تزریق دوز سوم واکسنهای کرونا پس از انجام واکسیناسیون سراسری در کشور و تزریق دوزهای اول و دوم واکسن کرونا، تبدیل به یک موضوع داغ در محافل شده است.
از سویی چند روزی میشود که سویه جدید کرونا، به نام امیکرون توسط سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است و موجی از نگرانی را در میان مردم این کره خاکی ایجاد کرده است.
سوالات بسیاری در رابطه با دوز سوم واکسن کرونا و این سویه خطرناک جدید (امیکرون) در ذهن همه وجود دارد، سوالاتی مانند چیستی و چرایی وجود سویه امیکرون، بهترین پلتفرم واکسن برای تزریق دوز سوم، مناسبترین زمان تزریق دوز سوم واکسن، فواید دوز سوم واکسن و ... سبب شده است تا پیش از تصمیمگیری برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا اطلاعات خود را افزایش دهیم.
آشنایی با کرونا امیکرون
همانطور که میدانید نوع جدیدی از ویروس کرونا در آفریقای جنوبی شناسایی شده است و مقامات این کشور اذعان دارند که این نوع بسیار نگرانکننده است.
سویه جدید که ابتدا B.1.1.529 نامیده شد، توسط سازمان جهانی بهداشت، نوع Omicron نام گرفت. همچون گذشته و مانند واریانتهای قبلی، این نگرانی وجود دارد که این نوع کرونا میتواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن بزند و سیستمهای بهداشتی را تحت فشار قرار دهد و احتمالاً ایمنی واکسن را دور بزند.
برای یافتن جدیدترین اطلاعات علمی پیرامون کرونا امیکرون، میتوانید مقاله " آنچه از کرونای امیکرون میدانیم " را مطالعه فرمایید.
این سویه ویروس چه تفاوتی دارد؟
دانشمندان می گویند که نوع Omicron دارای تعداد زیادی جهش در پروتئین اسپایک خود است که نقش کلیدی در ورود ویروس به سلولهای بدن دارد. این همان چیزی است که توسط واکسنها هدف قرار میگیرد. محققان هنوز در حال تلاش برای تعیین این هستند که آیا این بیماری نسبت به سویههای قبلی بیشتر قابلانتقال یا کشنده است.
نگرانیها درباره دوام ایمنی واکسنهای کرونا
در ایران پس از سرعت گرفتن واکسیناسیون، تا زمان نگارش این گزارش نزدیک به 68 درصد جمعیت با یک دوز و بیش از 50 درصد جمعیت کاملاً با دوز واکسینه شدهاند. با این حال، نشانههایی از کاهش ایمنی در سطح جمعیت در چنین کشورهایی در حال افزایش است.
با سؤالاتی که در مورد میزان دوام محافظت حاصل از واکسن مطرح میشود، نیاز به واکسیناسیون با دوز سوم یا تقویتی موضوع بحث و بررسی در سراسر جهان است و البته بسیاری از کشورها اکنون برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا اقدام کردهاند.
علاوه بر بعضی تحقیقات و آمارها که نشاندهنده کاهش ایمنی ناشی از واکسنها با گذشت زمان و پس از چندین ماه است، دو دلیل جدی برای استفاده از دوز سوم یا تقویتی واکسن کرونا وجود دارد:
اول، لزوم حفظ ایمنی جمعیت در برابر انواع نوظهور ویروس کرونا یا همان به اصطلاح واریانتهای ویروس مانند دلتا، گاما و مو که درباره آنها این نگرانی وجود دارد که توان فرار از سیستم ایمنی را داشته باشند.
دوم، نیاز به افزایش اثربخشی واکسن در جمعیتهای آسیبپذیر مانند افراد مبتلا به نقص ایمنی اولیه، کسانی که از درمانهای سرکوبکننده ایمنی استفاده میکنند و البته سالمندان.
آشنایی با عملکرد "دوز سوم" یا "دوز بوستر" واکسن
واکسیناسیون یک جهش اولیه در تعداد سلولهای ایمنی ایجاد میکند که آنتیبادیها و سایر مولکولهای دستگاه ایمنی را تولید میکنند، اما بعد از آن به آرامی کاهش مییابد. این ذخیرهای کوچک از سلولهای B و T را به وجود میآورد که "حافظه" طولانیمدت را برای دستگاه ایمنی باقی میگذارد که بدن را برای عفونتهای بعدی توسط عامل بیماری آماده نگه میدارد.
دوز تقویتی یا دوز سوم واکسن کرونا باعث تکثیر سلول های B سازنده آنتی بادی شوند و سطح ایمنی را یک بار دیگر افزایش میدهد.
با گذشت زمان، تعداد آنها دوباره کاهش مییابد، اما مجموعه سلولهای ایمنی حافظه از قبل بزرگتر خواهد شد. این یعنی ایمنی حاصل از دوز تقویتی واکسن کرونا منجر به واکنش سریعتر و قویتر در مواجهههای بعدی با ویروس میشود.
