به گزارش الف، موافقان اجرای تست تشخیص سریع کرونا در مطب ها تاکید دارند که این اتفاق موجب شتاب در فرآیند بیماریابی می شود و نقش مهمی در مهار پاندمی کرونا خواهد داشت، اما مخالفان بر این باورند که مطب ها محل انجام تست های تشخیص کرونا نیست و این کار را تداخل صنفی با نیروهای فعال در آزمایشگاه ها می دانند.
جعفر صادق تبریزی، رئیس شبکه بهداشت وزارت بهداشت خبر داده است که از هفته آینده، کیت‌های تشخیص سریع کرونا در اختیار مطب‌های پزشکان عمومی، متخصصان داخلی، عفونی، ریه و دندانپزشکان قرار خواهد گرفت.
تبریزی درباره جزئیات اجرای این طرح تازه وزارت بهداشت، توضیح داده است: «برای انجام تست تشخیص سریع کرونا در مطب‌ها، دستورالعمل و محتواهای آموزشی به دو صورت عملی و تئوری آماده شده است. آموزش عملی نیز در مراکز منتخب کووید ۱۹ و واحدهای نمونه‌برداری انجام می‌شود و برای هر فرد پنج ساعت تمرین در نظر گرفته شده است. هر فرد باید بتواند چهار تست بدون مشکل انجام دهد و سپس کیت‌های تشخیص سریع کرونا را تحویل بگیرد.»
او درباره هزینه تست های تشخیص سریع کرونا در مطب ها نیز یادآور شده است: «در نظر گرفتن هزینه انجام تست‌های تشخیص سریع کرونا بر عهده شورای عالی بیمه سلامت است. پیشنهاد ما هزینه ۱۰ هزار تومان برای دستمزد نمونه‌برداری است. همچنین تلاش می‌کنیم هزینه کیت‌های تشخیص سریع کرونا را با تخفیف از تولیدکننده دریافت کنیم. شرکت‌ها در حال حاضر هر کیت تشخیص سریع کرونا را ۹۰ هزار تومان به بخش دولتی می‌فروشند، اما تلاش می‌کنیم در قیمت این کیت‌ها تخفیف بگیریم. احتمال دارد که قیمت هر کیت حدود ۶۰ هزار تومان برای بخش خصوصی تمام شود و ۱۰ هزار تومان هم دستمزد نمونه‌برداری خواهد بود.»
در حالی که وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا، موافق اجرای تست تشخیص سریع کرونا در مطب ها هستند، اما برخی از نمایندگان جامعه آزمایشگاهیان با این اقدام مخالف هستند.
به طور مثال، فرید کرمی، نایب رئیس انجمن آسیب شناسی ایران ضمن اعتراض به این تصمیم تازه، انتقاد کرده است: «در اختیار قرار گرفتن کیت تشخیص سریع کرونا در مطب‌ها جایگاهی در کنترل بیماری ندارد و صرفا منبع درآمد برای این مراکز ایجاد می‌شود. مطب‌ها باید به طور رایگان به تشخیص کرونا در بین بیماران خود اقدام کنند. از سوی دیگر، این تست برای همه بیماران ضروری نیست و فقط باعث افزایش درآمد مطب‌ها می‌شود. درکل، تشخیص تست کرونا باید در آزمایشگاه‌ها انجام شود. روش سریع تشخیص کرونا در مطب‌ها درست نیست و به رسالت کاری آزمایشگاه‌ها آسیب می‌زند.»
مزایا و معایب انجام تست سریع کرونا در مطب‌ها
بر اساس آمارهای رسمی، حدود 80 درصد بیماران مبتلا به کرونا در ابتدا به مطب ها مراجعه می کنند. به همین دلیل نیز وزارت بهداشت معتقد است که با تجهیز مطب ها به تست های تشخیص سریع کرونا، می تواند فرآیند بیماریابی کرونا را سرعت ببخشد.
