به گزارش الف، در بخش نخست برنامه به باید و نبایدها برگزاری کنکور اشاره و در این خصوص مطرح شد: در اینکه کنکور فعلی مشکلات متعدد روحی و آموزشی به وجود آورده و فرآیند آموزش را جهتدهی و فرآیند یادگیری را مختل میکند شکی نیست و نکته این است که به نظر میرسد که آموزش و پرورش برای اصلاح نظام کنکور زورش به وزارت علوم نمیرسد، اگر وزارت علوم، دانشکدهها و اساتید حساس باشند و در این خصوص قیام کنند شاید بتوان به شکل ساختاری مشکل را حل کرد، اما باید وزارت علوم هم در کنار آموزش و پرورش قرار گیرد و بگوید من از این نوع برگزاری کنکور متضرر میشوم پس باید به سمت راهحل جایگزین برویم.
در ادامه نیز عنوان شد: در حال حاضر ما ناگزیر هستیم از نوعی پذیرش استفاده کنیم، اما باید به تعارض منافع در این حوزه هم اشاره کنیم، ما سالهاست فکر میکنیم نان شبمان به مدرک دانشگاهیمان گره خورده و لزوما باید به دانشگاه برویم و برای اینکه فشار کنکور را مدیریت کنیم دانشگاهها را زیاد کردیم، در حالیکه کنکور را باید طوری مدیریت کرد که تقاضای مردم کم شود و اینجا تعارض منافع آغاز میشود چون آن زمان اساتید حاضر نمیشوند به جای تدریس در دانشگاه وارد صنعت شوند، لذا اینجا باید مراکز فرانهادی مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی بر رسانه، آموزش و پرورش و آموزش عالی فشار بیاورند که به دانشآموزان مهارت بیاموزند، دانشجویان را وارد بازار کار کرده و کسبوکارهای نوپا را فعال کنند.
کارشناسان در ادامه با اشاره به اینکه اگر تقاضا را درست کنیم و به این مرحله برسیم که دانشگاه هیچ چیزی نیست مشکل برگزاری آزمون هم حل میشود، یادآور شدند: کنکور خودش مسئله نیست، راهبرد کنکور به خیلی چیزهای دیگر برمیگردد و آسیبهای جدی به آموزش و پرورش هم زده، چون خانوادهها از مربیان ابتدایی هم انتظار دارند که بچهها را برای کنکور آماده کنند، خود نظام آموزشی و مربیان ما باید به اصلاح این فرآیند کمک کنند، وقتی معلم در کلاس جایگاه کارگر را پائین میآورد، آن دانشآموز سمت این فعالیت نمیرود، لذا چالش معیشتزدگی، خانواده و معلمان همه در این فرآیند نقش دارند و حاکمیت هم با جذب تعداد کم برخی از رشتهها باعث گرایش بیشتر به آنها شده است.
در بخش دیگری از برنامه نیز با اشاره به اینکه امروز ناچارا باید کنکور باشد، اما در آینده باید اقدام به حذف آن کنیم، عنوان شد: فرایند آن نیز از مدرسه، خانواده و جامعه میگذرد، وقتی قانون میگذاریم حداقل مدرک برای ثبتنام در انتخابات ریاست جمهوری کارشناسی ارشد است دیگر نمیتوانیم بگوئیم فرزندانتان را به دانشگاه نفرستید، آقایان برایشان مدرک مهم است پس دیگر نمیتوانند از حذف کنکور صحبت کنند، لذا در همان چارچوب بسته حرکت میکنند، این در حالیست که در دنیا مهارتهای پایه را سواد میگویند و اصولا توانمندیها را معیار قرار میدهند نه مدرک را.
تمایل به مدرکگرایی از دیگر موضوعات مورد بحث در برنامه بود که در این خصوص مطرح شد: از دانشجویان دانشگاهها چند درصد دنبال دانش هستند و چند نفر تنها به دنبال مدرک هستند، آن هم در شرایطی که غیر از خرج کردن راهی برای پذیرفته شدن در کنکور نیست، در حال حاضر دانشجویان تنها باید مهارت تست زدن یاد بگیرند یعنی ماشین تستزنی شوند و همه اینها به این دلیل است که ما ضعف در سازوکار سنجش داریم، در حالیکه در کشورهای پیشرفته مدرسه شغل این سنجش را انجام میدهد، لذا دانشگاهها حتما باید علاوه بر آزمون ورودی، آزمون عملکردی نیز داشته باشند.
در پایان نیز در خصوص راهکار رفع معضل کنکور مطرح شد: در آموزش و پرورش باید هدایت شغلی، تحصیلی انجام شود تا انباشت دانشآموز اتفاق نیفتد و رسانه، خانواده، آموزش و پرورش و حاکمیت با اصلاح گزاره ذهنی در خصوص دانشگاه، استعدادیابی، هدایت شغلی، تحصیلی و راه افتادن مدارس شغل در این فرآیند بسیار تأثیرگذارند، همزمان با آن باید اتفاقاتی هم در وزارت علوم بیفتد، طبق آمار 15 درصد صندلیهای دانشگاه رقابتیاند و در کنکور99، 50 درصد افراد پذیرفته شده انتخاب رشته نکردند یعنی دنبال آن 15 درصد بودند، پس دانشگاهها برای جایابی درست باید علاوه بر آن آزمون حدنصابی، یک سنجش اختصاصی کتبی و عملکردی هم داشته باشند.