پساز انتشار خبر اعمال سازی مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی عضو برجام در این هفته، حفظ آرامش مردم و امنیت روانی جامعه، از سوی رسانه ها برجسته شده از طرفی دیگر بیان واقعیت ها از مسئولیت های اجتماعی رسانه هاست در این میان رسانه باید چطور عمل کند که این مرز رعایت شود؟
بیژن مقدم فعال رسانه ای معتقد است: در شرایط جنگ، نباید شکستها را فریاد بزنیم. مثلا در دوران دفاع مقدس، همه ی عملیاتهای ما منجر به پیروزی نمی شد، اما بهطور طبیعی اینگونه نبود که شکستهایمان را در برابر دشمن به نمایش بگذاریم. شرایط الان یک شرایط جنگی است و ما وظایفی داریم. سلاح ما قلم است و وسیلهای که با آن پیام را منتقل میکنیم، چه شبکه اجتماعی باشد، چه اینترنت، چه سایت، چه خبرگزاری. پیام منتقل میشود و ما وظایفی داریم که باید به آنها توجه کنیم. برخی از رسانه ها از این نکات غافل میشوند و مانند شرایط عادی عمل میکنند.
مقدم درباره علملکرد رسانه ها در مواقع بحرانی به شفقنا رسانه می گوید: رسانهها باید تحت تأثیر فضایی که رسانههای جهانی و غربی ایجاد میکنند، قرار نگیرند. این رسانهها بخشی از کار را در دست دارند و گاهی خبر اول را منتشر میکنند و در مواقعی نیز اقدام به بزرگنمایی مینمایند. یکی از مسائلی که در سالهای گذشته مطرح کردند که پیچیدهترین تحریمهای تاریخ بشریت علیه جمهوری اسلامی به کار گرفته شدهاند. این ادعاها نشان میدهد که آیا تحریمها محقق شده یا خیر؟ یعنی مثلاً ما الان باید نابود شده باشیم یا نه؟ با وجود سختیها، هنوز در صحنهایم و شرایطمان نیز نسبتا خوب است. فروش نفت ما همچنان ادامه دارد و غیره. بنابراین الزاماً آن چیزی که آنها میخواهند، محقق نمیشود.
او ادامه می دهد: در بحث مکانیزم ماشه هم همینطور است؛ آنچه آنها میخواهند، محقق نمیشود. تحریمهای سازمان ملل که برگشت داده شدهاند، غیرقانونیاند و در موارد محدودی اثر میگذارند که ربطی به زندگی روزمره مردم ندارد. این تحریمها بیشتر آثار روانی دارند؛ یعنی نه میتوانیم بگوییم صفرند و نه میتوانیم بگوییم صددرصد. بنابراین وظیفهمان این است که هم واقعیتها را بگوییم و هم اینکه در جنگ با یک دشمن غدار نباید از خود ضعف نشان دهیم. ضمن اینکه در تلاش برای بیان مشکلات هستیم اما ملاحظات خاص این دست اخبار را هم در نظر بگیریم. برخی افراد این مشکلات و ضعف ها را به رخ میکشند و بهجای اینکه روحیه مردم را بالا ببرند و روحیه دشمن را تضعیف کنند، برعکس عمل میکنند. این کار خطاست. تقویت روحیه دشمن به هیچوجه به تقویت روحیه خودمان کمک نمیکند.
این فعال رسانه ای با اشاره به چگونگی برجسته سازی اخبار در شرایط جنگی بیان می کند: ما در برخی بخشها ضعف داریم، اما الزاماً نباید فریاد بزنیم و الزاماً نباید تیتر یک کنیم و گرا به دشمن بدهیم . برخیها این کار را میکنند و این کار اشتباه است. در شرایط جنگ، نباید شکستها را فریاد بزنیم. مثلا در دوران دفاع مقدس، همه ی عملیاتهای ما منجر به پیروزی نمی شد، اما بهطور طبیعی اینگونه نبود که شکستهایمان را در برابر دشمن به نمایش بگذاریم. شرایط الان یک شرایط جنگی است و ما وظایفی داریم. سلاح ما قلم است و وسیلهای که با آن پیام را منتقل میکنیم، چه شبکه اجتماعی باشد، چه اینترنت، چه سایت، چه خبرگزاری. پیام منتقل میشود و ما وظایفی داریم که باید به آنها توجه کنیم. برخی از رسانه ها از این نکات غافل میشوند و مانند شرایط عادی عمل میکنند.
او درباره اینکه مخاطب در چنین شراطی باید چگونه با اخبار جعلی برخورد کند، می گوید: مخاطبان ما حتماً یکدست نیستند و طبقهبندیهای متفاوتی دارند، مثلا عده ای از مردم با این مسائل کاری ندارند و هیچ وقت شاید دلار و سکه و طلا نمی خرند، اما همین تحریم ها بر زندگی آنها اثر گذار است. مسئولین اقتصادی باید به این موضوعات توجه کنند و از فرافکنی خودداری نمایند. مسئولیتها باید بهروشنی مشخص و پیگیری شوند. مسئولین باید بگویند چه کار کردهاند. برخی از کارها را نمیتوان گفت، اما باید اقداماتی انجام دهند که آثار آنها قابل مشاهده باشد. این مسئولیت بر عهده آنهاست، اما مردم نیز باید مراقب اخبار باشند. در نهایت، در شرایط کنونی، رسانهها و مردم باید بهگونهای عمل کنند که به حفظ روحیه و امید در جامعه کمک کنند و از ایجاد تنشهای روانی جلوگیری نمایند.