دکتر سهراب احدی، متخصص علوم آزمایشگاهی در گفتگو با الف به معایب انجام تست کرونا در مطب ها می پردازد و می گوید: «اینکه پزشکان فعال در مطب ها بتوانند خودشان تست های سریع کرونا را انجام دهند، احتمال بحث خودارجاعی در نظام سلامت را بالا می برد. یعنی پزشک، تست تشخیص کرونا را برای بیمارش تجویز کند و سپس بیمار را دوباره به خودش ارجاع دهد. این اتفاق به این دلیل که منبع درآمد جدیدی برای برخی مطب ها به وجود می آورد، ممکن است به انجام تست های بی مورد و غیرضروری منجر شود که به هدر رفتن منابع نظام سلامت منتهی خواهد شد.»
او تاکید می کند: «گسترش تست های تشخیص سریع کرونا در مناطق دور افتاده، محروم، مرزی و کم برخوردار که از امکانات آزمایشگاهی چندانی برخوردار نیستند، می تواند بسیار در فرآیند بیماریابی موثر باشد، اما تجهیز مطب در کلانشهرها به امکانات تست های تشخیص سریع کرونا ممکن است موجب شود که هزینه های ویزیت بیماران افزایش پیدا کند.»
احدی تصریح می کند: «تست های تشخیص سریع کرونا باید در اختیار مکان هایی قرار بگیرد که منفعت اقتصادی از این تست ها ندارند. مثلا توزیع این تست ها در خانه های بهداشت، پایگاه های جامع سلامت و مراکز زیر نظر شبکه بهداشت سراسر کشور می تواند بسیار موثر باشد، در غیر این صورت احتمال دارد که این طرح به بیراهه برود. از سوی دیگر، اجرای این طرح در واقع یک تداخل صنفی با آزمایشگاهیان به وجود می آورد که به نظر می رسد به این موضوع هم فکر نشده است.»
از سوی دیگر، دکتر جلال زمانیان، متخصص پزشکی اجتماعی در گفتگو با الف از طرح انجام تست های تشخیص سریع کرونا در مطب ها دفاع می کند و می گوید: «خیلی ها از ترس ابتلا به کرونا به بیمارستان ها و پایگاه های بهداشتی مراجه نمی کنند و در صورت دیدن علایم بیماری، ترجیح می دهند که فقط به مطب ها مراجعه کنند. در این شرایط باید امکاناتی در مطب ها وجود داشته باشد که بتوان فرآیند بیماریابی کرونا را در همان مطب ها انجام داد.»
او تاکید می کند: «کشورهای موفق در مهار کرونا، فرآیند بیماریابی بسیار قوی دارند. به همین دلیل می توانند بیماران را به سرعت شناسایی کنند و از گسترش پاندمی کرونا جلوگیری کنند. هرچقدر بیماریابی قوی تر باشد، پیگیری بیماران و شناسایی موارد مشکوک کرونا با سرعت بیشتری انجام می شود. یکی از پراهمیت ترین مراحل کنترل پاندمی نیز شناسایی سریع بیماران است. به همین دلیل انجام تست های تشخیص سریع کرونا در مطب ها می تواند در نهایت به افزایش بیماریابی در کشور کمک کند.»
البته زمانیان، منکر سوء استفاده های احتمالی از تست های تشخیص سریع کرونا نیست و یادآور می شود: «در این مسیر نیاز داریم که نظارت جدی بر مطب ها داشته باشیم تا تست های تشخیص سریع کرونا برای همه بیماران تجویز نشود، چون در این صورت قطعا با افزایش هزینه ها در بخش درمان سرپایی مواجه خواهیم بود. همچنین باید نظارت شود که فقط مطب هایی مجاز به انجام تست سریع کرونا باشند که از فضای فیزیکی کافی با تهویه مناسب، تجهیزات مطلوب برای دفع بهداشتی پسماندها و امکان ثبت تست ها در سامانه های الکترونیکی برخوردار باشند.»
وزارت بهداشت اعلام کرده است که فقط در صورتی این طرح را در مطب ها اجرا خواهد کرد که مطب ها بتوانند استانداردهای مورد نظر این وزارتخانه را تامین کنند. با توجه به اینکه این روزها با افزایش آمار فوتی ها و موارد ابتلا به کرونا مواجه هستیم، متولیان نظام سلامت بسیار امیدوار هستند که این طرح تازه بتواند موجب تشخیص سریع تر و گسترده تر بیماران مبتلا به کرونا در کشور شود.