه آقا، اولاً صدا و سیما را رهبری اداره نمیکند؛ این معلوم باشد. صدا و سیما را رئیس صدا و سیما اداره میکند؛ و رهبری هم در موارد زیادی اعتراضهائی دارد. همین اعتراضهائی که شما دارید، بعضیهایش یا خیلیهایش، اعتراضهای ما هم هست. احتمالاً اعتراضهای دیگری هم هست که چون برای من از جوانب مختلف گزارش میآورند - با اینکه خود من ممکن است به قدر شما تماشاچی تلویزیون یا گوشکنندهی رادیو نباشم - اطلاعاتم زیاد است. از وضع صدا و سیما اعتراضهائی هم میکنیم، اشکالاتی هم میکنیم، گاهی با آنها دعوا هم میکنیم. بالاخره آنها هم یک ضرورتهائی دارند و جواب میدهند؛ گاهی جوابشان درست است، گاهی هم نادرست است. به هر حال اعتراض هست و انتقاد شما از صدا و سیما مطلقاً به رهبری منتقل نمیشود. شما حق دارید انتقاد کنید؛ هیچ اشکالی ندارد.» (دیدار دانشجویان با رهبر انقلاب ۷ مهر ۸۷)
نقل قول سال گذشتهی سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ از حضرت آیت الله خامنه ای (دامة برکاته) در این زمینه راهگشاست. مصطفی افضلیفرد، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در گفتوگو با فارس، درباره جزئیات حسابرسی از سازمان صداوسیما میگوید: «حسابرسی از سازمان صداوسیما باید انجام شود، نظر مقام معظم رهبری هم همین است؛ ایشان در دیدار کمیسیون اصل ۹۰ فرمودند، همه ارگانهایی که زیر نظر ایشان هستند باید نظارت شده و عملکردشان رصد شود. ایشان در بخش دیگری از بیانات خود گفتند اگر شما به تخلفات مسئولان برخورد کرده و متوقف شدید، بسیار نامطلوب است اما اگر تا ته قضیه رفتید، من هم پشتیبان شما هستم. یکی از موارد هم این است که ارگانهای زیر نظر مقام معظم رهبری به بهانه اینکه زیر نظر رهبر معظم انقلاب هستند، نمیتوانند خودشان را از رصد نهادهای نظارتی مصون ببینند.»
رهبری در دیدار دانشجویی مرداد ۹۱ از تعدادی مقامات از جمله رئیس سازمان صدا و سیما خواستند به دانشگاهها بروند و حرف دانشجویان و جوانان را بشنوند. آیا این امر، عملی شد؟
مجلس میتواند با گرفتن نظر رهبری و نهادهای ذیربط، قانونی مدون برای نظارت و ارزیابی رسانهی ملی تصویب کند؛ اما تا پیش از طی این پروسهی طولانی مدت، آیا وقت آن نیست که ریاست جدید سازمان به این پاسخگو نبودن رسانه ای و در واقع به این رسانه ای نبودن رییس رسانهی ملی پایان دهد؟
کد مطلب: 262391
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcaounu649nie1.k5k4.html?262391