فرآیند دیگری که دوز سوم یا دوز تقویتی واکسن کرونا ایجاد میکند، در آن سلولهای B دستگاه ایمنی که توسط واکسن تحریک شدهاند، به غدد لنفاوی میروند و آنتیبادیهایی تولید میکنند که به عامل بیماری به صورت قویتر متصل شوند و قدرت آنتیبادیها افزایش مییابد.
اسپایکوژن و مجوز مصرف اضطراری وزارت بهداشت
اسپایکوژن، این واکسن استرالیایی- ایرانی در تاریخ چهاردهم مهر ماه سال 1400 به صورت رسمی توانست مجوز مصرف اضطراری را از وزارت بهداشت دریافت کند.
بر طبق گزارشهای موجود از نتایج مطالعات بالینی واکسن اسپایکوژن به همراه ساختار پروتئینی و نوع ادجوانتهای، این واکسن استرالیایی- ایرانی را میتوان یکی از بهترین گزینهها برای تزریق دوز سوم یا دوز بوستر خود و سایر واکسنهای کرونا دانست.
شما میتوانید جهت تزریق واکسن اسپایکوژن به مراکز تزریق این واکسن استرالیایی- ایرانی مراجعه فرمایید. جهت آگاهی از موقعیت مکانی مراکز تزریق این واکسن به همراه شماره تماس آنها، میتوانید به لینک " مراکز تزریق واکسن اسپایکوژن " مراجعه فرمایید. توجه فرمایید که لیست مراکز تزریق اسپایکوژن در حال به روز رسانی است و مراکز جدید به زودی به لیست اضافه خواهند شد.
اسپایکوژن و دوز سوم واکسن کرونا
بر اساس اطلاعات موجود از تحقیقات، استفاده از واکسنی با تکنولوژی متفاوت از تکنولوژی واکسن تزریق شده در دو دوز قبلی، باعث تولید ایمنی پایدارتر و موثرتری علیه ویروس کرونا میشود. نهادهای بهداشت و سلامت بینالمللی تزریق نوع متفاوت واکسن کرونا از واکسن تزریق شده در دوزهای قبلی را تایید کردهاند.
پلتفرم پروتئین نوترکیب که در تولید واکسن سیناژن به کار رفته است، متفاوت از تکنولوژی واکسنهای مورداستفاده در برنامه واکسیناسیون در ماههای گذشته است که این واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن را به انتخابی مناسب برای تزریق دوز سوم کرونا در افراد تبدیل میکند.
عوارض شایع مشاهده شده با واکسن اسپایکوژن در کارآزمایی بالینی عوارض شایع و خفیفی همچون: درد و تورم محل تزریق، خستگی، سردرد و بدندرد بوده است. در مطالعات عارضه نادر یا جدی مشاهده نشد. همچنین با واکسنهای پروتئین نوترکیب (مانند اسپایکوژن) عوارض جدی مشاهده شده در دیگر واکسنهای نسل جدید کرونا تاکنون گزارش نشده است. این نشانگر ایمنی تکنولوژی پروتئین نوترکیب است که معمولاً عوارضی خفیف و با شدت کمتر در مقایسه با دیگر واکسنها ایجاد میکند.
اگر به اطلاعات بیشتری جهت تصمیمگیری در انتخاب واکسن اسپایکوژن به عنوان دوز سوم (بوستر) واکسن کرونا نیاز دارید، کافیست از وب سایت رسمی واکسن سیناژن، مقاله " اسپایکوژن، انتخابی مناسب برای دوز بوستر " را مطالعه فرمایید.
آیا دوز سوم واکسن سینوفارم در قیاس با دوز سوم واکسن اسپایکوژن قویتر است؟
هنوز اطلاعات کافی برای مقایسه میان ایمنی ناشی از واکسنهای مختلف به عنوان بوستر وجود ندارد و این موضوع نیاز به انجام مطالعات بیشتری دارد.
بهترین زمان تزریق دوز سوم کرونا چه زمانی است؟
محققان بر این باورند که حداقل شش ماه بعد از تزریق دوز دوم واکسن کرونا، بهترین زمان تزریق دوز تقویتی یا دوز سوم واکسن است.
در ایران نیز وزارت بهداشت قبلاً اعلام کرده است که افراد بالای 60 سال که در دو نوبت واکسیناسیون اولیه، واکسنهای غیرفعال شده (سینوفارم، کوواکسین بهارات و کووایران برکت) را تزریق کردهاند، باید دوز سوم واکسن را به فاصله 4 ماه از نوبت دوم دریافت کنند.
زمان دریافت دوز بوستر برای افراد با سرکوب سیستم ایمنی و کارکنان بخش بهداشت و درمان، حداقل شش ماه پس از دوز دوم تعیین شده است.
کمیته ملی واکسن کشور نیز توصیه کرده است تا افراد بالای ۱۸ سال که از نوبت دوم تزریق واکسن آنها حداقل چهار ماه گذشته باشد، دوز سوم را دریافت کنند.